شهرداری

• 
• 

توضیحات

منتشر شده در دوشنبه, 30 -3443 03:25

نوشته شده توسط علیرضا نادمی

بازدید: 2883

دانشگاه علمی کاربردی واحد13

 

موضوع :فعالیتهای واحدحسابداری در شهرداری

نام استاد:خانم مهندس میرزایی

تهیه کننده : علیرضا نادمی

 

فهرست مطالب

 

شرح                                                                                       صفحه

 

بخشی از فعالیتهای یک واحد حسابداری شهرداری
قسمت خزانه داری                                                                           1
قسمت درخواست وجه                                                                   3
قسمت حقوق و دستمزد                                                                   6
قسمت امورپیمانکاران                                                                       14                                                          

قسمت خزانه داری * :

 

پر حجم ترین قسمت واحد حسابداری می باشد که عمده ترین وظایف این قسمت شامل :

 

1-   تحویل چک به پیمانکاران

 

مدارک مورد نیاز برای تحویل چک :

 

1. معرفی نامه مؤدی بر روی سربرگ شرکت ( در صورتی که حق امضا نداشته باشد یا بدون سمت در شرکت باشد)
2. روزنامه رسمی
3. کپی کارت ملی
4. مهر شرکت

 

پس از اخذ مدارک از مؤدی در صورت صلاحدید و دستور معاون مالی و اداری و رئیس حسابداری در هامش معرفی نامه چک تحویل داده می شود.

 

2-   انجام امور ضمانتنامه های بانکی :

 

کلیه پیمانکاران باید ضمانتنامه بانکی را از بانک دریافت و به شهرداری انتقال دهند مراحل جهت دریافت ضمانتنامه به صورت زیر می باشد :

 

الف – معرفی به بانک پیمانکار طی نامه ای از طریق واحد قراردادها صورت می پذیرد.

 

ب – پس از معرفی پیمانکاران به بانکی که در آن حساب دارند مراجعه و ضمانتنامه ی خود را دریافت و به شهرداری منتقل می کند .

 

پس از اینکه ضمانتنامه در دبیرخانه شهرداری ثبت گردید به دفتر معاون مالی و اداری ارسال می گردد و پس از دستور اقدام لازم به حسابداری و مسئول خزانه ارسال می گردد.

 

فرآیند از ورود تا خروج ضمانتنامه بانکی :

 

الف ) تائید ضمانتنامه :

 

پس از ورود تائید ضمانتنامه مسئول خزانه باید طی نامه ای به بانک درخواست تائید آن را از بانک طلب کند که در صورت تائید از بانک که حدوداً به مدت 2 هفته به طول می انجامد ضمانتنامه را به خزانه اضافه می کند .

 

ب ) تمدید ضمانتنامه :

 

مسئول خزانه وظیفه دارد تاریخ انقضای ضمانتنامه را بررسی نماید و حدوداً 3 هفته قبل از سررسید ضمانتنامه می بایست طی نامه ای از بانک درخواست تمدید را ارسال کند .

 

ج) ابطال ضمانتنامه (خروج):

 

در زمانی که پیمانکار 100% پیشرفت فیزیکی داشته باشد و صورت وضعیت قطعی خود را از طریق معاونت مربوطه (دستگاه نظارت) به حسابداری ارسال کند می تواند پس از تائید دستگاه نظارت طی نامه ای به معاون مالی و اداری درخواست آزادسازی ضمانتنامه را خواستار شود و پس از دستور معاون مالی واداری و رئیس حسابداری به ابطال آن ، مسئول خزانه نامه به بانک را آماده و به اصل ضمانتنامه پیوست می کندو پیمانکار پس از تحویل از مسئول خزانه آن را به بانک ارائه می کند تا اقدام لازم صورت گیرد.

 

3-   انجام امور دفتری حسابداری :

 

مسئول خزانه در شهرداری مسئول دفتر حسابداری هم می باشد و به کلیه نامه ها و کارهای حسابداری اشراف دارد . و مسئولیت دیگر اینکه کلیه اسناد تدارکات و حسابداری را برای تکمیل امضا جابجا می کند.

 

مراحل تکمیل امضا:

 

پس از تکمیل اسناد از طریق تدارکات و پرسنل حسابداری به مسئول دفتر انتقال داده می شود و مسئولینی که باید امضا کنند شامل رئیس حسابداری و قائم مقام ذیحساب می باشند که پس از تکمیل امضا به مسئول صدور چک انتقال داده می شود .

 

4-   استرداد چک به مؤدی های اداره درآمد :

 

مؤدی هایی در شهرداری هستند که برای انجام امور کارهای خود از جمله گرفتن جواز ساخت و ... نزد شهرداری چکهایی را به منظور تقسیط پرداختی ها تحویل می دهند که پس از انجام کارهای خود به حسابداری مراجعه و خواستار استرداد چکهای خود هستند :

 

مدارک مورد نیاز :

 

1. فرم استردادی که درآمد به مؤدی می دهد را باید به مسئول خزانه تحویل دهند که نشان دهنده ی تسویه حساب مؤدی است ، دراین صورت استرداد چک بلامانع است.
2. کپی کارت ملی

 

ضمناً چک فقط فقط به صاحب چک تحویل داده می شود و یا در صورت صلاحدید با دستور رئیس حسابداری امضای چک را درآورده و به مؤدی تحویل داده می شود.

 

قسمت درخواست وجه:

 

1-   درخواست وجه در ارتباط با تنخواه گردان:

 

هر واحد در ابتدای سال مالی تقاضای تنخواه می کند که پس از تائید معاول مالی اداری در خصوص مبلغ مورد تقاضا و همچنین تسویه تنخواه دریافتی در سال گذشته نسبت به صدور درخواست وجه اقدام خواهد شد .

 

هر واحد می تواند تا قبل از پایان سال مالی نسبت به ارسال فاکتورها به حسابداری جهت شارژ ( تا سقف تنخواه دریافتی ) اقدام نماید.

 

فاکتورها باید فاقد خط خوردگی ، و دارای امضا و تاریخ باشند و از خرید گل و اقلام غیر مصرفی خودداری شود .

 

خرید اقلام مصرفی تنها با درخواست از انبار امکان پذیر خواهد بود .

 

در پایان سال مالی واحدها نسبت به تسویه تنخواه دریافتی اقدام می کنند . ( به صورت ارائه فاکتور یا واریز وجه نقد به حساب جاری منطقه و ارائه فیش واریزی )

 

2-   درخواست وجه در ارتباط با قبوض:

 

از آنجا که به صورت مرتب و دوره به دوره قبض ها پرداخت می شوند ، هیچ کدام از قبض ها نباید المثنی یا دارای بدهی پیشین باشند و در غیر اینصورت با ارائه مدارک لازم توسط واحد خدمات و تاسیسات منطقه قابل پرداخت خواهد بود.

 

اعتبار قبوض آب و برق و گاز و تلفن حتماً باید مرتبط باشد . پس از تهیه لیست کاملی از قبض ها و تائید : 1- رئیس تاسیسات ، 2- رئیس حسابداری ، 3- معاون مالی و اداری و دریافت اعتبار اقدام به صدور درخواست وجه و ... و در نهایت پرداخت قبض ها می شود .

 

پرداخت به صورت اینترنتی بوده و از حسابی که افتتاح شده است (توسط تاسیسات ) پرداخت می شود . و کد پرداخت اینترنتی دریافت می شود .

 

3-   درخواست وجه در ارتباط با ماده 17 و 16 :

 

ابتدای سال مالی توسط مرکز (امور مالی واموال شهرداری تهران ) اعتبار در خصوص ماده 17 و 16 به منطقه ابلاغ می شود . و منطقه تنها می تواند تا سقف اعتبار مصوب به افراد (ماده 17 – کسانی که منبع درآمد آنها شهرداری نباشد . و به موسسات عام المنفعه و مشابه آن ماده 16) مساعدت نماید .

 

پس از صدور چک و جمع آوری مدارک لیستی با تائید 1- رئیس حسابداری ، 2- ذیحساب ، 3- معاون مالی و اداری ، 4- شهردار تهیه و به مرکز ارسال تا پس از تائید وجه آن به حساب منطقه واریز گردد .

 

4-   درخواست وجه در ارتباط با کارشناسی :

 

هزینه های کارشناسی با توجه به تعرفه مشخص شده محاسبه و پس از کسر 5% مالیات و 5% حق کانون کارشناسان قابل پرداخت خواهد بود .

 

5-   درخواست وجه در ارتباط با دیه :

 

با تائید اداره کل حقوقی و اعلام کد اعتباری (ردیف 31) به اداره بودجه و تامین اعتبار قابل پرداخت خواهد بود .

 

بعضی موارد هم با انجام مکاتبات با اداره کل امور مالی و اموال ، از طریق این اداره پرداخت می شود.

 

6-   درخواست وجه در ارتباط با استرداد عوارض :

 

جاری : پس از تیهه فرم های مربوطه توسط شهرسازی و درآمد و تائید ذیحساب منطقه و صدور درخواست وجه به مرکز ارسال می شود تا وجه آن به حساب منطقه واریز گردد.

 

سنواتی : مبالغی است که در سال گذشته پرداخت شده و قابل استرداد به مودی است . پس از طی مراحل بالا ، قبل از صدور درخواست وجه تقاضای اعتبار (دیون) از اداره بودجه مرکز را می نماییم و پس از تخصیص اعتبار و صدور درخواست وجه جهت دریافت وجه ، سند به امور مالی و اموال ارسال می شود و پس از واریز وجه به حساب منطقه ، چک در وجه مودی صادر می شود .

 

7-   درخواست وجه در ارتباط با حق التدریس :

 

پرداختی است که برای دوره های آموزشی برگزار شده توسط منطقه به اساتید صورت می گیرد . از کل مبلغ 10% به عنوان مالیات کسر می شود .

 

* سایر حق الزحمه ها مشمول 5% مالیات می شود .

 

قسمت حقوق و دستمزد

 

اهمیت سیستم حقوق و دستمزد:

 

هزینه حقوق و دستمزد در موسسات نشان دهنده سهم نیروی کار در تولید محصولات یا ارائه خدمات است و از مهمترین هزینه های عملیاتی به شمار می رود.

 

محاسبه و پرداخت درست و مناسب حقوق و دستمزد یکی از عوامل موثر در ایجاد رابطه مطلوب بین کارکنان و کارفرماست در ضمن اگر مدارک سیستم حقوق و دستمزد به درستی تهیه شود و به آسانی قابل فهم باشد. باعث برقراری رابطه مناسب بین مدیریت و کارکنان با مقالات قانونی از قبیل ادارات کار، بیمه و دارایی می گردد.

 

تعریف سیستم حقوق و دستمزد:

 

پرداخت حقوق و دستمزد در موسسات مختلف می تواند بر اساس ساعات کار بصورت دستمزد روزانه یا هفتگی و یا حقوق ماهیانه باشد. بنابراین سیستم حقوق و دستمزد مجموعه ای از اجزای به هم پیوسته در یک موسسه است که داده های مربوط به سهم نیروی کار در تولید محصولات یا ارائه خدمات را به اطلاعات تبدیل می کند. این داده ها عبارتند از: شماره پرسنلی، نام کارمند، کد ملی، شماره بیمه یا صندوق مربوطه، ساعات کارکرد، نرخ دستمزد، اضافه کاری و کسورات قانونی.

 

دوایر مرتبط با حقوق و دستمزد:

 

دایره کارگزینی- دایره ثبت اوقات کار- دایره حقوق و دستمزد.

 

1-    دایره کارگزینی:

 

وظیفه عمده این دایره تأمین نیروی کار لازم بر قسمتهای مختلف واحد یا موسسه است علاوه بر آن تهیه آئین نامه های استخدامی، شرح وظایف، ارزشیابی مشاغل برنامه ریزی آموزشی و استخدام کارکنان جدید نیز از وظایف این دایره است. این دایره با صدور حکم کارگزینی، تاریخ استخدام و سنوات کارکنان، نرخ حقوق و مزایا، تغییرات نرخ افزایش حقوق سالانه، تاریخ خاتمه قرارداد، بازنشستگی، اخراج، بازخریدی و غیره را سریعاً جهت پرداخت یا جلوگیری از پرداخت به دایره حقوق و دستمزد اطلاع می دهد. لازم به توضیح است که با پیشرفت علم و فن آوری اطلاعات تمام مراحل فوق با استفاده از سیستم پرسنلی قابل انجام است.

 

2-    دایره ثبت اوقات کار:

 

این مرحله مهمترین مرحله از مراحل جمع آوری داده های مربوط به سیستم حقوق و دستمزد است که با کارت ساعت زن بصورت دستی یا ماشین ساعت زن کارکرد کارکنان را اعم از ساعات حضور، اضافه کار، مأموریت، مرخصی ساعتی یا روزانه کسر کار و غیبت روزانه را کنترل و جمع آوری می کند البته در موسسات و سازمانها با درنظر گرفتن هزینه های مربوط به نیاز سازمانی از سیستم تردد و یا حضور و غیاب استفاده می شود.

 

3-    دایره حقوق و دستمزد:

 

اخذ داده ها از دوایر مرتبط و پردازش آن که منجر به محاسبه و تعیین حقوق و دستمزد ناخالص، کسورات و خالص دریافتی کارکنان می شود توسط این دایره انجام می پذیرد. همچنین ارسال و نگهداری سوابق بیمه و بازنشستگی کارکنان، پرداخت خالص حقوق و مزایا غیر از وظایف این دایره است.

 

ضمناً خالص پرداخت حقوق و مزایا در موسسات کوچک بصورت پرداخت مستقیم وجه نقد و در واحدهای بزرگ از طریق صدور چک بانکی جهت واریز به حسابهای افتتاح شده افراد بابت حقوق و مزایا انجام می گیرد.

 

قوانین پرداخت حقوق و مزایا در ایران:

 

عموماً به دو دسته تقسیم می شود.

 

قانون نظام پرداخت هماهنگ کارکنان دولت که این قانون نحوه پرداخت حقوق و مزایا کارمندان رسمی دولت و کارمندان ثابت را تعیین می کند.

 

2- قانون کار و تأمین اجتماعی که نحوه پرداخت حقوق و مزایا کارگران رسمی و قراردادی و کارمندان رسمی و قراردادی تابع قانون کار را تعیین می کند.

 

تعاریف و اصلاحات قانون کار:

 

کارگر: از لحاظ قانون کار کارگر کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق السعی (اعم از مزد، حقوق به سهم سود و سایر مزایا) و به درخواست کارفرما کار می کند.

 

کارفرما: شخصی حقیقی است که کارگر به درخواست و به حساب او در مقابل دریافت حق السعی کار می کند.

 

حق السعی: کلیه دریافتهای قانونی که کارگر به اعتبار قرارداد کار اعم از مزد ثابت یا حقوق، کمک عائله مندی، هزینه های مسکن و خواروبار، ایاب و ذهاب، مزایای غیر نقدی، پاداش افزایش تولید، سود سالیانه و نظایر آن را دریافت می کند را حق السعی گویند.

 

مزد: عبارتست از وجه نقد یا غیر نقد که در قبال انجام کار به کارگر پرداخت می گردد. مزد بصورت ساعتی، کارمزد و کارمزد ساعتی پرداخت می شود.

 

مزد ثابت: مجموع مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل. البته مزایای رفاهی و انگیزشی همانند کمک هزینه مسکن، خوار و بار، عائله مندی، پاداش و سود سالیانه جزء مزد ثابت هست.

 

حداقل مزد: پائین ترین مزد روزانه قابل پرداخت به کارکنان در طی سال را حداقل مزد گویند.

 

تعیین حداقل مزد کارگران وظیفه شورای عالی کار است که با توجه به معیارهای زیر تعیین می گردد:

 

1-    با در نظر گرفتن میزان تورم که به وسیله بانک مرکزی هر سال اعلام می گردد.

 

2-    با توجه به این شرط که حداقل دستمزد بدون آنکه مشخصات جسمی و روحی کارگران و ویژگی کار محول شده را مورد تائید قرار دهد باید به اندازه ای باشد که زندگی یک خانواده را تامین کند.

 

ساعات کار : کار کارگران در شبانه روز نباید از 8 ساعت تجاوز کند البته کار فرما با توافق کارگران می تواند ساعات کار را در بعضی از روزهای هفته کمتر و در بعضی روزها اضافه به میزان تعیین کند به شرطی که مجموع آن از 44 ساعت در هفته تجاوز نکند. البته برای کارهای سخت و زیان آور و زیرزمینی ساعات کار نباید از 6 ساعت در روز و 36 ساعت در هفته بیشتر باشد.

 

تعداد روزهای کارکرد ماهیانه برای 6 ماه اول سال 31 روز از مهر تا بهمن 30 روز و اسفند ماه عموماً 29 روز.

 

کار نوبتی: کاری که در طول ماه گردش دارد به نحوی که نوبتهای آن در صبح و عصر واقع شود. کار نوبتی اگر در صبح و عصر باشد 10% علاوه بر حقوق .

 

اگر صبح و عصر و شب باشد 15% علاوه بر مزد .

 

اگر صبح و شب و یا عصر و شب باشد 5/22% علاوه بر مزد.

 

اضافه کار: در شرایط عادی ارجاع کار اضافی به کارگر با شرایط ذیل مجاز است.

 

الف ـ با موافقت کارگر         ب ـ با پرداخت 40 % علاوه بر هر ساعت مزد کارگر

 

ساعات کار اضافی در روز نباید از 4 ساعت در روز تجاوز نماید.

 

شب کاری : برای هر ساعت کار در شب به کارگران غیر نوبتی 35% اضافه بر پرداخت ساعت عادی تعلق می گیرد.

 

تعطیل کاری: کارگرانی که به هر عنوان در روزهای تعطیل کارمی کنند در مقابل عدم استفاده از تعطیلی روز تعطیل 40% اضافه بر مزد دریافت خواهند کرد.

 

کار مختلط: به کارهایی که بخشی از ساعات انجام آن در روز و قسمتی از آن در شب واقع می شود می گویند. در کارهای مختلط ساعاتی که جزء کار شب محسوب می شود شبکاری تعلق می گیرد.

 

تعطیلات : 1- روز جمعه با استفاده از مزد و برای واحدهایی که 44 ساعت کار در هفته را در 5 روز از هفته یعنی شنبه تا چهارشنبه انجام می دهند پنجشنبه نیز تعطیل می باشد. مزد روز تعطیل برابر با مزد روزانه است.

 

2-    تعطیلات رسمی کشور:

 

3 - روز کارگر 11 اردیبهشت

 

مرخصی:

 

مرخصی استحقاقی سالانه کارگران با استفاده از مزد و احتساب 4 روز جمعه جمعاً یک ماه است. و سایر روزهای تعطیل جزء ایام مرخصی محسوب نخواهد شد و برای کسی که کمتر از یکسال انجام وظیفه می نماید به نسبت مدت خدمت مرخصی محاسبه می گردد.

 

مرخصی سالانه کارگرانی که به کارهای سخت و زیان آور مشغول هستند 5 هفته است.

 

کارگر نمی تواند بیش از 9 روز از مرخصی سلاانه خود را ذخیره نماید.

 

کلیه کارگران در موارد ذیل حق برخورداری از استفاده 3 روز مرخصی با پرداخت حقوق دارند.

 

الف- ازدواج دائم                 ب- فوت همسر ، پدر ، مادر و فرزندان    

 

مرخصی کمتر از یک روز جزء مرخصی استحقاقی منظور می گردد .

 

مرخصی بدون حقوق:

 

نحوه استفاده از این مرخصی و مدت آن و شرایط برگشت کارگران به کار پس از استفاده از مرخصی با توافق کتبی کارگر و کارفرما تعیین می گردد.

 

مرخصی زایمان و شیردهی:

 

مادرانی که فرزندان خود را شیر می دهند تا سقف 3 فرزند به مدت 6 ماه که حتماً باید 45 روز آن بعد از زایمان باشد می تواند از مرخصی زایمان استفاده نماید و پس از مرخصی زایمان نیز تا 20 ماهگی کودک روزانه یک ساعت می انند از مرخصی شیردهی استفاده نمایند.

 

مبنای محاسبه و پرداخت سنوات خدمت کارگران در واحدهایی که طرح طبقه بندی مشاغل را اجرا می نموده اند مزد گروه و پایه می باشد.

 

کمک هزینه عائله مندی :

 

میزان کمک هزینه عائله مندی معادل 3 برابر حداقل مزد روزانه در سال مربوطه می باشد به زن و مرد متاهل دارای فرزند تعلق می گیرد به شرط داشتن 720 روز سنوات سن فرزندان کمتر از 18 سال باشد در غیر اینصورت باید یا گواهی اشتغال به تحصیل ارائه دهد یا بنا به گواهی کمیسیون های پزشکی قادر بکار نباشد پرداخت کمک عائله مندی در ایام بار داری و بیماری بر عهده کارفرماست . کمک هزینه مسکن و خوارو بار بن ( نقدی و غیر نقدی)

 

ماموریت : به کارگرانی که به موجب قرارداد یا موافقت بعدی به ماموریت های خارج از محل خدمت اعزام می شوند فوق العاده ماموریت تعلق می گیرد این فوق العاده حداقل یک روز دستمزد است.

 

این فوق العاده نباید کمتر از مزد ثابت روزانه کارگران باشد.

 

همچنین وظیفه تامین وسیله ایاب و ذهاب نیز بر عهده کارفرماست .

 

ماده 46 قانون کار:

 

شرط پرداخت حق ماموریت:

 

به مورد ماموریت اطلاق می شود که کارگر برای انجام کار حداقل 50 کیلومتر از محل کارگاه اصلی دور شود یا ناگریز باشد حداقل یک شب در محل ماموریت توقف نماید.

 

تعداد ساعت کار ماهیانه با توجه به ساعات کار واحد یا موسسه 175-192 ، 220 ساعت در نظر گرفته می شود.

 

مبنای اضافه کار : مزد شغل + ( مزایای سرپرستی + سختی شغل + فوق العاده شغل + ترمیم )

 

تعداد ساعت اضافه کار×                         = فرمول اضافه کار

 

تعداد ایام تعطیل × = اضافه کار روز تعطیل ( ایام تعطیل)

 

تعداد شبکاری× = فرمول شبکاری

 

تعداد ساعت × = اضافه کار

 

تعداد ایام×1.4 × دستمزد روزانه = ایام تعطیل

 

تعداد شب × 35% × دستمزد روزانه = شبکاری

 

هزینه حقوق و دستمزد
شامل دستمزد ثابت ، اضافه کاری ، تعطیل کاری ، شبکاری ، نوبت کاری ، پاداش افزایش تولید ، عیدی و غیره می باشد علاوه بر آن مزایای نقدی دیگر شامل حق مسکن و خوار و بار ، حق عائله مندی و همچنین مزایای غیر نقدی همانند بن و غیره

 

مثال : نرخ دستمزد ساعتی یکی از کارکنان 5000 ریال می باشد در صورتی که ساعات کارکرد ایشان طی یکهفته 56 ساعت باشد درآمد ناخالص حقوق و مزایا ار محاسبه نمائید.

 

220.000+44 ( ساعت کار عادی) × 50= حقوق

 

کسور مربوط به کارکنان : مجموع حقوق و دستمزد هر یک از کارکنان قبل از پرداخت محاسبه و کسور مربوط کسر و مبلغ خالص پرداختی تعیین می شود کسورات حقوق و دستمزد شامل کسورات قانونی بیمه و مالیات و سایر کسور می باشد.

 

1-    کسورات بیمه تامین اجتماعی

 

          18%   بازنشستگی

 

9%   بیمه درمانی                            بیمه تامین اجتماعی 30%

 

3% بیمه بیکاری                                

 

5% بازنشستگی

 

2% درمان                                       7 % سهم کارمند

 

          

 

13% بازنشستگی

 

7% درمان                                   23% سهم کارفرما

 

مجموع حقوق و دستمزد ماهیانه کارکنان بجز حق عائله مندی مشمول این کسورات می باشد و مجموع حق بیمه 30% است که 7% ان مربوط به سهم کارمند و 23% آن سهم کارفرماست . ( 3% بیکاری و 20 % سهم بیمه درمان و بازنشستگی )

 

از مجموع 30% سهم کارمند و کارفرما 9% بابت حق درمان، 3% بیمه بیکاری و 18 % بابت بازنشستگی می باشد.

 

قسمت امور پیمانکاران:

 

قراردادهاي بلندمدت پيمانكاري:

 

     پيمان بلند مدت طبق استاندارد ايران «پيماني است كه براي طراحي، توليد یا ساخت يك دارايي منفرد قابل ملاحظه يا ارائه خدمات (يا تركيبي از دارايي‌ ها يا خدمات تواما يك پروژه را تشكيل دهد) منعقد مي‌شود و مدت زمان لازم براي تكميل پيمان عمدتا چنان است كه فعاليت پيمان در دوره‌هاي متفاوت قرار مي‌گيرد. پيماني طبق استاندارد ايران بلند مدت تلقي مي‌گردد كه معمولا مدت اجراي آن بيش ازيكسال باشد. با اين حال،مدت بيش ازيكسال، مشخصه اصلي يك پيمان بلندمدت نخواهد بود.برخي پيمان‌ها با مدت كمترازيكسال، چنانچه از نظر فعاليت دوره،داراي اهميت نسبي باشد. بايد به عنوان پيمان بلندمدت محسوب شود.»

 

تعریف قرارداد ،پیمانکار و توافق نامه

 

     انعقاد قرارداد بين دو يا چند شخصيت حقيقي ياحقوقي، كه به موجب آن طرفين قرارداد، قانونا ملزم به رعايت عملي كه در پيمان (اسناد و مدارك طبق شرايط عمومي) پيش‌بيني شده باشد را، پيمان‌نامه گويند.

 

     طبق اين قراردادطرفين پيمان ملزم به اجراي توافقات بوده وعدم رعايت آن موجب زيان يكي ازطرفين قراردادمي‌گردد.

 

     قرارداد: رابطه‌اي حقوقي است كه بين طرفين براساس قانون منعقد شده و منشا تعهد و التزام براي طرفين مي‌باشد. مجموعه اسناد و مدارك غيرقابل تفكيك براي انجام خدمات موضوع قرارداد که بين طرفين مبادله مي‌شود را قرارداد گويند.

 

در هر نوع عمليات پيمانكاري طرفين قرارداد كارفرما و پيمانكار ناميده شده كه هر كدام به‌طور جداگانه تعريف مي‌شود:

 

     كارفرما: شخص حقيقي ياحقوقي است كه يك طرف امضاكننده پيمان بوده واجراي عمليات موضوع پيمان را به پيمانكار (ارائه دهنده خدمات يا سازنده كار) واگذار مي‌نمايد. جانشينان و نمايندگان قانوني كارفرما در حكم كارفرما (واگذارنده كار) محسوب مي‌شود.

 

     پيمانكار:شخص حقيقي يا حقوقي است كه طرف پيمان يا كارفرما بوده واجراي عمليات موضوع پيمان را به عهده گرفته است. جانشينان و يا نماينده قانوني پيمانكار در حكم پيمانكار محسوب مي‌شود.

 

     موافقت‌نامه: سندي است كه درآن مشخصات اصلي پيمان(مشخصيات طرفين، موضوع، مدت پيمان، حق‌الزحمه، تعهدات طرفين) در آن بيان شده به امضاي طرفين قرارداد مي‌رسد.

 

نحوه برگزاری مناقصه و تشریفات آن

 

     واگذاري اجراي عمليات موضوع پيمان از طريق عقد قرارداد به پيمانكار بستگي به نوع صنعت پيمانكاري دارد، كه پس از انجام تشريفات مناقصه صورت مي‌گيرد. نظارت بر اجراي عمليات مناقصه به عهده مهندس مشاور است،‌ شروع مرحله مناقصه و نظارت بر اجراي آن بر اساس ابلاغ كتبي كارفرما صورت مي‌گيرد، مرحله مناقصه و نظارت بر اجراي آن شامل قسمت‌هايي به شرح زير مي‌باشد:

 

     اول: برگزاري مناقصه و تعيين پيمانكار و يا پيمانكاران.

 

     دوم: نظارت بر اجراي عمليات موضوع پيمان (دستگاه نظارت)

 

     جزئيات وظايف خدمات مهندسي مشاور در مرحله برگزاري مناقصه و نظارت بر اجراي آن به قرار زير خواهد بود:

 

     اول: برگزاري مناقصه و تعيين پيمانكار: مهندس مشاورپس ازدريافت دستوركتبي ازكارفرما مبني برشروع مرحله برگزاري مناقصه و نظارت بر اجراي آن با   رعايت كليه مقررات، تشريفات انتخاب و دعوت از پيمانكاران براي اجراي مناقصه را به عمل مي‌آورد، بعد از برگزاري مناقصه براساس مقايسه نتايج حاصل ازآن با تعيين برنده مناقصه گزارش توجيهي را تدوين و به اطلاع كارفرما مي‌رساند. اقدامات مهندسان مشاور درمرحله انجام مناقصه ونظارت براجراي آن به قرار زير خواهد بود:

 

     1- همكاري در انتخاب پيمانكاران واجد صلاحيت از طريق تحقيق با سازمان برنامه و كارفرما.

 

     2- ارسال دعوتنامه در مهلت مقرر به پيمانكاران براي شركت در مناقصه.

 

     3- تسليم نسخ كافي از اسناد ونقشه‌هاي مناقصه به پيمانكاران واجد شرايط (بهاي فروش اسناد مناقصه از طريق مشاور با موافقت كارفرما مي‌باشد)

 

   4- شركت دركارگروه، مربوط به مناقصه، رسيدگي به پيشنهادها ومقايسه آنها، تهيه گزارش توجيهي وتسليم آن به كارفرما.

 

     برگزاري مناقصه و تعيين پيمانكار

 

     بعد از آماده شدن اسناد و مدارك مناقصه، به روش‌هاي مختلف براي اجراي عمليات طرح‌هاي بلندمدت پيمانكاري از پيمانكاران دعوت به عمل آيد، روش‌هاي مختلف دعوت از پيمانكاران به قرار زير است:

 

مناقصه عمومي: در اين روش از طريق درج آگهي در روزنامه مشخصات موضوع مناقصه (شرح مختصري از مشخصات موضوع پيمان، حجم و مقادير كل، محل اجراي كار، مبلغ برآوردي كل موضوع پيمان، مدت اجراي موضوع پيمان، نام كارفرما، نام دستگاه برگزاركننده مناقصه، شرايط شركت در مناقصه، مبلغ تضمين شركت در مناقصه، زمان فروش و تحويل اسناد مناقصه، محل و هزينه خريد اسناد مناقصه، مهلت و محل تسليم پيشنهادها، تاريخ و محل بازگشايي پيشنهادها، نوع تضمين كار، ...) به اطلاع، شركت‌هاي معتبر واجد شرايط كه مايل به شركت درمناقصه عمومي باشند، مي‌رسد. پيمانكاران واجد شرايط كه مايل به شركت درمناقصه عمومي مي‌باشند، اسناد ومدارك مناقصه(شامل مقادير، قيمت واحد و برآورد كل هزينه پيمان) را از كارفرما يا مهندسان مشاور خريداري، در اختيار گروه فني خود قرار داده، اين گروه براساس مطالعات خود، در صورت عملي و اقتصادي تشخيص دادن پيمان با در نظر گرفتن شرايط عمومي و خصوصي پيمان پيشنهاد خود را در پاكت لاك و مهر شده كه حاوي دو پاكت جداگانه «الف» و «ب» است در مدت مقرر به دستگاه مناقصه گذار تسليم مي‌نمايد. مهم‌ترين اسناد و مداركي كه در پاكت «الف» قرار داده مي‌شود حاوي مدارك به شرح زیر مي‌باشد:

 

   1- ضمانت‌نامه شركت در مناقصه،

 

   2- نقشه‌هاي كلي و تفصيلي اجرايي،

 

     3- مشخصات فني خصوصي،

 

     4- فهرست مقادير و قيمت‌هاي واحد برآوردي كار، و

 

     مدارك و اسنادي كه در پاكت «ب» قرارداد، مي‌شود، حاوي موارد زير است:

 

     1- قيمت پيشنهادي.

 

     2- اوراق و جداول مربوط به تجزيه و تحليل‌ها

 

     3- فرم تكميل شده تعهد بيمه تمام يا قسمتي از كار مورد نظر كارفرما...

 

     كارفرما پس از جمع‌آوري پيشنهادات پيمانكاران در موعد مقرر كميسيون (كارگروه) شناسايي برندگان مناقصه را برگزار مي‌كند. در اين جلسه نخست پاكت «الف» كه حاوي مدارك مربوط مي‌باشد را بررسي و در صورت كامل بودن مدارك لازم، پاكت «ب» را كه حاوي مبلغ پيشنهادي قيمت مي‌باشد، مورد بررسي قرار مي‌دهد،‌ كميسيون مناقصه با رعايت مفاد آيين‌نامه انتخاب پيمانكاران، از بين پيشنهاد دهندگان مناسب‌ترين پيشنهاد با رعايت تمامي شرايط عمومي و اختصاصي پيمان و با در نظر گرفتن شرايط احراز براساس اولويت دو شركت را انتخاب مي‌نمايد. پس از اعلام نتايج مناقصه، پيمانكاراني كه پيشنهاد آنها به مناقصه مورد پذيرش قرار نگرفته است، بلافاصله ضمانتنامه شركت در مناقصه آنها مسترد مي‌گردد.

 

     برنده مناقصه حداكثر تا هفت روز بعد از ابلاغ كارفرما، بايد براساس قيمت پيشنهادي خود، با واگذاري تضمين اجراي تعهدات به انعقاد قرارداد مبادرت ورزد. در صورت عدم تمايل برنده مناقصه به عقد قرارداد ضمانتنامه شركت درمناقصه بدون هيچ‌گونه تشريفات قانوني و هيچ‌گونه اعتراضي به نفع كارفرما ضبط مي‌شود. از پيمانكار بعدي (برنده دوم) جهت عقد قرارداد دعوت به عمل مي‌آيد، چنانچه پيمانكار دوم نيز حاضر به عقد قرارداد نشود، تضمين شركت در مناقصه به نفع كارفرما ضبط و مناقصه تجديد يا موضوع براي تصميم‌گيري به كميسيون ترك مناقصه ارجاع داده مي‌شود.

 

     مناقصه محدود: در اين روش دستگاه برگزار كننده مناقصه، براي پيمانكاراني كه صلاحيت آنها براي انجام طرح موضوع پيمان تعيين صلاحيت شده و شرايط احراز را دارا مي‌باشند با توجه به مشخصات موضوع مناقصه ( شرح مختصري از مشخصات موضوع پيمان و مقادير كار، مبلغ برآوردي كار، محل اجراي موضوع پيمان، مدت اجراي كار، نام كارفرما، دستگاه نظارت، دستگاه برگزاركننده مناقصه، مبلغ تضمين شركت در مناقصه، محل و هزينه خريد اسناد مناقصه،‌مهلت و محل نشاني تسليم پيشنهادها، تاريخ و محل بازگشايي پيشنهادهاي مناقصه محدود...) دعوت به عمل مي‌آيد. پيمانكاران شرکت کننده درمناقصه محدود، اسناد و مدارك پيمان را مطالعه، پيشنهادهاي خود را تنظيم، درمدت مقرر به دستگاه برگزاركننده مناقصه تسليم مي‌نمايد.

 

     ترك مناقصه: اين روش زماني كاربرد دارد كه به علت وجود شرايطي خاص، مناقصه عمومي و محدود امكان‌پذير نبوده و بنا به تشخيص هيات ترك مناقصه پيمانكار انتخاب مي‌شود.

 

     نظارت بر اجراي عمليات موضوع پيمان (دستگاه نظارت)

 

     مهندسان مشاور برنامه تفصیلي اجراي پيمانكار را مطالعه و در صورت نياز اصلاح و با تاييد كارفرما به پيمانكار ابلاغ مي‌گردد. نظارت بر اجراي موضوع پيمان از شروع عمليات موضوع پيمان و تا تحويل قطعي پيمان ادامه مي‌يابد.  

 

     مهندسان مشاورعلاوه برنظارت براجراي موضوع پيمان چنانچه دعاوي احتمالي بين كارفرما وپيمانكار رخ دهد،مدارك دعاوي طرفين را مورد بررسي قرار داد، در حل و فصل دعاوي و اختلافاتي كه ممكن است بر اجراي مفاد قراردادهاي مربوط در حين اجراي عمليات به‌وجود آيد، تشريك مساعي مي‌نمايد.

 

     انواع تضمين قراردادهاي بلندمدت پيمانكاري

 

     انواع تضمين قراردادهاي خدمات مشاور، مديريت طرح، امورتحقيقاتي، امور پيمانكاري بلندمدت و... به قرار زير مي‌باشد:

 

     الف) تضمين شركت در مناقصه (وجه التزام): مبلغ تضمين شركت در مناقصه بر حسب درصدي از برآورد هزينه اجراي كار تعيين مي‌شود.

 

     استرداد تضمين شركت درمناقصه مربوط به برنده مناقصه پس از ارائه تضمين انجام تعهدات وانعقاد قرارداد بازگردانده مي‌شود.

 

     ب) تضمين انجام تعهدات: مبلغ تضمين انجام تعهدات معادل پنج درصد(5%) مبلغ اوليه پيمان است،‌كه به صورت ضمانت‌نامه بانكي و ساير ضمانت‌ها براساس شرايط عمومي پيمان تعيين مي‌شود. انواع ضمانت‌نامه مي‌تواند شامل:

 

     ضمانت‌نامه بانكي، ضمانت‌نامه‌هاي صادر شده از سوي موسسات اعتباري غيربانكي، وجوه نقد، سفته با امضاي صاحبان امضاي مجازبا مهرشركت، وثيقه ملكي معادل نود درصد (90%)ارزش كارشناسي رسمي، انواع اوراق مشاركت،سهام شركت‌هاي سهامي عام پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار معادل هفتاد درصد (70 %) ارزش روز آن، مطالبات تاييد شده قراردادها از سوي دستگاه‌هاي اجراي و ذي‌حسابان مربوط.

 

     ضمانت‌ نامه‌هاي انجام تعهدات، پس از تحويل موقت همراه با صدور گواهي موقت و تصويب صورت وضعيت قطعي با رعايت شرايط عمومي پيمان آزاد مي‌شود.

 

ج) تضمين پيش پرداخت: مبلغ پيش پرداخت در قراردادهاي پيمانكاري معادل بيست درصد(20 درصد) معادل مبلغ اوليه پيمان است، كه حداقل در سه قسط در ازاي تضمين به نفع كارفرما بدون كسر كسورات قانوني پرداخت مي‌شود:

 

     - قسط اول معادل هشت درصد(8 %) پس از تحويل كارگاه،

 

     - قسط دوم معادل شش و نيم درصد(5/6 %) پس از تجهيز كارگاه لازم براي شروع عمليات،

 

     - قسط سوم معادل پنج و نيم درصد (5/5 %) پس از انجام سي درصد (30 %) مبلغ اوليه پيمان طبق صورت وضعيت‌هاي موقت بدون محاسبه مصالح پاي كار،

 

     پس از واريز اقساط اول و دوم پيش پرداخت، معادل چهارده نيم درصد (5/14 %) از مبلغ ناخالص تمام صورت وضعيت‌هاي موقت كسر مي‌شود و براي واريز قسط سوم معادل هشت درصد (8 %) علاوه بر چهارده و نيم درصد (5/14 %) مذكور از صورت وضعيت‌ها به نحوي كه مبلغ پيش پرداخت تا آخرين صورت وضعيت موقت مستهلك شود، كسر مي‌گردد.

 

     ضمانت‌نامه پيش پرداخت ، پس از استهلاك مبلغ آن به تناسب كسر مبلغ پيش پرداخت از محل صورت وضعيت‌هاي تاييد شده به پيمانكار بازگردانده مي‌شود.

 

     د) تضمين حسن انجام كار: كارفرما در هر پرداختي بابت مبلغ ناخالص صورت وضعيت‌هاي تاييد شده به پيمانكار معادل ده درصد‌ (10 %) بابت حسن انجام كاركرد در حساب سپرده نگهداري مي‌نمايد. معادل هشتاد درصد (80 %) مبالغ نقدي سپرده حسن انجام كاردر ازاي واگذاري تضمين به نفع كارفرما مطابق با ماده (35) شرايط عمومي پيمان و تبصره‌هاي مرتبط با آن به پيمانكار مي‌تواند، مسترد شود، در شرايط كلي، چنانچه پيمانكار وجه سپرده حسن انجام كار را در مقابل ضمانت‌نامه‌ها دريافت نكرده باشد، نصف اين مبلغ بلافاصله پس از تحويل موقت و تصويب صورت وضعيت قطعي و نصف ديگر آن بلافاصله پس از تصويب صورت مجلس تحويلي قطعي از طرف كارفرما به پيمانكار باز گردانده مي‌شود (ماده 35 شرايط عمومي پيمان.)

 

صورت وضعیت پیمان

 

     صورت وضعيت پيمان: پيمانكار در پايان هر ماه يا مقاطعي از زمان تعيين شده، صورت وضعيت كارهاي انجام شده از شروع قرارداد پيمان تاتاريخ گزارش به علاوه، مصالح وضعيت كارهاي انجام شده ازشروع قرارداد پيمان تا تاريخ گزارش، به علاوه مصالح وتداركات لازم براي اجراي پيمان كه دركارگاه موجود است تقويم وباتوافق ناظرمقيم تنظيم و به مشاور كارفرما تسليم مي‌كند، ارقام و مقادير درج شده در صورت وضعيت‌ها موقت و نيز پرداخت مربوط به آنها جنبه موقت و غير قطعي دارد، مشاور كارفرما صورت وضعيت دريافتي را ظرف مدت مقرر (پيش‌بيني شده در شرايط عمومي پيمان) بررسي و در صورت وجود اشكال، با تعيين دلايل موارد اشكال، آن را براي تعديل به پيمانكار عودت داده مي‌شود. در صورت تاييد صورت وضعيت توسط مشاور مراتب به كارفرما اعلام مي‌گردد،كارفرما ظرف مدت معيني (مدت پيش‌بيني شده در پيمان) از تاريخ دريافت صورتحساب، مبلغ صورت وضعيت را پس از كسر كسورات قانوني و شرايط عمومي پيمان، كه مورد توافق طرفين بوده كسرو بقيه را به پيمانكار پرداخت مي‌نمايد. چنانچه به هردليلي براي پرداخت بيش ازمهلت مقرردرپيمان، مبلغ صورت وضعيت توسط كارفرما پرداخت نگردد، بنا به درخواست پيمانكار(باموافقت كارفرما) معمولامعادل هفتاددرصد مبلغ صورت وضعيت تاييد شده مشاوركارفرما پس ازكسرکسورات قانوني، به‌طورعلي‌الحساب پرداخت مي‌گردد.

 

     كارفرما به منظور جلوگيري از ضرر و زيان وارده در صورت داشتن مدارك قابل اتكا (نقص كارهاي انجام شده، كاهش تغيير كار، قصور پيمانكار در انجام اصلاحات در كارها و زمان مقرر...) مي‌تواند از پرداخت تمام يا قسمتي از صورت وضعيت خودداري نمايد و در صورت لزوم، پرداخت هاي قبلي نيز به حساب بدهي پيمانكار منظور مي‌شود.

 

     عمليات اجرايي پيمان توسط پيمانكار به ترتيب به قرار زير خواهد بود:

 

     1- تحويل محل استقرار كارگاه

 

     2- ايجاد كارگاه                           3- شروع عمليات اجرايي

 

     4- انجام مخارج طرح و ثبت در دفاتر

 

     5- تهيه صورت وضعيت موقت و ارسال آن به كارفرما

 

     6- تاييد صورت وضعيت موقت توسط كارفرما

 

     7- وصول مبالغ تاييد شده صورت وضعيت پس از كسر كسورات مقرر در پيمان

 

     8 – ثبت وصولي مبالغ در دفاتر

 

تحویل موقت و قطعی

 

     تحويل موقت: پيمانكار پس ازآنكه حداقل 97درصد عمليات موضوع پيمان راطبق اسناد ومدارك پيمان انجام داد،مي‌تواند از طريق دستگاه نظارت تقاضاي تحويل موقت كند، براي تحويل موقت كميسيوني متشكل ازنماينده كارفرما،مسئول امور مالي كارفرما، دستگاه نظارت و پيمانكار تشكيل مي‌شود، اين گروه فهرستي از نقائص و معايب كارها و عمليات ناتمام را تهيه مي‌كند تا پيمانكار جهت رفع نقائص قرارداد اقدام نماييم. پيمانكار، موظف است نواقص تعيين شده را طبق برنامه‌اي كه در صورتجلسه تحويل موقت تعيين شده است، حداكثر تا قبل از تسليم صورت وضعيت قطعي، برطرف كرده، سپس صدور گواهي در رفع نقص را از مشاور كارفرما درخواست كند. مشاور كارفرما پس از بازديد و بازرسي‌هاي لازم و حصول اطمينان از رفع نواقص،گواهي رفع نقص راصادر كرده وپس ازتاييدكارفرما، نسخه‌اي از آن را براي پيمانكار ارسال مي‌دارد. دستگاه نظارت و كارفرما به گونه‌اي عمل مي‌نمايند كه كميسيون تحويل موقت حداكثر در مدت بيست روز پس از تاريخ تقاضاي پيمانكار در محل كار حاضر و براي تحويل موقت اقدام نمايد.

 

     پس از تحويل موقت موضوع پيمان، چنانچه موضوع كاردرطي مدتي كه درشرايط خصوصي پيمان درج شده، داراي عيب و نقصي مشاهده گردد كه مربوط به تعهد پيمانكار باشد، پيمانكار موظف است پس از اعلان كارفرما، نسبت به رفع نقص و اصلاح آن به هزينه خوداقدام كند. چنانچه پيمانكار به هر دليلي طي مدت زمان معقول نسبت به رفع نقص اقدام نكند، كارفرما مي‌تواند با احتساب كليه هزينه‌هاي لازم جهت رفع عيب به حساب پيمانكار اقدام نمايد.

 

     صورت وضعيت قطعي: بعد از تحويل موقت،دستگاه نظارت (يا جانشين آن) باهمكاري پيمانكار اقدام به اندازه‌گيري وتهيه صورت وضعيت قطعي كارهاي انجام شده خواهد كرد. مقادير و ارقامي كه در صورت وضعيت قطعي منظور مي‌شودقطعي است و مبناي تصفيه قطعي به شمار مي‌آيد، حتي اگر بين مقادير يا ارقامي كه در صورت وضعيت موقت منظور گرديده اختلافي وجود داشته باشد. پرداخت صورت وضعيت قطعي پيمانكار با رعايت شرايط عمومي و اختصاصي پيمان درج شده در قرارداد و منوط به ارائه گواهي رفع نقص خواهد بود.

 

     تحويل قطعي: در پايان دوره تضمين، كارفرما به تقاضاي پيمانكار، اعضاي كميسيون تحويل قطعي را تعيين و به پيمانكار ابلاغ مي‌كند.
     كميسيون پس از بازديد كارها، هرگاه عيب ونقصي كه ناشي ازكار پيمانكارباشد مشاهده ننمايد،تحويل قطعي صورت خواهد گرفت و بلافاصله صورتمجلس مربوط به آن را تنظيم مي‌نمايند و كارفرما تصويب آن را به پيمانكار ابلاغ مي‌كند.

 

     پس ازتصويب صورتمجلس تحويل قطعي ازطرف كارفرما50%سپرده حسن انجام كارآزاد وبه پيمانكارمسترد ميشود.

 

روش درصد پیشرفت کار

 

     روش درصدپيشرفت كار:درقراردادهاي پيمانكاري،كارفرما به منزله خريدارتلقي مي‌شود،درروش درصدپیشرفت کار كارفرما،با توجه به دريافت صورت وضعيت تاييد شده ازپيمانكاروبه تناسب پيشرفت كار، دارايي (دارايي درجريان ساخت) را در دفاتر خود شناسايي و ثبت مي‌نمايد.

 

     در روش درصد پيشرفت كار، درآمد، هزينه‌ها و سود ناخالص به تدريج در پايان هر دوره مالي به تناسب پيشرفت كار اندازه‌گيري و شناسايي مي‌گردد.درآمد كل پيمان معمولا معادل كل مبلغ قرارداد است كه درزمان عقدقرارداد پيمان مورد توافق قرار گرفته است، چنانچه تغييري در ميزان كار پيمان رخ دهد و ادعا و ساير دريافت‌هاي تشويقي در ارتباط با عمليات پيمان برابر با ارزش منصفانه ما به ازاي دريافتي يا دريافتني تا ميزاني كه احتمال رود اين موارد منجر به درآمد گردد و به گونه‌اي اتكاپذير بتوان آن را اندازه‌گيری كرد، به مبلغ قرارداد اضافه و درآمد بر مبناي آن شناسايي مي‌گردد.

 

     برآورد كل هزينه‌هاي پيمان.ازحاصل جمع هزينه‌هاي واقعي انجام شده وبرآوردباقيمانده هزينه‌هاي لازم براي تكميل پيمان به‌دست مي‌آيد.