[color=#به نام خدا

چراغی به راه آینده

یک ایران شناس برجسته ، سراسر ایران، این کل یکپارچه را به سبب غنای منحصربفرد تاریخی و تمدنی، موزه ای بزرگ می داند. اما اگر در این سرزمین با تعاریف جهانی و امروزی بدنبال موزه بگردیم، موزه ای نداریم.
موزه انبار نیست. مکانی ست پویا که آثار و شواهد برجای مانده انسان و محیط زیست را با اهداف پژوهشی و فرهنگی به نمایش می گذارد و با عناصر سخت افزاری (ساختمان و ویترین و انبار) و نرم افزاری (راهنما و کارشناس و اطلاعات) و مخاطبان، استانداردهایی را شکل داده که با آن چه ما امروز در این سرزمین موزه می نامیم، فاصله ای بسیار پیدا کرده است. آیا عناصر سه گانه موزه، موزه دار و مخاطب که مثلث طلایی مقوله موزه را می سازند، نقش های خود را بدرستی ایفا می کنند؟

موزه
سال 1316 هجری شمسی زمانی که آندره گودار، معمار فرانسوی ، موزه ملی ایران را برای افتتاح آماده می کرد آن را پاسخگوی 10 سال آینده کشور اعلام کرد. اینک بیش از هفتاد سال از آن روز می گذرد، بخش عمده ای از کاوش های باستان شناسی در همین هفت دهه اخیر صورت گرفته است. آثار بدست آمده از این کاوش ها بین 60 تا 40 سال است که در بیش از 1600 کارتن در انبارهای موزه ملی ، بازنشده، باقی مانده است. شمار اشیای نفیس مفرغی، سفالی و سنگی انبار شده حدود 550 هزار قطعه تخمین زده می شود، در حالی که فقط 2350 اثر در معرض دید قرار گرفته است. گفته می شود کارگروهی مأموریت یافته به این وضعیت سامان دهد، کاری که در خوش بینانه ترین حالت حدود 8،7 سال زمان می برد و در نهایت به 20 برابر فضای فعلی نیاز است. چیدمان ویترین ها و شیوه نورپردازی نیز در موزه های ما نشانی از استانداردهای روز ندارد، در حالی که فاصله لازم برای مشاهده یک شیء باید حدود 6،5 متر باشد تا بیننده بتواند یک شیء را از همه ابعاد ببیند . نبود فضای کافی، نبود تجهیزات الکترونیک و کمبود اعتبار برای تجهیز و به روز رساندن موزه ها ، وجه «موزه» را در مثلث طلایی معرفی تاریخ و فرهنگ سرزمینی، نارسا و معیوب می نمایاند.

موزه دار
در منابع اطلاعاتی تحصیلات تکمیلی، نشانی از وجود مقطع دکتری در رشته موزه داری در دانشگاه های داخلی پیدا نشده است، اما اطلاعاتی در دست است که کشورهای دیگر که یکدهم ما هم تاریخ ندارند هرساله در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری هرسال فارغ التحصیل رشته موزه داری دارند، اما در کشورمان مقوله آموزش نیروی انسانی مغفول مانده و هنوز در شرایط سنتی هستیم. هم اکنون در بسیاری از موزه های دایر کشورمان راهنمایان کافی و آگاه حضور ندارند، ضمن اینکه برنامه های نرم افزاری و سایت های مرتبط نیز فاقد محتویات ارزشمند و مفید است.

مخاطب
یک شهروند ایرانی اگر در فوق برنامه ها و گردش های علمی دبیرستانی یا برای کار تحقیقی دانشگاهی به موزه نرفته باشد، بعید است به بهانه ای دیگر به عنوان تفریح، کسب آگاهی یا دلایلی دیگر روانه موزه ها شود. اگرچه سبب چنین دوری از موزه ها نبود فرهنگ خاص موزه گردی است، اما تلقی منصفانه از این نارسایی را باید در ضعف کارکردهای موزه ها و موزه داران جست و جو کرد که قادر به خلق جذابیت در مقوله موزه ها نبوده اند تا موزه گردی را به گونه ای در سبد تفریح و دیدارهای خانواده قرار دهد که جزء لاینفک برنامه های خانواده باشد. هم اکنون سرانه بازدید از موزه ها برای هر ایرانی بسیار پایین تر از سرانه جهانی است. آلمان با جمعیتی معادل ایران 8500 موزه دارد ، در حالی که مجموع موزه های فعال ما به 350 موزه می رسد. موزه پدیده ای چند وجهی ، زنده و پویاست.، با کارکردهایی آن قدر متفاوت و سازنده که هنوز با بخش ناچیزی از آن آشنا شده ایم نسل در پی نسل بر انبوه غبار فراموشی افزوده ایم ، کمترین انتظار تاریخ احیا و به یادآوردن گذشته است تا چراغی فرا راه آینده برفروزیم.

00ff44][/color]