رشد اقتصادی : افزایش تولیدات اقتصادی طی یکسال یا یک دوره زمانی معین
توسعه : رشد مداوم اقتصاد یک جامعه و بهبود وضعیت رفاهی افراد ناشی از دگرگونی ، تحول در بنیان
اقتصادی
اهداف جهانی توسعه : 1 – دستیابی به رشد اقتصادی 2 – گسترش خدمات اجتماعی ( آموزش ، بهداشت )
3 – گسترش دموکراسی و مشارکت اجتماعی 4 – کاهش فقر
برنامه توسعه اقتصادی ایران : به صورت پنج ساله توسط دولت تنظیم و توسط مجلس شورای اسلامی
تصویب شده است
برنامه توسعه اول : مصوب 11 بهمن 1368 و تا سال 1372 میباشد و بنام برنامه سازندگی شهرت یافته
است
اهداف : راهبرد آزاد سازی اقتصادی – هدف اصلی سرمایه گذاری دولت در زمینه بازسازی خسارت های
جنگ تحمیلی و بهره برداری حداکثر از ظرفیت ها – ایجاد رشد اقتصادی
اهداف به دو صورت کلی و کمی بوده است
اهداف کلی : بیشتر به بازسازی و نوسازی تولیدات و زیر بناها و گسترش کمی و ارتقای فرهنگ ، تعلیم و
تربیت و علوم و فنون در جامعه و تامین عدالت اجتماعی و تامین حداقل نیازهای مردم و اصلاح الگوی
مصرف و اصلاح سازمان اجرایی و قضایی کشور و تلاش بر ایجاد امنیت پرداخته است
اهداف کمی : که با اعداد و ارقام سروکار دارد و بیشتر مقایسه ای میباشد و در واقع رقمی را مورد نظر قرار
داده و عملکرد این اهداف و در پنج سال بر اساس این ارقام سنجیده میشود . و از جمله اهداف آن میتوان به
موارد زیر اشاره کرد : افزایش سهم درآمد های مالیاتی در تولید ناخالص داخلی با درآمد دولت از طریق رشد
درآمدهای مالیاتی ، درآمد نفت – بالا رفتن تولید ناخالص داخلی با رشد سرمایه گذاری – افزایش سهم هزینه
های عمرانی برای بازسازی – کاهش کسری بودجه – کاهش نرخ رشد جمعیت – کاهش نرخ بیکاری
سیاستهای کلی : تقویت پول ملی و کاهش نقدینگی و کنترل تورم از طریق کاهش کسری بودجه – کاهش
هزینه دولت – سیاست نرخ گذاری کالا – سوبسیدهای پرداخت شده در چارچوب نظام تامین اجتماعی کشور
به تدریج صرفا" متوجه افراد کم درآمد جامعه – اعطای تسهیلات بانکی و اعتباری – تجارت خارجی در
انحصار دولت – تشکیل شرکت های تعاونی
بررسی نتایج برنامه اول توسعه : 1 – توجه بیشتر مجریان و طراحان برنامه به رشد کمی اقتصاد کشور در
مقایسه با رشد کیفی است 2 – رشد اقتصادی با فرض رشد 8% که برای رسیدن به این رشد 8 سال زمان
لازم بود که نشان دهنده عقب افتادگی شدید اقتصاد در ایران بود 3 – یکسان سازی نرخ ارز و اصلاح ساختار
قیمتها و افزایش حجم عملیات مالی دولت الف ) رشد نقدینگی ب) کاهش تدریجی واردات ج ) حذف برخی
سوبسیدها
عملکرد برنامه اول : عملکرد برنامه اول نشان میدهد که با شروع برنامه رشد اقتصادی چشمگیر بوده اما در
سالهای آخر رشد اقتصادی نزولی شد از جمله عوامل میتوان به افزایش موقتی درآمد نفتی – تزریق سریع
وامهای خارجی در اقتصاد ملی و به تبع آن به وجود آمدن بحران سررسید های بدهی ها بود این برنامه در
طول اجرا دستخوش تغییر و تحول گردید از جمله تجدید نظرها میتوان به بهره گیری از ظرفیت های موجود
– اولویت دادن به استراتژی تشویق صادرات – سیاست تک نرخی کردن ارز و آزاد گذاشتن قیمت آن و
خصوصی سازی اشاره کرد اما رویکرد برنامه مبتنی بر افزایش نقش بخش خصوصی موفقیت آمیز نبود
علت بیشتر عدم موفقیت برنامه توسعه اول مشکلات پیش آمده از جمله تورم قیمت ها در یکی دو سال آخر
برنامه بود که تا اوایل برنامه دوم نیز ادامه یافت
برنامه توسعه اول در زمینه های اجتماعی دستاوردهای مهمی داشت که میتوان به کاهش نرخ رشد جمعیت –
کاهش نرخ مرگ و میر – افزایش نرخ باسوادی – افزایش پوشش تحصیلی – کاهش نرخ بیکاری را نام برد .

تهیه کنندگان " نسرین بوجار – نیکار سبزه چمن آراء – محمد هادی فدایی – سارا گودرزی "