اصول گزارش نويسي
درباره گزارش تعريفهاي گوناگوني شده است كه كوتاهترين آن اينست: گزارش انتقال پاره‌اي از اطلاعات است به كسي كه اطلاعي از آن ندارد يا آگاهي آن كامل و كافي نيست.
تفاوت مقاله با خبر و گزارش :
مقاله اغلب جنبه تفسيري دارد و طبعا منظر و عقيده خاص نويسنده را درباره موضوع مقاله بيان مي‌كند اما خبر امري تازه يا وقوع حادثه‌اي را به آگاهي مي‌رساند. در گزارش نيز نويسنده سعي در نشان دادن امور محسوس است.
گزارش‌نويسي چيست؟
فني است كه پيام را به سرعت(كمي) ، صحت(كيفي) و روشني به خواننده مي رساند.
هر گزارش يا پژوهش بايد پاسخگوي سه پرسش باشد :
1- چه مي‌خواهيم بنويسيم؟
2- به چه ترتيبي بايد بنويسيم؟
3- چگونه بنويسيم؟
پيش از پاسخگويي به اين سه پرسش ، نيازمند آشنايي با مراحل نگارش گزارش هستيم كه به ترتيب عبارتند از :
1- تفكر و دقت 2- طرح 3- جمع‌آوري اطلاعات 4- تهيه پيش‌نويس 5- حك و اصلاح پيش‌نويس 6- پاكنويس
1- تفكر و دقت : تفكر و دقت پايه هر گزارشي است، چرا كه براي اينكه بدانيم چه مي‌خواهيم بنويسيم نيازمند شناخت از ابعاد مختلف نوشته خود هستيم.تفكر و دقت پاسخگوي بخش اول پرسشهاي سه‌گانه ما يعني "چه مي‌خواهيم بنويسيم " خواهد بود.
2- طرح : طرح پاسخ دو پرسش ديگر ما را مي‌دهد يعني به ما مي گويد كه به "چه ترتيبي بايد بنويسيم".
طرح‌ريزي گزارش بيمه‌نامه گزارشگر است تا از محدوده هدف و موضوع گزارش انحراف نيابد. در طرح گزارش نخست فهرست فكرها، ديدگاهها و نظرات در يك ستون آورده مي‌شود.رعايت تقدم و تاخر مطالب در اين مرحله اهميت چنداني ندارد.يعني در اين مرحله نويسنده گزارش هر آن، مطلب و موضوعي كه در مورد گزارش مي‌باشد و به دستش مي‌رسد بدون رعايت توالي ثبت مي‌كند.با انجام اين عمل و گذشتن از اين بخش از مراحل گزارش و نگارش نويسنده گزارش به يك اجتهاد فكري خواهد رسيد كه بر اساس شناخت اين مواد اوليه گزارش كه در قسمت طرح جمع‌آوري شده است بايد در نوشتن گزارش خود چه ترتيبي را رعايت كند و سپس چگونه بنويسد تا به هدف گزارش كه نتيجه‌گيري مستدل مي‌باشد دست يابد.
3- جمع‌آوري اطلاعات: اين مرحله شامل تجميع كليه مطالبي است كه در تنظيم گزارش به كار نويسنده مي‌آيد، اين بخش وسيله‌اي براي محتوا‌بخشي به گزارش مي‌باشد.
4- تهيه پيش‌نويس: در اين مرحله از گزارش‌نويسي طرح و اطلاعات جمع‌آوري شده منظم و بر اساس هدف‌گزاري، گزارش تنظيم و مرتب مي‌گردد.
5- حك و اصلاح پيش‌نويس: در اين مرحله بازديد نهايي از پيش‌نويس صورت مي‌پذيرد تا اگر نكته‌اي از قلم افتاده باشد آورده و يا اگر مطلبي به صورت تكراري ذكر شده باشد حذف و متن به صورت كامل ويرايش گردد.
6- پاكنويس : متن نهايي پاكنويس مي گردد.
انواع گزارش :
1- گزارش خبري 2- گزارش غير خبري
گزارش خبري: گزارش خبري نوعي تكنيك انتقال پيام به مخاطب از جريان يك واقعه يا رويداد اجتماعي، سياسي، اقتصادي و فرهنگي مي‌باشد كه در آن ابتدا خبر يك رويداد مهم اتفاق افتاده شده در سطح جامعه ارائه مي‌گردد.، سپس تهيه‌كننده گزارش به سراغ آن رفته و از زواياي گوناگون به آن مي‌پردازد.
گزارش خبري گزارشي است كه بيشتر جنبه توصيفي و گاه جنبه تحقيقي ، توصيفي دارد.
گزارش غير خبري: نوعي تكنيك انتقال پيام به مخاطب است كه در آن گزارشگر به تحقيق، توصيف يا تحقيق و توصيف يك رويداد مي‌پردازد.
انواع گزارش غيرخبري :
الف) تحقيقي ب) توصيفي ج) تحقيقي، توصيفي
تفاوتهاي گزارشهاي تحقيقي و توصيفي :
1- گزارشهاي تحقيق حاصل يافته‌هاي علمي و مستندات است اما گزارشهاي توصيفي حاصل تحليل و ادراكات حسي گزارشگر است.
2- گزارشهاي تحقيقي در رسانه‌هاي تخصصي بيشتر كاربرد دارند اما گزارشهاي توصيفي در رسانه‌هاي عام.
3- گزارشهاي تحقيقي بيشتر به ريشه‌يابي مطالب مي‌پردازد و وارد عمق موضوعات مي‌شود در حالي كه گزارشهاي توصيفي در سطح موضوعات حركت مي‌كند.
4- گزارشهاي تحقيقي مستقيما با درك عقلاني مخاطب در ارتباطند در حالي كه گزارشهاي توصيفي در ابتدا با درك حسي و بعد با درك عقلاني مخاطب در ارتباطند.
5- ساده و روان‌نويس : يعني در تهيه چكيده از زبان معيار استفاده شود. از آوردن جملات و اصطلاحات غير مسطلح خودداري شود ، همچنين در اين امر از بكار بردن واژگان گنگ و نامفهوم به شدت خودداري شود.