عنوان پروژه: بررسی و تحلیل برنامه پنج ساله دوم توسعه

تهیه و تنظیم: سحر صمدزاده - نرگس حدادی- نیلا یوسفی- آزاده نمازی

چکیده:
استراتژی اصلی برنامه دوم توسعه تثبیت دستاوردهای برنامه اول توسعه، ایجاد ثبات در روندهای اقتصادی كشور و كاهش بار سنگین تحولات اقتصادی بر جامعه بود. این برنامه از جهت ساختار و ماهیت تفاوتی با برنامه اول نداشت و مبتنی بر آزادسازی اقتصادی و خصوصی‌سازی بود. برنامه دوم نیز رشد و توسعه اقتصادی را از اصلی‌ترین اهداف خود می‌دانست و تأكید خاصی بر پایداری آن داشت. «برنامه ثبات اقتصادی» عنوان دیگر برنامه دوم توسعه بوده است.
برنامه دوم توسعه در شرایطی آغاز شد كه با بهره‌برداری از ظرفیت‌های بدون‌ استفاده موجود در سال‌های برنامه اول، هرگونه تغییر در روند‌های اقتصادی مستلزم سرمایه‌گذاری در زمینه‌های جدید اقتصادی بود. بروز بحران بدهی‌های ارزی در اوایل برنامه یادشده و لزوم صرفه‌جویی در مصارف ارزی، عدم ثبات در سیاست‌های پولی و مالی و ارزی، كاهش قیمت نفت از مقدار پیش‌بینی شده در سال 1376 و كاهش شدیدتر آن در سال 1377، خشكسالی در اكثر استان‌های كشور و تحولات سیاسی در داخل كشور باعث شد تا دستیابی به اهداف پیش‌بینی شده در برنامه با مشكلاتی همراه شود. به عبارت دیگر، در اجرای برنامه دوم تغییر جهت اساسی از استراتژی‌های اعلام شده روی داد. كنترل ارز، فشار بدهی‌های خارجی، افزایش نرخ تورم و افزایش انتظارات تورمی و فشار تقاضا برای خرید كالا و ارز باعث شد تا مجموعه‌ای از ساز و كارهای كنترل اقتصادی شامل سیستم ارز چندنرخی، برقراری مجدد كنترل قیمت‌ها، كنترل واردات و اعمال سیاست انقباض پولی به وجود آید.مهم‌ترین سیاست‌های برنامه دوم توسعه بدین شرح است:
1- تشویق صادرات با توجه به مزیت‌های نسبی كشور و ایجاد رقابت با دنیای خارج به‌منظور توسعه كمی و كیفی فناوری داخلی.
2- تكمیل و توسعه بازارهای پول، سرمایه، كار و خدمات.
3- كارآیی سیاست مالی از طریق بررسی و تدوین نظام برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی كشور و افزایش سهم درآمدهای مالیاتی در تأمین بودجه، ایجاد تعادل منطقی بین درآمد و هزینه‌ها، واگذاری امور به مردم و كاهش تشكیلات دولت در طول برنامه و فعالیت‌های اعمال تصدی دولت.
4- كنترل جمعیت از طریق افزایش سطح آگاهی افراد و انجام طرح‌های آماری به‌منظور اطلاع از تحولات جمعیتی و بازار كار كشور.
5- ایجاد اشتغال از طریق تقویت شبكه جمع‌آوری و پردازش اطلاعات بازار كار، توسعه و حمایت از صنایع كوچك، صنایع تبدیلی و...
6- اصلاح سیستم قیمت‌گذاری.