اشکال ارتباطات میان فرهنگی در ایران

ایران کشوری با تنوع فرهنگی، قومی و زبانی گوناگونی است. در گذشته که امکان برقراری ارتباط میان این اقوام و فرهنگ های گوناگون به آسانی میسر نبود، مطالعه ارتباط میان این فرهنگ ها نیز اهمیت چندانی نداشت. اما امروزه با ظهور تکنولوژی های ارتباطی فراگیر که تمامی این مرزها را درنوردیده است و امکان برقراری ارتباط میان تمامی این گونه های فرهنگی، زبانی و قومیتی را فراهم آورده است، اهمیت مطالعه این موضوع نیز اهمیت بسیار بیشتری یافته است. به ویژه ظهور اینترنت و فضای سایبر برقراری این روابط را بسیار تسهیل کرده است. از این رو در این مطلب ابعاد مختلف ارتباط بین فرهنگی که در میان فرهنگ های گوناگون در ایران ممکن است رخ دهد، مورد بحث قرار می گیرد. در این مطلب به ویژه تاکید بر گونه های مختلفی خواهد بود که در فضای اینترنت رخ خواهد داد.
در این مطلب، فرهنگ به معنای وسیع آن درنظر گرفته می شود. از این منظر مقوله هایی چون زبان و مذهب نیز در ذیل مفهوم فرهنگ جای خواهند گرفت.
1. ارتباطات زبانی: در کشوری مانند ایران که دارای زبان ها، گونه ها و گویش های متنوع فرهنگی است، و با توجه به بافت سنتی ای که مانع از ارتباط مستقیم ارتباطی میان این گونه های مختلف می شده است، تا چندی پیش مرزهای مشخصی میان حاملان این زبان ها وجود داشته است. هرچند در مورد زبان هایی که دارای مرز جغرافیایی مشترکی با یکدیگر بوده اند، گاه به تاثیراتی متقابل برمی خوریم، اما این تاثیرات آنچنان اندک اند که نمی توان از ارتباط بین زبانی سخن گفت. به دلیل بافت سنتی که در میان مردم وجود داشته است مواردی مانند ازدواج با افرادی که دارای زبان دیگری بوده اند نیز بسیار اندک بوده است. در این میان تنها به دلیل ضرورت، زبان معیار و مسلط کشور در هر دوره بیشترین تاثیر بر گونه های زبانی دیگر داشته است. اینترنت، از میان رفتن بافت های سنتی و نیز سیاست های زبانی دولت، از عواملی هستند که امروزه بیشترین تاثیر را در ارتباطات زبانی ایفا می کنند. هرچند که در اینترنت نیز با توجه به ضرورت از زبان های معیار استفاده می شود.
2. ارتباطات دینی: با توجه به ویژگی ذاتی دین که از انعطاف کمتری برخوردار است، تغییرات در این زمینه بسیار کمتر از سایر جنبه های فرهنگی در ایران بوده است. در زمینه دین، حتا می توان گفت که دارای مرزهای مشخص تری از زبان است که در طول تاریخ نیز تغییرات چندانی در آن صورت نگرفته است. بیشترین تغییر در این زمینه در جنگ ها و در سیاست های دینی حاکمان صورت گرفته است. با فتح ایران توسط اعراب، تقریبا تمامی مردم به اسلام گرویدند. همچنین با روی کار آمدن صفویه و رسمی شدن تشیع به عنوان مذهب رسمی، این آیین رواج بیشتری یافت و بیشتر مرزها را درنوردید. مرزهایی که از آن دوران تا کنون پابرجا هستند و تغییر چندانی در آنها صورت نگرفته است، مانند جایگاه مسلمانان اهل سنت و زرتشت ها.
3. ارتباطات قومیتی: هرچند قومیت دارای ارتباط تنگاتنگی با زبان است اما در ارتباطات فرهنگی صورت گرفته تغییرات بیشتری در قومیت ها(در اینجا منظور فرهنگ های این قومیت هاست) در مقایسه با زبان صورت داده است. ایندو دارای ویژگی مشترکی در طول تاریخ بوده اند اما با ورود به دوره کنونی، آداب، سنن و شعائر به مراتب بیشتر از زبان تغییر یافته اند. تاثیر تکنولوژی های نوین ارتباطی مانند اینترنت و ماهواره ها در این زمینه بیشتر از سایر اشکال فرهنگ بوده است.