مقدمه
¢ در طول چند سال اخیر، استفاده از کامپیوتر و شبکه جهانی اینترنت تقریباً در تمامی جنبه های زندگی ما رسوخ کرده است. اگر روند جهانی استفاده از اینترنت را در کشور های پیشرفته ( و حتی در بسیاری موارد، در کشور خودمان) در نظر بگیریم، می بینیم که همه چیز از برنامه پرواز خطوط هوایی تا رزرو بلیط سینما با چند کلیک ساده امکانپذیر می باشد. امروزه کامپیوتر و اینترنت در تمامی رشته ها کاربرد فراوان پیدا کرده است. از برگزاری تله کنفرانس های ساده گرفته تا عمل جراحی که بوسیله اینترنت انجام می گیرد؛ با اینترنت فاصله ها برداشته شده و تعبیر «دهکده جهانی» به واقعیت نزدیک تر می شود .
¢ پیشرفت های سریع در رایانه و فناوری اطلاعات، روش های کسب و کار و روش انتشار اطلاعات مالی را متحول کرده است. بسیاری از سازمان ها در حال حاضر در تلاش اند تا اطلاعات مالی را در اینترنت ارائه کنند تا امکان دسترسی کاربران به اطلاعات و همچنین، امکان تبادل مؤثر و به موقع اطلاعات بین تهیه کنندگان و ذینفعان افزایش یابد.
¢ امروزه تهیه گزارش های مالی به هنگام، جایگزین گزارش های مالی میان دوره ای شده است، زیرا اطلاعات زیادی وجود دارد که باید بطور پیوسته در اختیار استفاده کنندگان از اطلاعات قرار گیرد. شبکه جهانی اطلاع رسانی وب، امکان ارائه اطلاعاتی را فراهم آورده که با اطلاعات گزارش های سنتی تفاوت دارد. داده های چندین دوره و تحلیل آن ها به صورت آماده و یکجا در اختیار ذینفعان قرار می گیرد.
¢ شرکت ها با استقرار نظام اطلاعات حسابداری خود بر پایه شبکه گسترده جهانی امکانات و تسهیلات فراوانی را برای استفاده کنندگان گزارش های مالی به ویژه استفاده کنندگان داخلی فراهم می آورند .
¢ سیستم اطلاعات حسابداری شرکت با استفاده از فناوری اطلاعات و جنبه هایی از آن بویژه حسابداری تحت وب، زمینه ای را فراهم می آورد تا سیستم مالی یکپارچه شرکت به صورت مستقیم به اینترنت وصل شده و استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری بدون هیچگونه محدودیت زمانی و مکانی در هر نقطه از جهان بتوانند به وب سایت شرکت مراجعه کرده و هر لحظه صورت های مالی را با آخرین تغییرات بر روی صفحات وب مشاهده نمایند، تجزیه و تحلیل کنند و نیاز به چاپ و توزیع صورت های مالی آن هم فقط در پایان سال مالی بر طرف گردد.
¢ بسیاری از شرکت ها در تلاش هستند که توان نفوذ اطلاعات مالی خود را از طریق وب سایت شرکت و ارائه چنین اطلاعاتی به کارکنان، سرمایه گذاران، و تحلیل گران مالی افزایش دهند. زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر (XBRL) ایجاد شد تا ابزار موثر و کارآمد برای تهیه و تبادل اطلاعات مالی در اینترنت در اختیار کاربران قرار دهد.
¢ زبان گزارشگری اطمینان بخشی توسعه پذیر (XARL) نیز طراحی شد تا تأیید کنندگان اطلاعات مالی بتوانند صحت اطلاعات منتشر شده در اینترنت را تأیید کنند و به کاربران و شرکت ها اطمینان دهند که می توانند به چنین اطلاعاتی اتکا کنند.
¢ می توان پیش بینی کرد که رده بندی های گزارشگری مالی XBRL، به احتمال زیاد به جزء لازم و ضروری حسابداری مالی و فرایند گزارشگری تبدیل خواهد شد.





تاریخچه XBRL
تاریخچه XBRL به سال 1998 بر می گردد. در آوریل 1998 یکی از اعضای CPA به نام چارلی هافمن با همکاری چند شرکت، به بررسی XML ( زبان نشانه گذاری توسعه پذیر) جهت گزارشگری الکترونیکی اطلاعات مالی پرداخت. چارلی هافمن شروع به ایجاد مدلی برای ارائه صورتهای مالی و برنامه حسابرسی با استفاده از XML نمود.
¢ در 31 دسامبر 1998 مدل تعمیم یافته توسط چارلی هافمن کامل شد، CPA و چند شرکت مورد اشاره، 50 درصد از هزینه های توسعه ای مدل ابتدایی این طرح را تعهد نمودند و در 15 ژانویه 1999 این مدل به AICPA ارائه شد.AICPA (انجمن حسابداران خبره امريكا) درخواست تهیه طرح تجاری اولیه آن را ارائه داد تا به موارد تجاری برای XML و بخصوص صورتهای مالی تهیه شده بر مبنای XML نظری افکند. طرح تجاری مورد نظر در 15 ژوئن 1999 تکمیل گردید.
¢ اولین جلسه کمیته اجرایی پروژه در اداره AICPA، شهر نیویورک در 14 اکتبر 1999 برگزار شد، و در 6 آوریل سال 2000، نام XBRL برای این کمیته انتخاب شد.
¢ بورس نيويورك در دسامبر سال 2002 زبان XBRL را براي انتشار اطلاعات معاملات تصويب كرد و همچنين خواستار استفاده از اين استاندارد براي دريافت گزارشات شركت ها و بكارگيري آن از سال 2005 الزامي شد. استفاده از اين استاندارد در بورس نزدك از سال 2004 بصورت رسمي آغاز گرديد. شايان ذكر است، در سند استراتژي توسعه بازار سرمايه آمريكا براي سالهاي 2004 تا 2009 استفاده از XBRL به عنوان يكي از بندهاي اساسي در نظر گرفته شده است.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
XBRL یک سیستم گزارشگری است که برای تهیه و مبادله الکترونیکی گزارشات تجاری سرتاسر جهان ایجاد شده است. زبان توسعه پذیر به این معنی است که بعد از طراحی، در تاریخ های بعدی نیز به آسانی امکان افزودن ترکیب های جدید نیز وجود دارد. این زبان گزارشگری، در پی وضع استانداردهای جدید حسابداری نیست بلکه در پی راحتی و قابل مقایسه بودن گزارشهای تجاری تهیه شده بوسیله سازمانها می باشد.
¢ XBRL مخفف واژه های (eXtensible Business Reporting Language) به معنی زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر، و بخشی از خانواده XML می باشد که استانداردی جهت دریافت و ارائه اطلاعات مالی میان واحدهای تجاری در اینترنت را تهیه می کند.
¢ بطور کلی، XBRL یک زبان گزارشگری اینترنتی و تحت شبکه جهانی بوده که در این زبان صورتهای مالی واحدهای تجاری بر اساس اشکال و فرمت های خاصی تهیه و در اینترنت در اختیار استفاده کنندگان قرار می گیرد. این زبان گزارشگری مالی در سرتا سر جهان مشترک بوده و امکان تغییر و پردازش اطلاعات با انتقال اطلاعات به نرم افزارهای کاربردی مانند EXCEL میسر است. بوسیله این نرم افزارها، تجزیه و تحلیل اطلاعات ارائه شده توسط XBRL، به راحتی امکان پذیر است.
¢ ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر، روند و شیوه ای جدیدی در گزارشگری مالی را ارائه می کند. هدف از بکارگیری این زبان جدید در بازار سرمایه، گزارش دهی یکسان صورتهای مالی و کمک بیشتر به استفاده کنندگان از اطلاعات و صورتهای مالی شرکتهاست.
¢ همچنین XBRL امکان دسترسی بیشتر به اطلاعات، مقایسه اطلاعات با یکدیگر، امکان دسترسی به اطلاعات سالهای گذشته بصورت یکجا و امکان تحلیل های متفاوت را برای سرمایه گذاران فراهم می کند. دسترسی سریع و شفافیت اطلاعات ارائه شده از طریق این زبان گزارشگری را، می توان مهمترین ویژگی های این زبان بر شمرد.

¢ دیگر ویژگیها عبارتند از
¢ XBRL یک استاندارد گزارشگری مالی در اینترنت و شبکه جهانی می باشد و هیچ گونه مغایرتی با استانداردهای حسابداری ندارد.
¢ XBRL امکان دسترسی بیشتر، سریع، آسان و شفاف به اطلاعات مالی را برای استفاده کنندگان فراهم می سازد.
¢ XBRL قدرت جستجوی بالایی دارد و امکان دسترسی به اطلاعات مالی سالهای گذشته شرکتها به صورت یکجا را برای سرمایه گذاران فراهم می سازد.
¢ استفاده از این سیستم کاهش چشمگیر خطاهای حسابداری و مالی در ارائه گزارشات و اطلاعات مالی را به دنبال می آورد.
¢ هزینه تهیه اطلاعات مالی را کاهش داده و سرعت تهیه اطلاعات را افزایش می دهد.
¢ گزارش دهی یکسان صورتهای مالی و کمک بیشتر به استفاده کنندگان صورتهای مالی که در واقع یکی از اهداف بکارگیری سیستم XBRL می باشد.
¢ XBRL این امکان را فراهم می سازد که گزارشات مالی به زبانهای مختلف در اختیار استفاده کنندگان قرار می گیرد.
¢ یکي از ویژگیهای منحصر به فرد XBRL این است که با بردن نشانگر بر روی اقلام صورتهای مالی، تعاریف حسابداری این اقلام مطابق با استاندارد های حسابداری، نمایش داده می شود. بطور مثال با بردن نشانگر بر روی Net Income(Loss)، تعریف حسابداری سود و زیان خالص برای کاربر نمایش داده می شود.
¢ XBRL فرصتی را برای جهانی نمودن و بین المللی شدن بازارهای سرمایه ایجاد نموده و زمینه را برای ورود شرکتها به بازار های بین المللی فراهم می سازد.
¢ از مزایای دیگر این سیستم گزارشگری می‌توان به افزایش ویژگی کیفی مربوط بودن اطلاعات،کاهش میزان خطا در اطلاعات و دسترسی سریعتر و ارزانتر به اطلاعات اشاره نمود.
¢ XBRL یک نوع فناوری است که می تواند دقت، درستکاری، کارایی و شفافیت گزارشگری مالی را افزایش دهد.
¢ XBRL این امکان را فراهم می سازد که کاربران این سیستم بتوانند از قدرت مقایسه ای و تحلیلی بالایی برخوردار گردند به طوری که در این سیستم می توانند گزارشات یک شرکت را با گزارشات قبلی آن شرکت و همچنین با گزارشات سایر شرکتهای صنعت بصورت به هنگام مقایسه نمود.
XBRL و حسابرسی
¢ امروزه معاملات کامپیوتری در بازارهای پولی و مالی می‌تواند در لحظه‌ای از زمان صورت گیرد و تقریباً همزمان بودن تصمیم‌گیری استفاده‌کنندگان از اطلاعات با استفاده از اطلاعات مربوط و قابل اتکاء که به‌واسطه عامل گزارشگری لحظه‌ای و همزمان با انجام معامله صورت می‌گیرد، نیازمند به رسیدگی حسابرسی همزمان با رویدادها را ایجاب نموده است.
¢ سرعت بالای انجام معاملات، حجم بسیار بالا و تعدد درخواستها و نیازهای اطلاعاتی استفاده‌کنندگان از اطلاعات به سادگی نشان می‌دهد که فنون قدیمی حسابرسی دیگر موثر و قابل استفاده نیست و این فنون دیگر نمی‌تواند ضامن صحت و تمامیت معاملات انجام شده در یک شرکت از یک طرف و اطمینان‌بخشی به استفاده‌کننده از این اطلاعات در قالب گزارشگری مالی باشد.
¢ با وجود زبان گزارشگری تجاری توسعه‌پذیر XBRL، نیازمندی به صورتهای مالی سنتی و گزارشهای حسابرسی گذشته نگر، تا حدود زیادی کاهش یافته است و این تغییرات مسیر جدیدی را برای عملیات حسابرسی سیستمهای اطلاعاتی جهت کاهش ریسکهای حسابرسی و افزایش کارایی اقتصادی حسابرسی مهیا نموده است.
¢ اگر حسابرسان به‌صورت اثربخش، قادر به حسابرسی سیستمهای فناوری اطلاعات، صورتهای مالی از آنها استخراج می‌گردند نباشند، دیگر دانش تخصصی آنها در مورد اصول پذیرفته‌شده حسابداری و قوانین مربوطه بی‌ارزش خواهد بود.
¢ بنابراین حسابرسان نه تنها باید مهارتهای فناوری اطلاعات را دارا باشند، بلکه همچین باید در مهارتهای فناوری اطلاعات متخصص باشند تا از عهده وضعیتهای مختلف حسابرسی برآیند .
¢ بدین ترتیب آنها باید ریسک های حسابرسی را مطابق با عدم اطمینان‌هایی که در محیط فناوری اطلاعات وجود دارد ارزیابی کنند، مخصوصاً عدم اطمینان‌هایی که مربوط به کنترل است.
¢ فناوری اطلاعات شیوه تهیه صورتهای مالی شرکتها و نحوه حسابرسی و استفاده ازاین اطلاعات را به شدت دچار تغییر کرده است. این تغییرات از یک طرف باعث دقت و سرعت در ارائه اطلاعات مربوط برای استفاده‌کنندگان است و از طرفی دیگر، تهدیدی جدی برای فرایند حسابرسی و مشکلات ناشی از عدم تخصص حرفه‌ای حسابرسان برای بررسی صحت و تمامیت و دستیابی به اطمینان‌بخشی نسبت به رویدادهای انعکاس یافته به‌عنوان اطلاعات مالی شرکتها می‌باشد.


XARL امنیت گزارشگری مالی
با توجه به عدم اعتماد برخی از استفاده کنندگان به صورت های مالی منتشر شده توسط XBRL، زبان دیگری نیز برای اطمینان بخشی در مورد صحت اطلاعات مورد مبادله از طریق XBRL ایجاد شد که اصطلاحاً « زبان گزارشگری اطمینان بخشی توسعه پذیر» یا XARL نامیده می شود.
¢ XARL صورت توسعه یافته ای از XBRL است که ارائه کنندگان خدمات اطمینان بخشی و تضمین کیفیت را قادر می سازد تا صحت اطلاعات دارای بر چسب XBRL منتشر شده در اینترنت را تأیید و گزارش کند و از این طریق به کاربران و شرکت ها جهت اعتماد به صورت های مالی منتشر شده، کمک نماید.
¢ وجود XARL موسسات ارائه خدمات اطمینان بخشی و تضمین کیفیت را قادر می سازد تا صحت اطلاعات توزیع شده مبتنی بر XBRL در اینترنت را تأیید و به کاربران و شرکت ها کمک کنند تا به این قبیل اطلاعات مالی اتکا کنند.
¢ بطورخلاصه، XBRL مي تواند روش استانداردي را براي تهيه، انتشار و تبادل اطلاعات مالي فراهم كند. محيط XARL هم مدركي را فراهم مي سازد كه كاربران اطمينان يابند اطلاعات كد گذاري شده XBRL نه تنها توسط حسابرسان، حسابرسي شده ، بلكه دستكاري نيز نشده است.
تهدید های امنیت در خدمات گزارشگری مالی در اینترنت :
¢ موضوع امنيت در اينترنت به دليل اين واقعيت از اهميت زيادي برخوردار است كه اينترنت شبكه عمومي غيرقابل اتكا و ناامني است. ناامني ذاتي اينترنت، مزاحمان و سارقان داده ها را به خود جلب مي كند. بنابراين خدمات گزارشگري مالي مبتني بر وب ناامن است.
¢ برخي از تهديدهاي عمده امنيت درخدمات گزارشگري مالي تحت وب عبارتند از: دستكاري درپيام، افشاي پيام محرمانه، جايگزيني پيام، امتناع از ارائه خدمت و حملات ويروسها است.
چگونه XBRL و XARL با هم کار می کنند ؟
¢ شركت سهامي عام "الف" را در نظر بگيريد كه مي خواهد صورتهاي مالي را به بستانكاران ،سرمايه گذاران و تحليل گران ارائه دهد . شرکت "الف" ، يك شركت خدمات اطمينان بخشي به نام " ب" را در اين زمينه بكارمي گيرد تا صحت اطلاعات منتشر شده را تضمين كند.
¢ بعد از اينكه شركت" الف" اطلاعات مالي را با استفاده از سيستم حسابداري داخلي خود تهيه مي كند، سندXBRL برپايه فهرست طبقه بندي شدهXBRL ايجاد مي شود. سپس سند تاييد شدهXBRL در وب سايت شركت قرارمي گيرد.
¢ درهمان حال، سند مزبور به شركت ارائه كننده خدمات اطمينان بخشي در اينترنت، با استفاده از امكانات امنيتي مناسب، فرستاده مي شود.
¢ حالا زماني كه كاربران به اطلاعات سندXBRL براي تجزيه و تحليل نياز دارند، ويرايش مطمئن آن را از شركت تضمين كننده كيفيت اطلاعات(شركت " ب") دريافت مي كنند.
¢ گرچه كاربران ميتوانند اسنادXBRL را از وب سايت شركت يا هر منبع ديگري بدست آورند، اما همواره درباره صحت چنين اسنادي ابهام وجود دارد.
¢ بنابراين كاربران بايد براي بدست آوردن اطلاعات مالي قابل اتكا، اين قبيل اسناد را ازطريق شركت واسطه تضمين كيفيت بدست آورند.
¢ امضای دیجیتال در سند پیوست اعتبار اسناد XBRL و XARL را تاييد مي كند زيرا امضاي ديجيتالي داده ها يك عنصر غيرقابل جعل است.
¢ درهمان حال، سند مزبور به شركت ارائه كننده خدمات اطمينان بخشي در اينترنت، با استفاده از امكانات امنيتي مناسب، فرستاده مي شود.
¢ حالا زماني كه كاربران به اطلاعات سندXBRL براي تجزيه و تحليل نياز دارند، ويرايش مطمئن آن را از شركت تضمين كننده كيفيت اطلاعات(شركت " ب") دريافت مي كنند.
¢ گرچه كاربران ميتوانند اسنادXBRL را از وب سايت شركت يا هر منبع ديگري بدست آورند، اما همواره درباره صحت چنين اسنادي ابهام وجود دارد.
¢ بنابراين كاربران بايد براي بدست آوردن اطلاعات مالي قابل اتكا، اين قبيل اسناد را ازطريق شركت واسطه تضمين كيفيت بدست آورند.
¢ امضای دیجیتال در سند پیوست اعتبار اسناد XBRL و XARL را تاييد مي كند زيرا امضاي ديجيتالي داده ها يك عنصر غيرقابل جعل است.

مزاياي افزودن XARL به XBRL
XARL می تواند هزینه های هشدار دهنده ی امنیت اطلاعات را کاهش دهد.
¢ برای استفاده کنندگان از اطلاعات مالی XARL می تواند عدم اطمینان را، کاهش دهد، و برای آن ها اطلاعاتی شفاف تری را ایجاد نماید.
شرکت های خدمات بیمه ای می توانند بصورت کلی از صورت های مالی رمز گذاری شده XBRL و به صورت جزئی از بخش های منتخب در صورت های مالی برای سیستم های اطلاعاتی و نظارت هایی که در بخش های مالی شرکت ها انجام می گیرد مطلع شوند. تا به کمک آن نوع بیمه و مدت آن را تعیین نمایند.

¢ استفاده کنندگان و ذینفعان XBRL
بطور کلی با استفاده از این زبان گزارشگری، اطلاعات و گزارشات ارائه شده، قابل اتکا، کاراتر، و قابل دسترس خواهند شد. XBRL، روشی را برای منسجم کردن اطلاعات و جمع آوری اطلاعات و تسهیل تجزیه و تحلیل گزارشات با استفاده از نرم افزار های مربوط را ارائه می کند. دولتها، قانون گذاران، بازارهای بورس اوراق بهادار و شرکتهای خدمات مالی و ارائه کننده اطلاعات مالی از اطلاعات منتشر شده بوسیله XBRL استفاده می کنند.

¢ همچنین حسابداران مالی و مدیریت، مدیران شرکتها، تجزیه و تحلیل کنندگان مالی، سرمایه گذاران، اعتبار دهندگان نیز از این اطلاعات استفاده خواهند کرد. به علاوه شرکتهای کامپیوتری و فناوری اطلاعات با خلق نرم افزارهای مرتبط با این زبان می توانند به نوعی با آن در ارتباط باشند.

پیاده سازی xbrl

¢ کشورهای متعددی در دنیا استفاده ازXBRL را شروع نموده‌اند.
¢ ( کشورهای چین، اسپانیا، بلژیک، هلند، هند، ژاپن، انگلستان و آمریکا). علاوه بر این سایر کشورها با تشکیل کار گروه‌های مربوطه، در حال پیاده‌سازی و تهیه زیرساخت‌های بکارگیری آن هستند (استرالیا، فرانسه، سوئد، فنلاند، امارات عربی)
¢ بررسی وضعیت کشورهایی که تاکنون موفق به بکارگیری XBRL گردیده‌اند و یا در شرف بکارگیری آن هستند نشان می‌دهد که همه این کشورها دارای حوزه ملی XBRL در کشور متبوع خود بوده نیز عضو سازمان بین المللی XBRL بوده و این عضویت مزایا و تسهیلاتی را برای بکارگیری سریعتر XBRL در حوزه متبوع آنان فراهم کرده است.
¢ مزایای داشتن حوزه ملی و عضویت در سازمان بین‌المللی می‌توان به استفاده از تجربیات سایر کشورهای عضو، برخورداری از کمکهای سازمان در طراحی، اجرا و آموزش XBRL اشاره کرد.
¢ حوزه XBRL یک واحد حقوقی ملی (محلی) است که مسئولیت اطلاع‌رسانی و آگاهی بخشی، تدوین واژه‌نامه و بکارگیری XBRL را در محدوده جغرافیائی حوزه بعهده دارد.
¢ حوزه ملی XBRL مسئولیت گسترش آگاهی عمومی نسبت به مزایای این نوع گزارشگری را از طریق برگزاری همایش، کنفرانس، راه‌اندازی پروژه های XBRL آزمایشی و تدوین واژه‌نامه ملی براساس استانداردهای حسابداری ملی و یا بین‌المللی بعهده دارد.

اهداف تشکیل حوزه XBRL
¢ فراهم نمودن شرایط و فضای مورد نیاز برای مشارکت شرکت‌ها و موسسات در امر بکارگیری و پذیرش گزارشگری XBRL
¢ تشویق و ترغیب شرکت‌ها برای استفاده از گزارشگری XBRL
¢ فراهم‌نمودن زمینه افزایش آگاهی عمومی نسبت به مزایای این سیستم
¢ آموزش منظم و پیوسته XBRL برای تمامی گروه‌های ذینفع

طبقه ‌بندی حوزه‌ها در سازمان بین‌المللی XBRL
¢ مرحله اول : عضویت مشروط، که مهم‌ترین کارکرد آن افزایش آگاهی عمومی نسبت به سیستم گزارشگری XBRL ، تشویق و کمک به شرکت‌ها جهت بکارگیری آزمایشی XBRL
¢ حداکثر زمانی که یک کشور می‌تواند دارای حوزه مشروط باشد 2 سال بوده و این مدت غیر قابل تمدید می‌باشد. بعد از این مدت، این حوزه یا می‌بایست پس از کسب شرایط لازم به حوزه پایدار تبدیل و یا منحل گردد. کشورهای دارای حوزه مشروط فاقد کرسی و حق رای در سازمان بین‌المللی XBRL می‌باشند.
¢ مرحله دوم : عضویت پایدار ، حوزه پایدار عضو کمیته بین‌المللی XBRL بوده و بنابراین دارای کرسی و حق رای است و می‌تواند در تدوین استاندارد و سیاست‌گذاریهای این سازمان تاثیرگذار باشد.
¢ مزایای تشکیل حوزه پایدار ، مشارکت فعال در کمیته بین‌المللی XBRL، برخورداری از مزایای عضویت در سازمان بین‌المللی و بکارگیری موفقیت‌آمیز XBRL در حوزه جغرافیایی مربوطه می باشد.
شرایط لازم برای ایجاد حوزه XBRL مشروط
¢ 1- هماهنگ‌کننده مستقل و بیطرف : کشور متقاضی تشکیل حوزه مشروط می‌بایست یک سازمان مستقل و بی‌طرف را که به تایید سایر اعضاء نیز رسیده باشد، را به عنوان مسئول هماهنگ‌کننده و اجرایی XBRL معرفی نماید. به طور مثال هماهنگ‌کننده می‌تواند جامعه حسابداران رسمی یا هیئت تدوین استانداردهای حسابداری ملی باشد. درخصوص ایران، باتوجه به قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (مصوب 1384) که امور مربوط به تدوین مقررات گزارشگری مالی را به سازمان بورس و اوراق بهادار واگذار نموده است. پیشنهاد می‌شود که سازمان بورس و اوراق بهادار متصدی این امر گردد.
¢ 2- ماهیت سازمانی ، شرکتی : گروه متقاضی می‌بایست یک سازمان غیرانتفاعی برای مقاصد گزارشگری مالی باشد.
¢ 3- ارتباطات و اینترنت : کشور متقاضی می‌بایست دارای برنامه و امکانات مناسب برای تامین وسایل ارتباطی لازم جهت استفاده از وب و اینترنت و پست الکترونیک باشد.
¢ 4- هزینه عضویت : برای اعضاء مشروط، هزینه عضویت در سال اول 5.000 دلار آمریکا و برای سال دوم این مبلغ به 15.000 دلار افزایش می‌یابد.
¢ 5- مدیر پروژه : معرفی یکنفر به عنوان مدیر پروژه که وظیفه آن هماهنگ نمودن فعالیت‌های اجرایی مربوط به پیگیری پروژه XBRL می‌باشد.
¢ 6- برنامه‌ریزی : کشور متقاضی می‌بایست برنامه کاری خود را که نشان‌دهنده مسایل اداری و مالی حوزه در 2 سال اول فعالیت خود و قبل از تبدیل شدن به یک حوزه پایدار باشد را به سازمان بین‌المللی XBRL ارائه نماید.
¢ 7- اساسنامه : داشتن اساسنامه‌ای که نشان‌دهنده خط‌مشی سیاست‌ها و رویه‌های لازم جهت اداره حوزه است.
فرایند پیشنهادی جهت تشکیل حوزه XBRL ایران
¢ 1- تماس مداوم با سازمان بین‌المللی XBRL : از آنجا که یکی از وظایف سازمان بین‌المللی XBRL در مقابل اعضاء ، کمک و راهنمایی در خصوص تدوین و بکارگیری گزارشگری XBRL است، اینگونه تماس‌ها ضمن فراهم‌آوردن اطلاعات لازم درخصوص چگونگی اجرای پروژه در مراحل مختلف، امکان استفاده از تجربیات کشورهای دیگر را نیز فراهم می‌نماید. این امر می‌تواند به صرفه‌جویی در زمان، هزینه و جلوگیری از انجام اقدامات اضافی و غیر لازم بیانجامد.
¢ 2- شناسایی سازما‌ن‌ها و موسسات علاقمند به تدوین و بکارگیری XBRL : این شناسایی و ارتباط می‌تواند به شکل‌گیری هسته اولیه سازمان‌های دخیل در پروژه اجرای XBRL کمک نماید. این سازمان‌ها شامل موسسات حرفه‌ای حسابداری، موسسات بزرگ حسابرسی،شرکت‌های بزرگ بورسی، شرکت‌های بزرگ نرم‌افزاری، بانک‌ها، بورس‌های اوراق بهادار، سازمان‌های دولتی و دانشگاه‌ها هستند.
¢ 3- تعیین مجری پروژه ی اجرای XBRL در ایران : این مجری وظیفه ایجاد هماهنگی بین اعضاء و فعالیت‌های در حال انجام برای تدوین و اجرای مراحل مختلف پروژه XBRL را به عهده دارد. این مجری بعنوان رابط بین حوزه ملی و سازمان بین‌المللی XBRL عمل می‌کند. پیشنهاد می‌شود که سازمان بورس و اوراق بهادار بعنوان مجری این پروژه انتخاب گردد.
¢ 4- استفاده از تجربیات کشورهای پیشرو : مجری پروژه می‌بایستی با مراجع و مقامات درگیر در اجرای گزارشگری XBRL در کشورهای پیشرو در این زمینه (بطور مثال هلند، هند، لهستان، ژاپن و چین) تماس و مکاتبه برقرار نماید تا ضمن دسترسی به تجربیات این کشورها، بتواند حمایت این کشورها را از اجرای پروژه XBRL بدست آورد. این تجربیات می‌تواند به تسریع در فرایند تدوین و بکارگیری XBRL در کشور کمک نموده و موجب کاهش در هزینه‌ها گردد.
¢ 5- تهیه نرم افزار برای عملیاتی نمودنXBRL : در صورت پذیرش استانداردهای بین‌ المللی حسابداری در ایران میتوان از نرم افزارهایی که برای عملیاتی نمودنXBRL در دنیا تدوین گردیده‌ اند استفاده کرد و بدین ترتیب هزینه های ریالی و زمانی مورد نیاز برای تدوین نرم افزار لازم برای استفاده از XBRL در ایران کاهش خواهد یافت.

¢ در صورتی که هیات تدوین استانداردها برنامه ای برای بکارگیری استانداردهای بین‌المللی حسابداری نداشته باشد و کماکان برخلاف روند جاری در سایر کشورها، اصرار به استفاده از استانداردهای ملی به جای استانداردهای بین‌المللی داشته باشد، این هیات می‌تواند با معرفی موارد افتراق استانداردهای ملی از استانداردهای بین‌المللی به سازمان مسئول پروژه XBRL در ایران کمک نماید تا در فرایند تهیه نرم افزار این موارد افتراق مد‌نظر قرار گیرند.
¢ 6- راه‌اندازی آزمایشی XBRL برای یک مجموعه محدود از شرکت‌ها : تجربه کشورهای دیگر حاکی از اینست که بیشتر این کشورها این دوره آزمایشی را با بانک‌ها شروع نموده‌اند. پروژه بکارگیری XBRLدر ایران نیز می‌تواند مشابه با سایر کشورها با سیستم بانکی شروع شود.
¢ بعد از این دوره آزمایشی و بررسی نتایج حاصل از آن می توان در جهت فراگیر نمودن استفاده از XBRL و اجرای آن بصورت اجباری برای شرکت‌ها اقدام نمود.
¢ چالش های پیش روی XBRL در ایران
استقرار این سیستم با همه منافع و مزایای خود، چالش هایی به همراه خواهد داشت زیرا کشور ما تقریبأ با این زبان بیگانه بوده و راه زیادی در پیش است تا به استانداردهای جهانی این زبان برسیم. مقاومت شرکتها و موسسات در پذیرش و استقرار سیستم، عدم همکاری و همراهی سازمان های تاثیر گذار در این زمینه، آموزش XBRL، یکسان سازی استانداردهای حسابداری ایران با استانداردهای بین المللی، پذیرش شرکتها در بورس های بین المللی و ..... را می توان از مهم ترین چالش های استقرار این زبان در ایران نام برد.


خلاصه و نتیجه گیری
زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر باعث افزایش سرعت پردازش اطلاعات، کاهش زمان تهیه اطلاعات، افزایش سرعت جستجو در اطلاعات، کاهش هزینه تهیه و ارائه گزارشات، افزایش شفافیت گزارشات و اطلاعات مالی شرکتها می شود. اما در حال حاضر بکارگیری آن مشکلات بیشتری نسبت به مزایای آن دارد. عدم وجود نهادی مستقل جهت ایجاد ساختارهای اجرایی آن در کشور و ناآشنا بودن مدیران و اکثر کارشناسان مالی با این سیستم باعث عدم ارائه گزارشات در این زبان شده است.

• با تشکر از توجه شما