عنوان پروژه : بهره وری و بهره برداری از منابع

تهیه و تنظیم: زهره رضایی
رویا اقدامی
سحر صالحی
فاطمه اسماعیل بیگی

چکیده :
پیشرفت، رشد و تحوّل هر کشور و جامعه ای، در گرو داشتن دانش و فناوری و استفاده بهینه و مطلوب از امکانات و ظرفیت هاست. در این راستا، بهره گیری از منابع و استعدادهای طبیعی و انسانی، امری بایسته و ضروری به نظر می اید. بهره وری را می توان به استفاده مطلوب از امکانات، سرمایه ها، نیروها، منابع و فرصت ها در تولید کالا و علم و عرضه خدمات» تعریف کرد. در چنین حالتی، بهره وری می تواند بیشترین استفاده از کمترین امکانات و منابع مادّی (فنّاوری، مدیریت، نیروی انسانی و منابع طبیعی) و معنوی (ارزش ها، رفتارها و هنجارهای اجتماعی) در راه رسیدن به رشد و شکوفایی همه جانبه زندگی انسان باشد.
ذخایر و منابع طبیعی مانند: آب، خاک، جنگل و مرتع و انرژی (سوخت های فسیلی، نیروی باد و...)، ارزشمندترین ثروت های یک کشور هستند و پشتوانه عظیمی برای اقتصاد به شمار می ایند. با تمام اهمیتی که منابع و ذخایر طبیعی دارد، شیوه بهره برداری از منابع و ذخایر کشور ما، وضعیت مطلوبی ندارد.
در حال حاضر، در ایران با وجود داشته های فراوان انسانی و طبیعی (بویژه منابع طبیعی اوّلیه و انرژی) و تأکید مستقیم و غیرمستقیم آموزه های دینی و سنّت های سازنده ملّی در مورد بهره وری بهینه از منابع و امکانات، میزان بهره وری در بخش های مختلف جامعه در حدّ مطلوبی نیست. از سوی دیگر، گسترش روزافزون جمعیت و مصرف شتابان منابع و نیز محدودیت آنها، روز به روز، قدرت بهره برداری از منابع را محدودتر کرده و موجب گران تر و مشکل تر شدن دسترسی به منابع اوّلیه تولید شده است.
بخش معدن از عمده ترین بخش هاي تأمین کننده مواد اولیه بخش صنعت و مصالح مورد نیاز براي ایجاد
ساختمان، بنادر، سدها، فرودگاه ها و... محسوب شده و ذخایر غنی مواد معدنی به عنوان یک امکان بالقوه
می تواند نقش اساسی را در توسعه صنعتی کشور ایفا نموده و راهگشاي بسیاري از معضلات خودکفایی
صنعتی کشور باشد. بهره برداري اقتصادي از معادن کشور حدود  سال قبل آغاز گردیده و در سا ل هاي
اخیر، به دلایل گوناگون، نقش و اهمیت بخش معدن در اقتصاد کشور فزونی یافته است. بهره برداري صحیح و
علمی از ذخایر انبوه و متنوع معدنی کشور مستلزم برنامه ریزي هاي دقیق بوده و این هدف جز با در اختیار
داشتن آمار و اطلاعات دقیق و به هنگام از فعالیت هاي این بخش میسر نخواهد شد.
نهادینه شدن مفهوم بهره وری در اجزای نظام تصمیم سازی، تصمیم گیری و اجرا و ایجاد ضمانت های اجرایی لازم در فرایندهای کاری از دیگر الزاماتی است که باید مورد توجه جدی قرار گیرد. همچنین توجه به ایجاد و تقویت سیستم های ارزشیابی، نظارت و بازخورد در همه اجزای کار از دیگر موارد مهم در این زمینه میباشد. علی ایحال آنچه بیش از همه به عنوان پیش شرط موفقیت اجرای نظام بهره وری و نهادینه شدن آن در ساختار سیستم های اداری و صنعتی باید بدان توجه شود همان تغییر بینش و رویکرد مدیران- استراتژیک، ارشد، میانی، عملیاتی- در بخش های مختلف نسبت به ضرورت چگونگی صرف منابع و استفاده بهینه از آنها در شرایط کمبود و کسری منابع است که میتواند منابع موجود را به بهترین شکل، در بهترین جای ممکن و در بهترین زمان لازم استفاده و بیشترین نتیجه را برای رسیدن به اهداف سیستم بدنبال داشته باشد.