تبعات از خود بیگانگی فرهنگی و اجتماعی

از خود بیگانگی، هم فردی است و هم اجتماعی. گاه از خود بیگانگی جنبه فردی دارد، ولی گاه جامعه ای از خود بیگانه می شود و جامعه ای دیگر را خود می پندارد.
در اینجا نیز، هویت جامعه دیگر را هویت خود می پندارد و جامعه دیگر را اصل قرار می دهد. تز کسانی مانند تقی زاده که می گفتند: راه پیشرفت جامعه ی ایرانی ما، آن است که سراپا فرنگی شویم؛ آن بود که جامعه ما را از خود بیگانه کنند. امثال او که به جامعه غرب اصالت می دهند، درد غرب را، درد جامعه خود و درمان غرب را درمان جامعه خود می پندارند.
وقتی غرب مسأله ای را درد به شمار نیاورد، آنها می گویند این مهم نیست، زیرا در غرب هم چنین است بلکه باید چنین باشد و مقتضای یک جامعه پیشرفته این است و چنین مسأله ای نشان پیشرفت تلقی می شود.
وقتی سخن از مشکلات و مسائل اجتماعی و فرهنگی می رود، آنچه را در غرب به عنوان مشکل اجتماعی مطرح کرده اند، مشکل جامعه خود می پندارد و وقتی می خواهد معضلی را حل کند، به دنبال راه حلهای غربی می رود و آنها را دربست می پذیرد و ارائه می دهد.
حتی اگر گفته شود شاید جامعه ما با جامعه غرب متفاوت باشد، می گوید: تاریخ را تکرار نکنید، آنها تجربه و خطا را انجام داده اند. نقش ارزشها، باور داشتها، سنت دینی و حتی سنت ملی را در شناخت جامعه، مسائل اجتماعی، بحرانها و راه حلها نادیده می گیرد.
جوامعی که دیگری را به جای خود می نشانند، در فرهنگ آن جامعه دیگر هضم می شوند؛ انتخاب و اقتباس نمی کنند، کپی می گیرند، فعال نیستند، منفعل محض هستند.
اقتباس، جایی است که خودی فرض شود، فرهنگ خودی مطرح باشد، مقایسه ای صورت گیرد و بهترین انتخاب شود. ولی اگر جامعه ای از خود بیگانه شد، به فرهنگ خودی پشت پا می زند، همه را نادیده می گیرد و خود باخته می شود. یکی از کارهایی که جوامع استکباری می کنند همین است که یک جامعه را از خود بیگانه می کنند. وقتی جامعه ای از خود بیگانه شد، نیاز به تهاجم فرهنگی نیست. در حالت تفاهم فرهنگی هم، فرهنگ بیگانه کپی می شود.
آسیب های فردی واجتماعی فراوانی ازبحران هویت به ویژه متوجه جوانان است. درصورتی که جوانی دچاراین بحران گردد، نسبت به قابلیت های خود نیزدچارتردید شده ویک احساس تحقیرنسبت به خود می یابد.

ممکن است برای فرارازاین بحران به مواد مخدر و یا روانگردان روی بیاورد. برای تشکیل خانواده وانتخاب همسر، ازمعیارهایی استفاده می کند که احتمالادرآینده ای نه چندان دوری را دچارمشکل خواهد نمود.
افزایش آمار طلاق درسال های نخست ازدواج ازهمین امرناشی می گردد. به تبع فروپاشیدن کانون خانواده، این بحران برای طرفین وخصوصا فرزندان طلاق بیشترشده و در نتیجه آسیب پذیری نسل بعد را محتمل ترمی کند.
چرا که فرزند قربانی طلاق درک کاملی ازنقش خانواده وکارکردهای آن نخواهد داشت. فوری ترین نتیجه بحران هویت وازخود بیگانگی، ازبین رفتن وسیع مشروعیت گروه های مرجع، نخبگان ونهادهای حاکم است.
نوجوانان وجوانان به دلیل داشتن روحیات لطیفی که ازویژگی های این دوران است، درمعرض چنین حالاتی هستند. به طورکلی بحران هویت نه تنها خود یکی ازآسیب های اجتماعی است، بلکه دارای پیامدهای منفی بسیاری نیز هست که عبارتند از: آسیبهایی ازقبیل اعتیاد، طلاق، بزهکاری وانواع انحرافات اجتماعی؛ ازاین جهت که سیستم کنترل درونی (فردی) وسیستم کنترل بیرونی (اجتماعی) دچاراضمحلال شده و فرد دچار یک نوع ناهنجاری و یا حتی بی هنجاری می گردد.
همچنین بحران فرارمغزها، بیکاری، مشکلات آموزشی، بحران مهاجرت وحتی مسائل زیست محیطی ازآثاروعواقب بحران هویت به شمار می روند.
به طورکلی می توان به مواردی همچون توسعه نامتوازن وتاخرفرهنگی نسبت به توسعه اقتصادی وپیشرفت فناوری، افزایش جمعیت، مهاجرت روستائیان به شهر، مسئله بیکاری، فقروثروت بدون تقوا و به تبع آن نابرابری، وسع مالی درگروهی اقلیت و اجبار نداشتن برای کارکردن و درنتیجه افزایش اوقات بیکاری عده ای خاص، تزاحم یا شکاف نسلی، بزرگ شدن حومه ها در اکثر شهرهای بزرگ که باعث آزادی و فضای بیشتر و در نتیجه کاهش همنوایی میان انتظارات جامعه نسل قبل و بعد می گردد؛ فرد گرایی افراطی، ضعف سیستمهای کنترل درونی وکنترل بیرونی، آموزش وپرورش ناکارآمد، مسائل خانوادگی مانند طلاق یا ازدواج مجدد ودر نتیجه از هم پاشیدگی بنیان خانواده، ازدواج درسنین پایین که باعث می شود والدینی که خود به قدرکافی رشد ذهنی نیافته اند، مبادرت به پرورش نامطلوب کودک نمایند و حمایت درازمدت والدین ازنوجوانان به عنوان عوامل به وجود آورنده و یا دخیل در به وجود آمدن بحران هویت اشاره کرد.