عرفان عملی در اسلام

• 
• 

توضیحات

منتشر شده در پنج شنبه, 13 شهریور 1393 00:13

نوشته شده توسط محمود مولائی

بازدید: 2029

عرفان عملی در اسلام

تعریف درس:

هدف درس :آشنایی دانشجویان با شیوه صحیح سیرو سلوک عرفانی ، دفاع از عرفان عملی اسلام در برابر شیوه های بدیل و ایجاد زمینه تربیت و تزکیه نفس .



رئوس و ریز محتوا:



1.کلیات



           الف) تعریف عرفان عملی و تفاوت آن با علم اخلاق و عرفان نظری

        

           ب) جایگاه و اهمیت عرفان عملی



2. راه های متفاوت سیرو سلوک عرفانی

      

         الف) معرفی راههای متنوع سیرو سلوک عرفانی



         ب) معیارهای گزینش بهترین و مناسب ترین راه سیرو سلوک



3. دین و عرفان



       الف) نقش دین در ارایه راه صحیح سیرو سلوک



         ب) راه صحیح سیرو سلوک در گفتار و کردار معصومان (ع)



        پ) مسأله طریقت ، شریعت و حقیقت



4.اهداف سیرو سلوک



     الف) معرفت حق



        ب) عشق به حق ، عشق به مظاهر حق



       پ) قرب به حق

    

     ت) رجعت به حق: (لقاءالله _ فناءالله ، بقاءالله)

  

5. نقش راهنما(پیر) در سیرو سلوک عرفانی



    الف) ضروری یا غیر حضوری بودن راهنما در عرفان



     ب) خطرات و آفات پیرگزینی



     پ) پرهیز از پیروی مرشدهای دروغین



6. تزکیه و تهذیب نفس



   الف) انواع نفس ، نفس اماره ، لوامه ، مطمئنه



     ب) ریاضت های مشروع و نامشروع برای تهذیب نفس



     پ) مراحل تزکیه نفس



   ت) مراقبه و محاسبه



   ث) آثار و پیامدهای تزکیه نفس



7. مقامات عارفان



    توبه، ورع، زهد، فقر، صبر،توکل، رضا



8. حالات عارفان



الف)قرب و محبت



  ب) خوف و رجاء و شوق



  پ) انس و اطمینان

  ت) مشاهده

  ث) یقین



9.آثار و اسرار نماز



   الف) اسرار مشترک عبادات (خشوع ، طمأنینه ، حضور قلب و ...)



   ب) اسرار نماز (مقدمات ، اجزاء ، تعقیبات)



   پ)نقش نماز در سیر استکمالی روح


تذکر:


1- در بیان تعداد مقامات و احوال عارفان ، اقوال متعدد و مختلفی وجود دارد . بنابراین در تدوین نهایی آنها

   لازم است با الهام از آیات و روایات و سیره معصومان (ع) و همچنین سخنان عارفان راستین ، تربیتی

   دقیق و منطقی اعمال شود .



2- ضمن مباحث این درس می توان حالات و درس هایی از زندگی عارفان بزرگ مسلمان را نیز آورد . به

   عبارت دیگر الگوهای عینی و واقعی سیر و سلوک را معرفی کرد .


منابع :



1_ چهل دیث ، امام خمینی .



2_ رساله لقاءالله ، میرزا جواد ملکی تبریزی .



3_ مراحل اخلاق در قران ، آیت الله جوادی آملی ، قم ، اسراء ، 1379 .



4_ عرفان نظری ، سید یحیی یثربی ، قم ، بوستان کتاب قم ، 1380 .





منابع تکمیلی :



1- به سوی خود سازی ، فصل نهم (راه رسیدن به قرب الهی) ، محمد تقی مصباح یزدی ، قم ؛ موسسه

   آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ع) ، 1380 .



2- در آسمان معرفت ، (تذکره واحدی از عالمان ربانی به بیان و بنان علامه حسن حسن زاده آملی) ،

تهیه و تنظیم از محمد بدیعی ، بی جا ؛ انتشارات تشیع ، 1379 .



3- اخلاق عارفان (بخش ششم ، مقامات یا ملکات نفس) ، مهین پناهی ، تهران ، روزنه ، 1378 .



4- عرفان اسلامی ، محمد تقی جعفری ، تهران: موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری ، 1378 .



5- رساله سیرو سلوک (منسوب به بحرالعلوم) ، (بخش دوم) ، مشهد ، انتشارات نور ملکوت قران ، 1422 ق



6- عرفان اسلامی چیست ؟ مارتین لینگز ، ترجمه فروزان راسخی ، تهران ، دفتر پژوهش و نشر سهروردی

   1378 .



7- عرفان ناب ، احد باقرزاده ، قم ، تپش ،1381 .



8- مقامات معنوی ، (ترجمه و تفسیر منازل السائرین خوجه عبدالله انصاری) ، محسن بینا ، بی جا: مولف ،

   1378 .



9- مرصاد العباد ، نجم رازی ، به اهتمام: محمد امین ریاحی ، تهران ، انتشارات علمی و فرهنگ ، 1379 .



10- تذکره الاولیاء ، شیخ فرید الدین عطار نیشابوری ، تحقیق محمد استعلامی ، تهران ، زوار ، 1380 .



11- شرح فصوص الحکم ، تاج الدین حسین خوارزمی ، تحقیق حسن حسن زاده آملی ، قم ، دفتر تبلیغات اسلامی ، 1379 .



12- شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم ، جلال الدین آشتیانی ، قم ، دفتر تبلیغات اسلامی ، 1380 .