دوشنبه, 17 ارديبهشت 1403

 



مراحل مختلف ساختن يك ساختمان

تحقيق در مورد ساختمان


كليات ساختمان

بدرستي قدمت استفادة بشر از سر پناه و يا به طور كلي به مفهوم امروزي قدمت استفاده بشر از مسكن معلوم نيست ولي تقريباً آنرا مي‌توان همزمان با پيدايش بشريت دانست زيرا چنين گمان مي‌رود كه بشر از همان ابتدا براي ماندن از برف و باران و سرما و گرما و حملة حيوانات و همچنين حملة ساير اقوام به غارها پناه برده و اين غارها را مي‌توان اولين محل سكونت براي بشر دانست و از آن زمان تا كنون انسانها هميشه به فكر آن بوده‌اند كه مسكني راحت‌تر و بهتر براي خود تهيه نمايند.
در قرون اخير رشد جمعيت در دنيا رو به ازدياد نهاد بشر از لحاظ علمي و فني مشكلات بسياري را حل نمود و در ساختن مسكن نيز تحولات عمده‌اي بوجود آورد ديگر ساختمانها ي تك واحدي جوابگوي احتياجات جوامع بشري نبوده و به همين علت سيستم خانه‌سازي به كلي دگرگون شده و استفاده از مصالح مقام نيز مانند فولاد و سيمان از ساختمان رايج گرديد در اثر دسترسي به اين مصالح و امكانات ديگر گسترش شهر‌ها از افقي به عمودي تبديل شده و امر آپارتمان‌‌سازي در ساختمانهاي چندين طبقه متداول گرديد.

انواع ساختمان

ساختمانها بنا به تعداد طبقات،متراژ واحد ها،نوع خاک و... به نوع مصالح مصرفی تقسیم بندی میشوند.

انواع ساختمان از لحاظ مصالح مصرفي:

ساختمانهاي بتني:-1

ساختمان بتني ساختماني است كه براي اسكلت اصلي آن از بتن آرمه (سيمان شن، ماسه و فولاد به صورت ميله‌گرد ساده و يا آجدار)استفاده شده باشد در ساختمانهاي بتني سقفها به وسيلة دالهاي بتني پوشيده مي‌شود و يا ازسقفهاي تيرچه و بلوك و يا ساير سقفهاي پيش ساخته استفاده مي‌گردد و براي ديوار‌هاي جدا كننده ممكن است از انواع آجر مانند: سفال تيغه‌اي آجر ماشيني سوراخ‌دار آجر معمولي و يا تيغه‌گچي و يا چوب استفاده شده و ممكن است از ديوار بتن آرمه هم استفاده شود.

در اين نوع ساختمانها شاه تيرها و ستونها از بتن آرمه از بتن مسلح ساخته مي‌شود.

ساختمانهاي فلزي:-2

در اين نوع ساختانها براي ساختن ستونها و پلها از پروفيلهاي فولادي استفاده مي‌شود در ايران معمولاً ستونها را ازتير‌آهنهاي دوبل يا بال پهن‌هاي تكي استفاده مي‌نمايند و همچنين براي اتصالات از نبشي –تسمه و براي زير ستونها ازصفحه فولادي استفاده مي‌شود و معمولاً دو قطعه فولادي را با استفاده از جوش به همديگر متصل مي‌‌نمايند. سقف اين نوع ساختمانها ممكن است تيرآهن و طاق ضربي باشد و يا انواع سقفهاي ديگر از قبيل تيرچه و بلوك و غيره استفاده گردد براي پارتيشنها مي‌توان مانند ساختمانها بتوني از انواع آجر و يا قطعات گچي و يا چوب يا سفالهاي تيغه‌اي استفاده نمود.جدا كننده‌ها از مصالح سبك انتخاب مي‌شوند.

3-ساختمانهاي آجري:

در ساختمانهاي كوچك كه از چهار طبقه تجاور نمي‌نمايند مي‌‌توان از اين نوع ساختمان استفاده نمود اسلكت اصلي اين نوع ساختمان‌ها آجري بود و براي ساختن سقفها در ايران معمولاً از پروفيلهاي فولادي و آجر به صورت طاق ضربي استفاده مي‌گردد و يا از سقف تيرچه و بلوك استفاده مي‌شود در اين نوع ساختمانها براي مقابله با نيروهاي جانبي زلزله بايد حتماً از شناژهاي روي كرسي چيني و زير سقفها استفاده شود.
در ساختمانهاي آجري معمولاً ديوارهاي حمال در طبقات مختلف روي هم قرار مي‌گيرند و اغلب پارتيشن ها نيز همينديوارهاي حمال مي‌باشند حداقل عرض ديوارهاي حمال نبايد از 35 سانتيمتر كمتر باشد.

بازديد زمين و ريشه‌كني:

قبل از شروع هر نوع عمليات ساختمانهاي بايد زمين محل ساختمان بازديد شود و وضعيت و فاصله آن نسبت به خيابانها و جاده‌هاي اطراف مورد بازرسي قرار گيرد و همچنين پستي و بلندي زمين با توجه به نقشه ساختماني مورد بازديد قرار گرفته در صورتي كه ساختمان داراي اهميت خاص باشد پستي و بلندي و ساير عوارض زمين مي بايد بوسيله مهندسين نقشه‌بردار تعيين گردد و همچنين بايد محل چاههاي فاضلاب و چاه هاي آب قديمي كه ممكن است در هر زمين موجود باشد تعيين شده و محل آن نسبت به پي‌سازي مشخص گردد و در صورت لزوم مي‌بايد اين چاه‌ها با بتن و يا شفته آهك پر شود و محل احداث ساختمان نسبت به زمين تعيين شده و نسبت به ريشه‌كني (ريشه‌‌هاي نباتي كه ممكن است در زمين روئيده باشد)درآن محل اقدام شود و خاكهاي اضافي(دكاپاژ )به بيرون محل گردد و بالاخره بايد شكل هندسي زمين و زواياي آن كاملاً معلوم شده و با نقشه ساختمان مطابقت داده شود.

پياده كردن نقشه

پس از بازديد محل و ريشه‌كني اولين قدم در ساختمان پياده كردن نقشه مي‌باشد منظور از پياده كردن نقشه يعني انتقال نقشة ساختمان از روي كاغذ بروي زمين با ابعاد اصلي بطوريكه محل دقيق پي‌ها و ستونها و ديوارها و زيرزمينها و عرض‌پي‌ها روي زمين به خوبي مشخص باشد. بايد سعي شود حتما در موقع پياده كردن نقشه از نقشه پي كني استفاده گردد براي پياده كردن نقشه ساختمان هاي مهم معمولاً از دوربين هاي نقشه برداري استفاده مي‌شودولي براي پياده كردن نقشه ساختمان هاي معمولي و كوچك از متر و ريسمان بنائي كه به آن ريسمان كار هم مي‌گويندهمچنين شلنگ تراز استفاده مي‌شود براي پياده كردن نقشه با متر و ريسمان كار ابتدا بايد محل كلي ساختمان را روي زمين مشخص نموده و بعد با كشيدن ريسمان در يكي از امتدادهاي تعيين شده و ريختن گچ يكي از خطوط اصلي ساختمان را تعيين مي‌نماييم بعد ديگر ساختمان را كه عمود بر خط اول مي‌باشد با استفاده از قضيه فيثاغورس رسم مي‌نماييم كه در اصطلاح بنايي استفاده از اين روش را روش 3-4-5 مي‌گويند زيرا در اين روش معمولاً اضلاع مثلث 3 متر و 4 متر و وتر مثلث 5 متر است براي مكانهاي كوچكتر و بزرگتر مي‌توان از مضربهاي اين اعداد استفاده نمود.
در موقع پياده‌ كردن نقشه براي جلوگيري از جمع شدن خطاها بهتر است اندازه‌ها را هميشه از يك نقطه اصلي كه آنرا مبدأ مي‌ناميم حساب نموده و روي زمين منتقل نماييم بعد از اتمام كار پياده كردن نقشه و قبل از اقدام به گودبرداري يا پي كني بايد حتماً مجدداً اندازه‌هاي نقشه پياده شده را كنترل نمائيم تا حتي المقدور از وقوع اشتباهات جلوگيري شود. براي اينكه مطمئن شويم زواياي بدست آمده اطاقها قائمه مي‌باشد بايد دو قطر هر اطلاق را اندازه بگيريم چنانچه مساوي بودند آن اطاق گونيا مي‌‌باشد به اين كار اصطلاحاً چپ و راست مي‌گويند.

گود‌برداري

بعد از پياده كردن نقشه و كنترل آن در صورت لزوم گود‌برداري انجام مي گردد.گود برداري براي آن قسمت از ساختمان انجام مي‌شود كه در طبقات پايين‌تر از كف طبيعي زمين ساخته مي‌شود مانند موتور خانه‌ها ، انبارها، پاركينگ‌ها و غيره… در موقع گود‌برداري چنانچه محل گودبرداري بزرگ نباشد از وسايل معمولي مانند بيل و كلنگ‌ و فرغون استفاده مي‌گردد. براي اين كار تا عمق معيني كه عمل پرتاب خاك با بيل به بالا امكان‌پذير است (مثلاً 2متر)خاك حاصله از عمق پايين‌تر از پله را روي پله ايجاد شده ريخته و ازروي پله دوباره به خارج منتقل ‌مي‌نمايند.

براي گودبرداري هاي بزرگتر استفاده از بيل و كلنگ مقرون به صرفه نبوده و بهتر است از وسايل مكانيكي مانند لودر و غيره استفاده شود از اينگونه موارد براي خارج كردن خاك از محل گودبرداري و حمل آن به خارج كارگاه معمولاً از سطح شيبدار استفاده مي‌گردد. بدين طريق كه در ضمن گودبرداري سطح شيبداري در كنار گودبرداريبراي عبوركاميون و غيره ايجاد مي‌گردد كه بعد از اتمام كار اين قسمت به وسيله كارگر برداشته مي شود.
در ضمن بهتر است كه گودبرداري را تا زير سطح پي‌ها ادامه بدهيم زيرا در اين صورت اولاً براي قالب بندي پي‌ها آزادي عمل بيشتري داريم درنتيجه پي‌هاي تميز‌تر و درست‌تر خواهد بود در ثاني مي‌توانيم خاك حاصل از چاه كني و همچنين نخاله‌هاي ساختمان را در فضاي ايجاد شده بين پي‌هاي بريزيم كه اين مطلب از لحاظ اقتصادي اهميت زيادي دارد.

براي جلوگيري از ريزش ديواره‌هاي محل گود‌برداري به داخل گود معمولاً ديواره اطراف بايد داراي شيب ملايم باشد كه با خط عمود زوايه‌اي به اندازة مي‌سازد اندازة اين زوايه بستگي به نوع خاك محل گودبرداري دارد هر قدر خاك محل سست‌‌تر و درشت دانه تر باشد بزرگتر است.
در صورت وجود ساختمان ديگر در مجاورت محل گود برداري بايد جهت جلوگيري از حوادث و بروز خسارت مالي يا جاني با استفاده از تنگ بندي ساختمان مجاور ضريب اطمينان عمليات را افزايش داد.

پي كني

اصولاً پي كني به دو دليل انجا مي‌شود:

دسترسي به زمين بكر

با توجه به اينكه كليه بار ساختمان بوسيله ديوارها يا ستون‌ها به زمين منتقل‌ مي شود در نتيجه ساختمان بايد روي زميني كه قابل اعتماد بوده و قابليت تحمل بار ساختمان را داشته باشد بنا گردد براي دسترسي به چنين زميني ناچار بهايجاد پي براي ساختمان مي‌باشيم.

براي محافظت پايه ساختمان

براي محافظت پايه ساختمان و جلوگيري از تأثير عوامل جوي در پايه ساختمان بايد پي‌سازي نماييم در اينصورت حتي در بهترين زمينها نيز بايد حداقل پي‌هايي به عمق 40 تا 50 سانتي متر حفر كنيم.

 

 21212121

فصل اول :پی سازی

نخـستن مرحله در اجرای یک ساخـتمان پی سـازی می باشد که این کار باید بعد از گود برداری وپی کنی انجام گیرد .همانطورکه می دانیم در زمینهای خوب حداقل عمق پی های نوادی در حدود 50 سانتی متر می باشد . و اگردراین عمق زمین بکر در دسترس نباشد باید عمق پی را تا زمین بکر ادامه دهیم .

1) گود برداری : بعد ازپیاده کردن نقشه و کنترل آن را صورت لزوم اقدام به گود برداری می نماید گود برداری برای آن قسمت از ساختمان انجام می شود كه در طبقات پائین تراز ترازکف طبیعی زمین ساخته می شوند مانند موتورخانه ها وپارکینگ ها وانبارها وغیره ... در موقع گود برداری چنان که محل گود برداری بزرگ نباشد از وسایل معمولی مانند بیل وکلنگ و فرغون استفاده می شود برای گود برداریهای بلند و بزرگتراستفاده از بیل وکلنگ مقرون بی صرفه نبوده و بهتر است از وسایل مکانیکی مانند لودر و غیره استفاده شود در اینگونه موارد برای خارج کردن خاک از محل گود برداری و حمل آن به خارج کارگاه معمولا از سطح شیب دار استفاده می شود بدین طریق که در ضمن گود برداری سطح شیب داری درکف گود برداری برای عبور کامیون و غیره ایجاد  می گردد و بعد از اتمام کار این قسمت بوسیله دستی گود برداری می شود .

1-1) تا چه عمقی گود برداری را ادامه می دهیم : ظاهرا حداکثر عمق مورد نیاز برای گود برداری تا روی پی می باشد بعلاوه چند سانتی متر برای فرش کف و عبور لوله ها که دراین صورت باید محل پی ها را با دست خاکبرداری نموده و بهتر است گود برداری را تا زیر سطح پی ادامه دهیم زیرا در این صورت اول برای قالب بندی پی ها آزادی عمل بیشتری داریم در نتیجه پی ها تمیزترودرست ترخواهد بود .

2) پی کنی : اصولا پی کنی با دودلیل انجام می گیرد .

1-2) دسترسی به زمین بکر          2-2) برای محافظت پایه ساختمان

1-2) با توجه به اینکه کلیه بار ساختمان بوسیله دیوارها وستونها به زمین منتقل می شود در نتیجه ساختمان باید روی زمینی که قابل اعتماد باشد وقابليت تحمل بار ساختمان را داشته باشد بنا گردد .برای دسترسی به چنین زمینی ناچاربه ایجاد پی برای ساختمان می باشیم .

2-2) برای محافظت پایه ساختمان وجلوگیری از تاثیرعوامل جوی در پایه ساختمان باید پی سازی نماییم در این صورت حتی در بهترین زمینها نیز باید حداقعل پی هایی با عمق 40تا 50سانتی متر حفر کنیم پس در این صورت پی کنی یکی از عوامل مهم در ساختمان سازی است تا یکی ازریشه های  اصلی ساختمان به حساب می آید .

3) بتن مگر: بتن مگرکه به آن بتن لاغر یا بتن کم سیمان نیز می گویند اولین قشر پی سازی می باشد و مقدار سیمان در بتن مگر در حدود 100الی 150کیلوگرم در متر مکعب است بتن مگر درپی سازی با دو دلیل انجام می گیرد

1- برای جلوگیری از تماس مستقیم بتن اصلی با خاک : وعلت اینکه بتن اصلی با خاک نباید با همدیگر تماس پیدا کنند این است که در خاک معمولا مواد زائد زیادی وجود دارد که مسرورزمان می تواند بتن ما را خورده وباعث پوسیده شدن آرماتورهای بتن اصلی ما گردد .

2- برای رگلاژ کف پی و ایجاد سطح کافی برای ادامه پی سازی : وقتی زمین ها پستی وبلندی زیادی داشته باشد ویا اگر زمین ما هنگام گود برداری یا پی کنی به پستی وبلندی تبدیل شده باشد ما قبل از ریختن بتن مگر آن را رگلاژی کنیم وزمین را برای بتن مگر آماده می کنیم و بتن مگر دیگر این بحران را به خوبی بر طرف می کند وهمه زمین را در هنگام پی رادیه و پی های زمین را در هنگام پی های نوازی هم کد می کند وآن را تصحیح می کند .

ضخامت بتن مگر در حدود 100سانتی متر بوده و معمولا قالب بندی از روی بتن مگر شروع می شود .

فصل دوم : آرماتور بندی

65

کلیه مصالح بنائی ازجمله بتون تاب وتحمل کشش را نداشتند ودراندک مدت درمقابل نیروی کششی ازهمدیگر گسیخته میشوند و حداکثر نیروی که بتون  می تواند تحمل نماید 32کیلوگرم برسانتی مترمربع میباشد و این در صورتی است که بتن با مشخصات عالی ساخته شده باشد که دركارگاه های معمولی کمتر می توان به این نتیجه رسید برای اینکه تاب تحمل نیروی کششی در بتن را درحد دلخواه برسانیم ازفولاد که معمولا به صورت میله گرد آجدار یا ساده می باشد استفاده می کنند در مقاطعی که بتن تحت تاثیر نیروی کششی باشد فولاد گذاری میشود. فولاد آلیاژی است که از آهن کربن تشکیل شده هر قدر درصد کربن بیشـتر باشد فولاد سخـت تر و شکننده تر شده و خاصیت شکل پذیری آن کمتر می شود فولادی که در ساختمان مصرف می شود باید به راحتی شکل پذیر باشد تا همیشه و همه آنها بصورت دلخواه وسرد خم شوند باید توجه داشت که سطح فولاد کاملا تمیز بوده و عاري از مواد خارجی باشد در نقشه های ساختمانی میله گرد ساده را با علامت Ø و میله گرد آجدار را با علامتΦ نشان میدهند و میله گرد را با قطرآن می خوانند مثلا میله گرد نمره 18میله گردی است که قطر آن 18 میلی متر می باشد و در بازار میله گرد به قـطرهای6- 8-10وجود دارد و میله گردها  معمولا به طول 12 و یا کلافی به بازار عرضه می شود .

1- بستن آرماتور:

آرماتوربندی از حساس ترین و با دقت ترین قسمتهای ساختمانی نتونی میباشد زیرا همانطوری که قبلا گفته شد کلیه نیروهای کششی در ساختمان بوسیله میله گردها تحمل می شود بدین لحاظ در اجرای آرماتور بندی ساختمانیهای بتونی باید نهایت دقت و حوصله به عمل آید برای تعین تعداد میله گردها آرماتورها و تعیین قطر آنها از دو راه که یکی محاسـبه ودیـگری آئیـن نامه اسـت استفاده می کنیم . در مورد اول مهندس محاسب با توجه به مشخصات قطعه بتونی قطر میله گردها را تعین نموده ودر نقشه های مربوط  مشخص می نماید .

كارگاه آرماتور بندی باید درقسمتی از كارگاه اصلی تشکیل شود که در كارگاههای کوچک آرماتورها را با دست خم می نماید .مسئول كارگاه باید از روی نقشه ها تعداد و شکل هر آرماتور تعین نموده و کارگران داده خم کردن هر کدام را زیر نظر داسته باشد تا همه مشخصات از جمله (خم کردن – نحوه کردن و زوایه خم کردن و طول قلابها ) طبق نقشه انجام شود ومیله گردها باید عین نقشه باشد ونوع آنها هم باید با نقشه ها مطابقت داشته باشد آجدار یا ساده میله گردهای نمره پائین مثلا نمره 8و10که گاهاً به صورت کلاف به كارگاه آورده می شوند اینها را باید قبلا به طولهای مناسب بریده و بوسیله کشیدن صاف نموده و آنگاه مصرف نماید یا به آنها شکل دهند .

نکته : آرماتورها باید طوری به هم بسته شوند تا در موقع بتن ریزی از جای خود تکان نخورده وجابجا نشوند وفاصله آنها ازیکدیگر باید طوری باشد که بزرگترین دانه بتن به راحتی از بین آنها رد شده در جای خود قرار گیرد و معمولا برای بستن آرماتورها در گوشه ها از 8ودر وسطها از ساده استفاده شود .

2- خم کردن آرماتورها :

بعلاوه آرماتورهای تا قطر 12میلی متر را می توان با آچار(گوساله f ) وبا دست به راحتی خم نموده ولی آرماتورهای بزرگتر از12میلی متر براحتی خم نمی شوند وتا قطر 25 را به طوری با دست می توان خم کرد با فشار زیاد ولی آرماتورهای بزرگتر از آن را با دست به هیچ نحو نمی توان خم نمود وباید با دستگاهای مکانیکی مجهز به فلکه خم شود و قطر فلکه خم مناسب با قطر آرماتور بوده و باید به وسیله مهندس محاسب و مهندس كارگاه تعین شود وکلیه آرماتور ساده باید به صورت قلاب در آورده و به قلاب ختم کنیم ولی آرمـاتورهای ساده را می توان به صورت گونیا در آورد وخم کرد و سرعت خم کردن آن باید متناسب با درجه حرارت محیط باشد و از خم کردن آرماتورها در حرارت کمتر از        5درجه سانتی گراد خوداری نمود و نباید میله گردهای خم شده را دوباره باز کرد و در جای دیگر استفاده شود ودر مواقع ضروری باید باز کردن خم ها با نظر مهندس ناظر باشد. ومعمولا گونیا هایی که برای هرآرماتورمی زنندحداقلDB12می باشد یعنی12 برابرقطر میله گرد باید خم شود مثلا آرماتورهای نمره 18 باید بدین صورت خم شود و خم آنها ازپشت خم تا اینها این قدر باشد. mm6/2=18×12       18حداقل 22میلی متر هنگامی که می خواهیم برای خاموتها قلاب بزنیم باید قلاب با زاویه 135 درجه خم شود و زاویه داخلی آن450 باشد تا دو قلاب بصورت موازی همدیگر قرار گیرند و در داخل بتن اصلی پوشانده شوند . 

نکته : همه آرماتور باید به صورت سر خم شود واز خم کردن آرماتورها بوسیله حرارت خوداری شود .

3- وصله کردن آرماتورها :

باید توجه داشت که میله گردهای که به بازار عرضه می شود طول آنها 12متر می باشد ودر بعضی از قسمتهای ساختمانها که طول آنها از 12متر بیشتر میباشد برای یکپارچه شدن تیر یا ستون یا پوتره اتصالی باید انجام دهیم و باید آن اتصال وصالی که میله گردها باهم دارند حدالمقدور این وصال به حداقل برسد یعنی طول هم پوشانی میله گردها با همدیگر طوری باشد که حـداقل کشـش تیر را تحمل کند در واقع ما ناچارا این اتصـال را انجام می دهیم و یا اگر از افت و ریز آرماتورها جلوگیری کنیم با نظر مهنس ناظر طبق هم پوشانی در نقشه ها از تکه های بریده استفاده می کنیم در واقع ما باید در هنگام برش طوری اندازه ها را با هم جور کنیم که ریزش آنها زیاد نباشد و این اتصالات باید در جائی باشد که تنش در آنها حداقل باشد و باید توجه داشت باشیم که کلیه آرماتورها در یک مقطع وصالی نباشد یعنی اتصال را یک در میان انجام دهیم و اتصال دو آرماتور در ساختمانهای بتونی اغلب بصورت پوتيني بوده و با روی هم آوردن دو قطعه انجام می شود .

این نوع اتصالها و وصله ها برای آرماتورهای تا نمره 32 مجاز می باشد و آن بدین طریق است که دو قطعه آرماتور را در کنارهم قرار داده و بوسیله سیم آرماتوربندی به همدیگر متصل می نمایند طول روی هم آمدن دو قطعه باید به اندازه قید شده درنقشه باشد و چنانچه در نقشه ها قید نگردیده باشد باید به وسیله مهندس ناظرکارگاه تعیین شود این طول معمولا40 برابرقطر میلگرد مصرفی است.

4- آرماتورهای ریشه یا انتظار :

آرماتورهای ریشه یا انتظار که برای اتصال شالوده به ستون بکار می رود باید تا سطح آرماتورهای زیرین پی ادامه داشته باشد ولی اگر ارتفاع پی از 25/1 متر تجاور کند می توان فقط 4عدد آرماتورهای گوشه های ستون را تا آرماتور زیرین پی ادامه داد و بقيه آرماتورهای ستون را به اندازه صافی داخل بتن پی نمود و کلیه آرماتورها ریشه باید در انتهای دارای خم900باشند .واین آرماتورها به صورت خاموت به یکدیگر متصل شوند ودر داخل پی به خوبی مستقر شوند و یا به عبارت دیگر باید خاموتهای ستون تا داخل پی ادامه یابد وطول آن قسمتی از آرماتور ریشه که باید خارج از پی قرار گیرد تا میلگردهای ستون به آنها بسته شوند این کار به وسیله مهندس محاسب تعیین می گردد ولی هیچگاه نباید از50 الی 60 سانتی متر کمتر باشد .

5- چگونه شبکه میلگرد ستون را به ریشه وصل کنیم :

بعد از فونداسيون وگذاشتن ميلگردهاي ريشه اگر بخواهيم ميلگردهاي ستون را در كنار ميلگردهاي ريشه قرار دهيم به اندازه كلفتي ميلگرد ريشه ستون از محور خود منحرف گردد .بهتر آن است كه آرماتورهاي ستون انحناي كوچكي ايجاد كنيم تا ستون درست درمحل محور خود قرار گرفته و كوچكترين انحرافي نداشته باشد اين انحنا بايد به اندازه قـطر ميله گرد ستـون باشد و آنها را در زمين اگر كوچك باشد و سبك باشد با سيم آرماتور بندي محكم مي كنيم و با خاموتهاي ستون آن را به يك شبكه تبديل مي كنيم و بعد از بتن ريزي پي قفسه آرماتورهاي ستون را كه ازقبل آماده نموده اند. آرماتورهاي ريشه متصل مي كنيم اين كار بايد حداقعل 3-4 روز بعد از بتن ريزي پي انجام شود زيرا در غير اين صورت با توجه به اينكه بتن پي هنوز هنوز سخت شده است در اثر لنگر آرمـاتورهاي ستون ميـله گردهاي ريشه از جاي خود تكان خورده وپي متلاشي  مي شود و بعد از بتن آرماتورهاي ستون براي تثبيت موقعيت هر ستون ابعاد آن را به وسيله تيرهاي چوبي در پاي ستون مشخص مي نمايند و بايد توجه داشت كه هيچ وقت نبايد براي تثبيت ابعاد ستون با ريختن در پاي آن اقدام نمود و يا با ريسمان رنگ ابعاد ستون را خط مي زنند تا قالب را برروي آن قراردهند.

مقطع اغلب ستونها در ساختمانهاي معمولي مربع يا مستطيل ميباشد گاهي نيز دايره يا چند ضلعي ميباشد در حال عرض مقطع ستون نبايد از20سانتي متر كمتر و همچنين سطح مقطع آن نبايد از600 سانتي متر كمتر باشد .

آرماتورهاي طولي و عرضي ستونها طوري بايد به هم يافته شوند كه در موقع حمل ونقل وكار گذاشتن وبتن ريزي خطر جابجا شدن آرماتورها ودور و نزديك شدن آنها از همديگر وجود نداشته باشد و حداقل قطر آرماتورهاي طولي 14ميلي متر و حداقل تعداد آرماتورهاي طولي در مقاطع مربع و سريع مستطيل 4عدد و در مقطع دايره 6 عدد ودر مقطع چند ضلعي تعداد اضلاع ميباشد

فصل سوم . قالب بندي و بتن ريزي :

th

1-   قالب بندي

دركارگـاههاي ساختـمانهاي و بتني سه كارگاه وجود دارد كه همزمان به كار خود  ادامه مي دهند اين سه كارگاه عبارتند از: كارگاههاي بتن سازي–آرماتور بندي- قالب بندي .  از آنجا كه بتن قبل از سخت شدن روان بوده لذا براي شكل دادن به آن احتياج به قالب داريم .قالبهاي كه براي بتن ساخته مي شوند اغلب چوبي مي باشند براي كارهاي سري سازي ازقالبها از قالبهاي فلزي هم استفاده مي كنند. قالبها علاوه بر شكل دادن به بتن وزن آن را نيز تحمل مي كنند تا زمان سخت شدن بدين لحاظ اگر در اجراي آن دقت كافي نشود ممكن است در موقع بتن ريزي واژگون شده و موجب خسارت شود . تخته و چوبي كه براي قالب بندي استفاده مي شود بايد كاملا خشك ودر برابر رطوبت تغيير شكل ندهد زيرا تغيير شكل قالب موجب تغيير شكل بتن گشته و بر شكل تيرها وستونها و همچنين برهانهاي وارده بر آنها موثري باشد و در ايران معمولا از تخته هاي چوبي به نام چوب روسي معروف ميباشد براي قالب بندي استفاده مي نمايند .تخته هاي كه براي قالب بندي مصرف مي شود بايد از نوع چوبهاي صمغدار يا جنگلي يا مشابه باشند و مصرف چوب سفيد جز براي قالب شالوده ويا قالب بتن هاي بدون آرماتور مجاز نيست ضخامت تخته هاي مورد مصرف در مورد ستونها و كف تيرها حداقل سه سانتي متر و ضخامت تخته هاي گونه تيرها وقالب دالها حداقل دو سانتي متر مي باشند و پهناي تخته ها متناسب با ابعاد قطعه اي ميباشند كه قالب براي آن ساخته مي شود .

و حداقل پهناي تخته ها بين 10 – 20 سانتي متر بوده ولي معمولا در قالب بندي هاي به پهناي 15 تا 20 سانتي متر و طول 4 متر استفاده مي نمايند .معمولا سطح تماس بتن و تخته قالب بندي را بوسيله روغنهاي معدني خنثي شده ( بدون اسيد وقليا ) چرب مي نمايند در واقع از روغني بايد استفاده شود .كه در واكنشهاي شيميايي بتن دخالت نداشته باشد .ماليدن روغن بروي قالب بدان علت است كه اولا تخته كه از ابتدا كاملا خشك است آب بتون مجاور خود را نمكيده و موجب فساد بتن نشود ودر ثاني در موقع باز كردن قالب تخته ها به خوبي از بتن جدا شود ودر صورت مناسب بودن براي قالب بندي ديگر استفاده شوند . زيرا از يك تخته قالب چندين باربراي قالب بندي استفاده مي كنند در موقع ماليدن روغن بايد دقت شود كه آرماتور ها به روغن آغشته نشوند زيرا در اين صورت روغن مانع چسبيدن بتن به دور ميلگرد گرديده و جسم يكپارچه تشكيل نداده وبتن و آرماتورهر يك به تنهايي كار مي كنند و موجب ضعف در همگن بودن فولاد وبتن مي گردد .براي بهم بسـتن تخته ها به همـديگر از چوبهايي كه در اصطلاح قالب بندي به آنها چـهار تراش مي گويند استفاده مي كنند كوچكترين بعد اين چـهار تـراش ها كه به آنها پشت بند هـم

 مي گويند نبايد از 8 سانتي متر كمتر باشد.

 

2- انواع قالب

1-2) قالب بندي پي ها:

 درساختمانهاي كوچك معمولا براي قالب بندي پي ها از آجر استفاده مي كنند بدين طريق كه بعد از خاكبرداري و تعيين پي ها و محورها اندازه آنهارا با آجر چيده و بعد شنازها را به آن متصل مي كنند ضخامت اين آجر چيني حتي مي تواند 10 سانتي متر هم باشد بهتر است براي اين آجرچيني از ملات گل استفاده شود زيرا در اين صورت بعد از سخت شدن بتن مي توان آجرها را برداشته و مجددا استفاده نمود ولي در اين طريق ممكن است هنگام بتن ريزي ديوارهاي قالب تحمل وزن بتن را نداشته باشد واز همديگر متلاشي شوند كه در اين صورت بايد قبل از بتن ريزي پشت كليه آجرها با خاك يا نخاله آجر يا ....پر شوند بطوري كه بتواند بخوبي وزن بتن را تحمل نمايد مشكل اساسي دراين نوع  قالب بندي آن است كه آجر آب بتون مجاور خود را مكيده وآن راخشك نموده وفعل انفعالات شيميايي درآن متوقف مي شود براي جلوگيري از اين مشكل بهتر است كه رويه آجر را با يك ورقه نايلوني پوشانيده شود تا آجر و بتن مستقيما در تماس نباشند مزيت ديگر اين نايلون آن است كه بعد از سخت شدن بتن آجرها براحتي از قالب جدا شده و مي تواند در محلهاي ديگر استفاده شود .

در ساختمانهاي بزرگ قالب پي ها را كه ارتفاع پي ها راكه ازروي نقشه مشخص مي باشد تعيين نموده و با كنار هم قرار دادن تخته ها به همان اندازه واتصال آنها به يكديگر بوسيله چوبهاي چهار تراش قالب پي يا هر قسمت ديگر را مي سازند بايد توجه داشت كه تخته ها بايد آن چنان به يكديگر متصل باشند كه به خوبي بتواند وزن بتن و ضربه ها و ارتعاشات بوجود آمده بوسيله ويبراتور را تحمل كنند مخصوصا در مورد شنازها بايد تخته ها را ازبالا بوسيله قطعات چوب چهار تراش را به يكديگر متصل نمود وتخته ها بايد طوري درزبندي شوند كه شيره بتن ازآنها خارج نشود .

2-2 قالب بندي ستونها :

 اغلب ستونها به صورت چهارضلعي ميباشندگاهي نيز ممكن است معمار ساختمان  از نظر زيبايي مقاطع ديگر از جمله دايره – بيضي و غيره پيشنهاد نمايد وبراي قالب بندي ستونها ابتدا ابعاد ستون را از روي نقشه تعيين نموده ودو ضلع قالب را به همان ميزان از تخته هاي مناسب بريده و به چوبهاي چهار تراش تا به آن پشت بندي گويند ميخ مي نمايند با توجه به اينكه در قالب ستونها دو ضلع مقابل داخل دو ضلع ديگر قرار مي گيرند در نتيجه پهناي دو ضلع ديگر قالب بايد به اندازه كلفتي تخته از از ابعاد قيد شده در نقشه بيشتر باشد تا از داخل ابعاد مورد نظر را به ما بدهد . بايد توجه داشت كه پشت بند هاي اضلاع مقابل اولا درحدود 10 الي 15 سانتي متر از پهناي قالب بيشتر باشد و در ثاني پشت بندهاي اضلاع مقابل درست مقابل همديگر قراربگيرند تا در موقع اتصال چهار ضلع ستون به يكديگر با بستن سيم نجاري به اين زايده ها امكان اتصال آنها به يكديگر به سهولت امكان پذير باشد حداكثر فاصله اين پشت بندها از همديگر نبايد از 80 سانتي متر تجاوز نمايد اين پشت بندها بايد به وسيله ميگرد و مهره يا سيم نجاري به هم اتصال پيدا كنند.

در مورد ستونها معمولا به محض آنكه بتن حالت رواني خود را از دست بدهد و بتواند شكل هندسي خود را حفظ كند قالب آن را باز مي كنند و اين در حدود 48 ساعت بعد از بتن- ريزي ميباشد در موقع باز كردن قالب بايد توجه شود كه قالب را با احتياط طوري جدا نماييد كه گوشه هاي تيز ستون خراب نشوند براي جلوگيري از اين كار بهتر است در گوشه هاي قالب فيتيله هاي مثلثي شكل نصب نمايند تا در داخل قالب پَخي هايي ايجاد گردد تا بتن ريخته شده در قالب تيز گوشه نبوده ودر نتيجه شكننده نباشند .

قالب ستون بعد از 48 ساعت بايد حتما باز شود زيرا در غير اين صورت آب دادن به بتن براحتي ميّسر نيست و ممكن است بتن خشك شده و بسوزد بايد توجه داشت كه در موقع نصب قالب ستونها بايد كاملا شاقولي نصب شود زيرا اگر ستون كاملا شاقول نباشد بارهاي وارده محوري نبوده و ممانهاي محاسبه نشده در آن به وجود آمده و موجب تخريب ساختمان مي گردد .حداقل ضخامت تخته مورد نظر براي استفاده قالب بندي ستونها 3 سانتي متر مي باشد بايد در پاي هر ستون سوراخي به ابعاد 10×10تعبيه گردد تا تراشه هاي چوب و مواد اضافه را از آنجا خارج نموده ودر موقع بتن ريزي آن سوراخ را مسدود نمود .

تثبيت موقعيت ستون بايد تنها به وسيله تيرهاي چوبي كه در چهار جهت در پاي ستون روي كف قرار داده شده انجام گيرد و ريختن بتون به ابعاد ستون براي تثبيت موقعيت آن به هيچ وجه مجاز نيست قالب بندي هر ستون بايد مستقيما داراي ايستايي كافي باشد و تكيه دادن قالب بندي يا داربست آن به ستونهاي مجاور مجاز نيست .

3-2 قالب تيرهاي اصلي :

 در اغلب موارد بتون تيرهاي اصلي وسقف يكپارچه ريخته مي شوند و آرماتورهاي سقف وتيرهاي اصلي به يكديگر متصل ميباشند اگر ضخامت تيرهاي اصلي از سقف بيشتر باشند اغـلب اين تفاوت ضخـامت را از پائين منـظور نموده وآنگاه آن را باسقف كاذب اصلاح مي نمايند . تيرهاي اصلي از دو قسمت تشكيل مي شود كه اين دو قسمت عبارتند از كف وگونه هاي چپ و راست ولي اگر ضخامت سقف تيرهاي اصلي مساوي باشد فقط احتياج به كف دارد وساختن قالب آن بدين طريق است پايه هاي با كلاهك به تعداد لازم بين دو ستون قرار داده وكف تير اصلي را به پهناي تعيين شده در نقشه از قبل ساخته شده است روي اين پايه ها نصب مي نمايند و با آن ميخ مي كنند تعداد اين پايه ها بايد آن قدر باشدكه بخوبي بتوان وزن آرماتور و بتن وكارگران كه روي آن كارمي كنند و وسايل بتن ريزي را تحمل نمايند . معمولا هر قدر تخته قالب بندي نازكتر باشد بايد به همديگر نزديكتر باشند و فاصله آنها به هم كمتر باشد تا بتواند بارهاي وارده راتحمل نمايد درحال فاصله اين پايه ها كه به آنها صليب نيزگفته مي شوند  نبايد از 80 سانتي متر تجاوز كند و بايد كاملا دقت شود كه كليه قسمتهاي تير در يك تراز باشند كه آنها هم بدين طريق اول با شلنگ تراز ارتفاع معيني روي تمام ستونها علامتگذاري نموده وكليه ارتفاعات ابتدا و انتهاي تير را با اين علامت مشخص نموده و بقيه نقاط را بوسيله ريسمان و با تراز بنائي در يك سطح قرارمي دهند . در قالب بندي تيرهائي كه دهانه آنها بيش از 4 متر به ازائ هر متر طول 3 ميليمتر به طرف بالا در وسط دهانه خيز داده مي شود واز دهانه 10 متر به بالا مقدارخيز طبق نقشه اجرائي بايد انجام شود حداقل ضخامت تخته كف تيرها 3 سانتي متر و حداقل ضخامت تخته دالها وگونه ها 2 سانتي متر است .

4-2 قالب بندي سقف :

در مورد سقف ساختـمانهاي بتني آنچه كه در ايران معمول اسـت اغلب تيـرچه بـلوكي مي باشند. گاهي نيز از دال بتني پيش ساخته ويا بتن ريخته شده در محل استفاده مي كنند . در مورد سقفهاي بتني ريخته شده در محل و سقفهاي تيرچه بلوك براي هر كدام احتياج به قالب بندي مخصوصي مي باشد براي سقفهاي بتني كه احتياج به قالب بندي مفصل تر و محكم تر دارد معمولا از به هم ميخ كردن تخته ها و تشكيل صفحه اي به ابعاد مورد نياز استفاده مي كنند كه اين تخته ها را روي داربستهاي چوبي قرار داده آنگاه شبكه هاي فلزي ( آرماتور بندي) را روي آن قرار مي دهند و بتن ريزي مي نمايند . براي تنظيم قالب بندي و سهولت در قالب برداري از كوه استفاده مي نمايند بدين طريق كه دو عدد كوه زير هر پايه قرار مي دهند و بوسيله چكش آن را در جاي خود محكم نموده و آنگاه آن را بوسيله گچ در محل خود ثابت نگه مي دارند تا خطر هر گونه جابجايي پايه ها به حداقل برسد بوسيله همين كوه ها تراز تير يا سقف را نيز تكميل مي نمايند زيرا هر قدر كوه به داخل برود پايه ها در سطح بالاتري قرار مي گيرند. كوه بايد از چوب سخت مانند بلوط يا گردو باشد و بوسيله يك عدد ميخ 5/7 سانتي متري تثبيت شود حداكثر شيب گوه 1 به 4 مي باشد حداقل ضخامت انتهاي باريك آن يك سانتي متر است و حداقل عرض آن مساوي تيري است كه روي آن قرار مي گيرد و گذاشتن پايه روي آجر خشك مجاز نيست.

براي پايه هاي داربست بعضي مواقع از لوله هاي فلزي استفاده مي كنيم كه بوسيله اهرمي بالا و پايين مي رود و به آن اصطلاحا جك مي گويند. و مورد سقف هاي تيرچه بلوك احتياج به بستن تمام سقف با تخته نيست فقط بايد كمر تيرچه ها به فاصله هاي 5/1 تا 2 متر بسته شود. تا از شكم دادن آنها جلوگيري شود كه به آنها اصطلاحا در قالب بندي كش گفته مي شود .

3- باز كردن قالب :

اصولا قالب برداري از ساختمان هاي بتوني وقتي بايد انجام شود كه اجزاي بتوني بتواند وزن خود را تحمل نمايد. براي ستونها و گونه تيرها همين قدر كه شكل هندسي آنها تشكيل گرديد مي توان قالب را باز كرد. ولي بايد دقت شود كه در مورد قالب برداري به گوشه آنها آسيب نرسد . زيرا به علت سست بودن بتن در اثر كوچكترين ضربه گوشه آنها خواهد ريخت ولي در مورد تيرها و سقف ها حداقل 2-4 هفته بعد از بتن ريزي بايد قالب برداشته شود. در اين مدت هر قدر هوا سردتر باشد قالب ها بايد ديرتر برداشته شوند. زيرا همانطوري كه گفته شد در هواي سرد بتن ديرتر سخت مي شود. براي آنكه از سخت شدن بتن و باربر بودن آن مطمئن شويم بهتر است در موقع بتن ريزي چند نمونه از بتن را برداشته و درهمان شرايط قطعه مورد نظر قرار دهيم  قبل از قالب برداري مقاومت نمونه ها آزمايش كرده و در صورت رضايت بخش بودن اقدام به قالب برداي نماييم در اين مورد هرگز نبايد به مشاهدات چشمي اطمينان نمود و در موقع قالب برداري بايد از برداشتن كليه پايه ها در يك مرحله خوداري نمود. بهتر است قالب ها را در مرحله اول يك در ميان برداشته و در مراحل بعد نيز بتدريج به قالب برداري ادامه دهيم. تقريبا مدت زماني كه بايد از اجزاء مختلف ساختمان بتوني قالب برداري شود بدين طريق است.

قالب گونه تيرها – ديوار و ستون (قالب عمودي)                       2روز

قالب دالها دو طرفه                                                            8روز

قالب دالها يك طرفه و كف تير و دالهاي قارچي و تخت            16روز

قالب كف تيرهاي بزرگ و شاه تيرهاي بزرگ                         21روز

پايه هاي اطمينان پس از برداشتن قالب                                    14روز

زمانهاي بالا براي هواي مناسب كه درجه حرارت آن از0c5 كمترنباشد تعيين شده چنانچه پس از ريختن بتن يخبندان شود بايد مدت نگهداري قالب را حداقل به اندازه مدت يخبندان اضافه كرد قالب برداري بايد جز به جزء با كشيدن ميخ ها انجام شود و ضره زدن به قالب و برداشتن ناگهاني مجاز نيست .

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل چهارم: مطالب عمومي ساختمان

1-   بتن مگر:

 براي بدست آوردن سطح صاف و محـكم در حدود 10 سانتي متر بتن مگر مي ريزند.

2-   ديوار زيرزمين:

 هر قسمت از ساختمان كه پايين تر از سطح زمين ساخته شود اصطلاحا به آن زيرزمين گفته مي شود. معمولا قسمتهاي ساختمان كه داراي اهميت كمتري است در زيرزمين ساخته مي شود مانند انبارها ، پاركينگ ها و موتورخانه ها.نظر به اينكه ديوارهاي خارجي و جانبي زيرزمين با خاك در تماس است اگر در موقع ساختن رعايت اصول فني در آن به عمل نيايد هميشه رطوبت به داخل زيرزمين نفوذ نموده و ايجاد مزاحمت مي نمايد روي اين اصل در موقع ساختن ديوار زيرزمين يك لايه قيرگوني بين لايه هاي ان به كار مي بند. تا مانع نفوذ رطوبت به داخل زيرزمين شود طريقه انداختن قيرگوني بدين ترتيب است كه اول يك ديوار محافظ در حدود 10 الي 20 سانتي متر كار مي كنند و بعد روي آن سيمان كاري كرده با ماسه و سيمان و بعد دو لايه قير و يك لايه گوني به پلاستر مي چسبانند. و بعد ديوار اصلي را شروع مي كنند تا مانعي در برابر رطوبت قرار گيرد .

3-   ديوار سازي:

با توجه به اينكه ابعاد آجر 5/5×11×22مي باشد در ساختمان ديوارهاي آجري را به عرض 22 سانتي متر(يك آجر) 35 سانتي متر(يك و نيم آجر) و يا 45 سانتي متر(دوآجر) مي چينند.  ديوار در ساختمان به دو منظور ساخته مي شود .

الف) براي جدا سازي قسمت هاي مختلف ساختمان: به اين نوع ديوارها پارتيشين يا جدا كننده و يا تيغه گويند تيغه ديواري است به پهناي 5 يا 10 و يا 20 سانتي متر. در ضمن تيغه هاي بلند و طويل را نمي توان به ابعاد 5 يا 10 يا 20 سانتي متر ساخت. زيرا تيغه هاي 5 يا 10 سانتي متري با ابعاد زياد ايستا نخواهد بود .

ب) ديـوار حمال: اين نوع ديوارها كه ديوارهاي اصلي ساختمان هاي آجر مي باشند براي انتقال بار ساختمان به زمين ساخته مي شوند و فقط در ساختمان هاي تمام آجري مورد استعمال دارند و حداقل ضخامت اين نوع ديوارها 35 سانتي متر است. اين نوع ديـوار علاوه بر حمال بودن عهـده دار جدا سازي بين قسمتهاي مختلف ساختمان نيز مي باشند.

4- هشت گير:

 چنانچه چيدن كليه قسمتهاي يك ديوار با هم ديگر ممكن نيست بهتر است آن را با سطح شيب داري چيد تا با ديوارهاي بعدي قفل بست شده و به صورت يكپارچه دربيايد . به اين طريق ديوار چيني لاريز گفته مي شود . ممكن است براي قفل بست كردن ديوارها از هشت گير هم استفاده نمود بدين ترتيب يك رگ در ميان تقريبا قدري كمتر از ⅛ طول آجر را به صورت زبانه از انتهاي ديوار بيرون كار مي گذارند و ديوار بعدي را به آن قفل بست مي كنند .

نكته:چون در هنگام چيدن قسمت دوم ديوار ملات بين دو قسمت راكاملا پر نمي نمايد و بين دو قسمت ديوار هميشه يك درز بوده و هنگام نشست هاي طبيعي ساختمان در اين قسمت ها تركهايي بر مي دارد بهتر است حتي الامكان از لاريز براي قفل بست كردن استفاده كنيم .

5-ملات:

 ملات ماده چسبنده اي است كه بين دو قشر از مصالح ساختمان قرار گرفته آن دو قشر را به خود مي چسباند و ملات يكي از مهمترين مصالح مصرفي در ساختمان است كه در همه جاي ساختمان به شكلهاي مختلف مصرف مي شود به همين دليل بايد در انتخاب ملات و عيار مواد تشكيل دهنده آن دقت كافي به عمل آورد.

خواص ملات

1) ملات بايد داراي خاصيت چسبندگي باشد

2) از نظر تحمل بارقدرت ملات بايد حداقل مساوي مصالح باشد كه در بين آنها قرار مي گيرد زيرا درغيراين صورت ارزش مقاومت مصالح مصرفي را پائين مي آورد .

3) ملات بايد به صورت ارزان وفراوان در دسترس باشد .

4) ملات بايد خاصيت شكل پذيري داشته وبه خوبي روي ديوارپهن شده وسطح صافي ايجاد نمايد .

6- سقف :

در ساختمانهاي آجري همه نوع سقف مي توان به كاربرد مانند سقفهاي تيرچه بلوك – طاق ضربي – پيش ساخته وغيره تيرچه بلوك را كه قبلا توضيح داديم .مي خواهم با شرح اجراي سقف طاق ضربي بپردازم طاق ضربي معمولا دربين تيرآهن هاي پوشش سقف انجام مي شود در بعضي از شهرستانهاي ايران مانند يزد طاق ضربي را با خيزبلند در حدود نيم دايره روي دهانه هايي تا حدود 6مترهم اجرا مي كنند براي اجراي طاق ضربي بدين ترتيب عمل مي كنيم كه روي دهانه هاي اطاق را با فاصله هاي تقريبا 1متر به 1متر تير آهن مناسب كه نمره آن با توجه دهانه اطاق بوسيله محاسبه تعيين شده است قرار مي دهند وآنگاه بين آن را بوسيله آجرهاي فشاري با ملات گج وخاك پر مي نمايند بايد توجه نمود كه آجر طاق ضربي نبايد كاملا زنجاب شده باشد فقط بايد آجر آب نديده را قبل از مصرف بلافاصله در آب فرو برد و بيرون آورد تا اجرا شود براي اطـمينان از مقاومت طاق بعد از اتمام كار روي آن را بوسـيله دوغـابي از گچ مي پوشانند تا كليه محافظ اطاق را كه احتمـالا خالي مـانده است پر نموده و جسـم تو پر و يك پارچه اي ايجاد مي نمايند . بهتر است در فصل بارندگي از اجراي اين اين قسمت خوداري كرده ودرغيراين صورت چنانچه بعد از اجراي طاق ضربي  و قبل از اجراي پوششهاي ديگران اگر باران ببارد آب باران روي سقف مي ماند و موجب فاسد شدن گچ گشته وايجاد خسارت مي نمايد .

خيز طاق ضربي بايد حداقل در حدود 2سانتي متر باشد اگركمتر از 2سانتي متر باشد به واسطه تخت بودن طاق ممكن است در اثرهايي كه از بالا به آن وارد مي شود فرو ريزد و اگر بيشتر از 2سا نتي مترباشد به علت آنكه مجبور هستيم از زير سطح صافي داشته باشيم ناچارا بايد خيز آن را زير با گچ و خاك پرنموده و در اين صورت طاق ها سنگين تر خواهد شد در موقع اجرا معمولا چند دهانه را با هم مي زنند زيرا هر طاق به آهن هاي كناري خود ضربه وارد مي كند و در حقيقت با آن لگد مي زند وآن را به سمت متمايل كرده و خود در اثر گشاد شدن جا فرو مي ريزد بدين لحاظ چند دهانه را با هم شروع مي كنند تا فشار هاي جانبي طاقها يكديگر را خنثي كنند وآخرين تيرآهن را به تيرآهن ما قبل آخربوسيله ميلگرد جوش مي دهند تا از كناررفتن آخري جلوگيري شود و يا ميلگرد را دو سر رزوه كرده و با مهره دهنه ها را به همديگر وصل مي كنند كه به اين ميل گردها در اصطلاح ميل مهار مي گويند و قطراين ميل مهارها با محاسبه تعيين مي شوند ولي براي دهانه يك متر ميلگرد 10الي 12كافي مي باشد . ودرساختمانهاي آجري كه سقف آن با تير آهن طاق ضربي مي كنند براي اينكه با شاه تيرها بروي سطح بيشتري از ديوار وارد شود ( فشارنسبت معكوس با سطح دارد ) زيرسر اين تير آهن قطعه بتني به پهناي ديوار و ضخامت 30الي40سانتي متر و در ازاي 50- 60 سانتي متر مي سازند و برداخل آن صفحه فلزي قرار مي دهند و تير را بر آن جوش مي زنند و به اين بالشتك گويند .

7- شمشه گيري :

 پس از ديـوار چيني با توجه به اينكه ديـوارهاي داخـلي را بصورت گري مي چينند و دقت اين نوع ديوار از لحاظ شاقول بودن و تراز بودن زياد نيست بوسيله شمشه گيري ديوار را در يك سطح قرارويا به اصطلاح كارگري ديوار را در يك باد قرار مي دهند و آن بدين گونه است كه ابتدا با چشم بلندترين نقطه ديوار را معين مي كنند و با گچ ماسه نقطه صافي را در آن ايجاد مي كنند و بعد از اين نقطه را با شاقول به پائين منتقل كرده و سطح كوچكي نيز هم باد آن با گچ و خاك پائين ديوار ايجاد مي نمايند و آنگاه در نقطه ديگر ديوار نقطه گيري را عين اولي قرارمي دهند حال سه نقطه داريم و طبق اصـول هنـدسي بر آن مي توان سطـحي داد و حال بوسيله ريسمان بين دو نقطه مي كشند و به فاصله يك متر به يك متر زير ريسمان نقاطي با گچ وخاك و ماسه ايجاد كرده بطوري كه كليه اين نقاط هم باد ريسمان باشند بعد به وسيله شاقول اين نقاط را به پائين ديوارمنتقل كرده و بعد شمشه صافي را انتخاب كرده و به دو نقطه هم سطح و در امتداد يك شاقول متكي مي نمايند و با گچ وخاك پشت آن را پرمي كنند واين عمل را هر يك متر به يك مترانجام مي دهند به اين كار در اصطلاح شمشه گيري گويند و بعد از شمشه گيري گچ وخاك اطاق را تكميل كرده و بعد سفيد كاري مي كنند . در مورد سيمان كاري هم همين كار را انجام مي دهند ولي در سيمانكاري بجاي گچ از ملات ماسه و سيمان استفاده مي كنند .

8- سنگ قرنيز :                                                                     با توجه به اينكه گچ در مقابل رطوبت مقاوم نبوده و به سرعت فاسد مي شود براي جلوگيري از رسيدن رطوبت به ديوارگچ كاري شده درموقع شستن كف دور اتاقها را به ارتفاع 10سانتي متر يك رگ سنگ پلاك كار مي گذارند كه به آن اصطلاحا قرنيز مي گويند و براي قرنيز مي توان از سنگهاي مختلفي مانند سنگ تراورين يا سنگ مرمر و غيره استفاده نمود بهتراست در موقع اجرا سنگ با سطح گچ ديوار هم سطح باشد زيرا اگرجلوترازگچ كاري ديوار نصب شود به علت پيش آمدگي آن هميشه جاي گردو خاك خواهد بود و اگرعقب ترازگچ كاري نصب مي شود در نتيجه گچ لبه تيزي پيدا خواهد كرد. در اثر مسرور  زمان لب پريده شده و منظره زشتي پيدا خواهد نمود و بهتر است از نظر زيبايي در محل برخورد سنگ قرنيز وگچ وخاك فرو رفتگي كوچكي كه به آن در اصـطلاح چفت گويند درگـچ ايجاد نمود . سنـگ قرنيز را با ريسمان كار مي گذارند .

9- كف سازي نهايي :        

نوسازي در آن قسمت از ساختمان اجرا مي شود كه سطح مفيد سالن ها و اتاق ها و سرويس ها و انبارها وغيره تشكيل مي دهد با توجه به محل استفاده كف سازي انواع مختلف داردمخصوصا براي آخرين قشركف سازي واحدهاي مسكوني انواع مصالح لوكس و تزئيني موجود مي باشد از قبيل انواع . موزاييك يا سنگ و يا كاشيهاي لعابي و يا انواع پاركت وياكفپوشهاي ديگر.

10- سرويسها:

حمام – توالت – روشويي – آشپزخانه – دستشويي

قسمتهاي فوق كه از مهمترين مكانهاي ساختمان است از لحاظ اجراي ساختماني مخصوصا در مورد قير گوني داراي يك نوع دتييل مي باشند فقط ممكن است از لحاظ بيماري با تاسيسات و يا نوع لوله كشي باهم متفاوت باشند.

لايه هاي كف سرويس ها ازپايين به بالا بعد ازطاق ضربي به شرح زير است.

1-   بتن سبك براي شيب بندي

2-   يك لايه ماسه و سيمان

3-   قيرگوني

4-   فرش كف

1-   بتن سبك براي شيب بندي :

چنانچه در كف سرويسها كف شور كار گذاشته شودحتما بايد تمام قسمتهاي كف شيب ملايمي به طرف كف شور داشته باشند نصب كف شو درحمام ها لازم است ولي درآشپزخانه ها يا قفسه هاي لوكس ومدرن قفسه بندي ميشوند چندان آبريزي دركف نداريم احتياج به كف شور نمي باشداگر هم باشد براي احتياط مسئله اي نيست و در كف محل دستشويي ها توالت آبي را كه در كف ريخته مي شود. مي توان با T دستي زمين شور خشك كرد.

2-   ماسه سيمان براي زير قيرگوني:

هميشه يك قشر ماسه و سيمان براي زير قيرگوني انجام مي شود اين لايه و لايه قيرگوني افقي و عمودي براي تمام  سرويسها لازم است.

3-   قيرگوني:

قيرگوني سرويسها بهتر است در دو مرحله انجام شود. مرحله اول ديوارها و مرحـله دوم چون معمولا كاشيـكاري سرويسها را قبل از فرش كف انجام مي دهند و اگر قيرگوني كف نيز همزمان با ديوارها انجام دهيم هنگام كاشيكاري به آن آسيب مي رسد و خسارات وارد مي كند و براي جلوگيري از دو باره كاري بهتر است ابتدا ديوارها را قيرگوني نموده و حداقل 10سانتي متر بر روي كف خوابيده شود و بعد از اجراي كاشي كاري و بلافاصله قبل از فرش كف نسبت به قيرگوني كف اقدام نموده وفورا كف را شروع مي نمائيم بهتر است قيرگوني كف سرويسها در دو لايه گوني و و سه لايه قير انجام شود و پس از اجرا حتما بوسيله آب بستن در محل از غير قابل نفوذ بودن آن مطمئن شويم بايد توجه داشت كه در كاشيكاري ديوارها چون ماسه و سيمان به قيرگوني خوب نمي چسبد و بعد از خشك شدن اين دو لايه بصورت دو جسم جدا از هم كارمي كنند و در اثركوچكترين ضربه لايه رويي فرو مي ريزد براي جلوگيري از اين موضوع چنانچه قيرگوني را تا ارتفاع 30سانتيمتر  بالاتر از دوش مي برند  برروي آن يك لايه تور سيمي مي كشند كه ملات پشت كاشي لعابي به آن بچسبد و معمولا تورسيمي را با ميخ به ديوار متصل مي نمايند.

4-   فرش كف :

اگر كف سرويس داراي شيب باشديعني اگردركف،كف شوركارگذاشته شود  محل سرويس را بايد با كفپوش هايي كه ابعاد آن كوچكتر باشد فرش نمائيم اين ابعاد بستگي به بزرگي وكوچكي سرويس دارد زيرا با قطعات بزرگ مثل 30×30 نمي توان شيب هاي لازم را در مكان هاي كوچك اجرا نمود ولي اگر شيب نداشته باشد با هرسايزي مي توان كف را اجرا كرد. 

نويسنده : اصغر خسروی

این کاربر 2 مطلب منتشر شده دارد.

به منظور درج نظر برای این مطلب، با نام کاربری و رمز عبور خود، وارد سایت شوید.