کاربینی (بنیاد ایران شناسی)

توضیحات

منتشر شده در دوشنبه, 30 -3443 03:25

نوشته شده توسط حمیدرضا جعفری

بازدید: 1132

بنیاد ایران شناسی

كشور ايران به گواهي همه آگاهان و صاحبنظران، از ديرباز تا امروز خاستگاه و جولانگاه يكي از غني ترين و كهن ترين تمدن هاي جهان بوده و در دوران چندين هزار ساله خود همواره در حال گسترش و بالندگي بوده و پايدار و استوار و سرافراز باقي مانده است. آثار بي شمار و درخشان تمدن و فرهنگ ايراني نيز به گونه هاي مختلف در يك منطقه جغرافيايي پهناور نمايان است- منطقه اي كه در مشرق، فلات پامير و مرزهاي شرقي افغانستان را در مي نوردد و در شمال غربي و مغرب، ماوراي قفقاز و كرانه هاي درياي سياه را در بر مي گيرد. در شمال و شمال شرقي به آن سوي آمودريا و بحر خوارزم و در جنوب ، سرزمين هاي فراسوي سواحل خليج فارس و درياي عمان و درياي سرخ و اقيانوس هند را در خود جاي مي دهد. همچنين تاثير اين فرهنگ و تمدن كه همواره از يكتا پرستي جان و توان گرفته است و نيز نفوذ و حضور فرهنگ و جهان بيني پردامنه پويا و توانمند و پرآوازه ايران اسلامي بر فرهنگ و معارف بسياري از اقوام و ملل در ادوار گذشته و هم اكنون ، ژرف، گسترده و چشمگير و زبانزد همگان است.  

با توجه به آنچه گذشت دستيابي همه جانبه ، علمي و فني به هر يك از جلوه هاي گوناگون اين فرهنگ غني و تمدن نام آور وگسترش مرزهاي آگاهي در اين قلمرو به ويژه در اين زمان كه انقلاب اسلامي به كرسي پيروزي نشسته است، بايسته و بهره وري از همكاري دانشمندان و پژوهشگران سراسر جهان وبازيابي، بازخواني و تدوين و تنظيم مطالعات، تحقيقات و اطلاعات مربوط به ايران زمين شايسته است. به علاوه بايد امكانات لازم را براي بهره گيري دانشجويان و دانش پژوهان از آگاهي هاي موجود فراهم آورد و از اين رشته بررسي ها و پژوهش ها حمايت و پشتيباني كرد و قدر تلاش هاي پژوهندگان- پيشينيان و معاصران – را بدان سان كه بايد شناخت و از اصالت ايران بزرگ اسلامي و هويت فرهنگي و اخلاقي جامعه خدا شناسي و يكتاپرست ايراني در طول تاريخ نگاهباني كرد و راه مشاركت علاقه مندان را براي تحقق اين برنامه ها هموار ساخت.

بنياد ايران شناسي با شخصيت حقوقي مستقل براي تحقق اين هدف ها در سال 1376تاسيس شد ه است تا به خواست خداوند دانا وتوانا و كوشش و همت دانشمندان فرهيخته در اين مسير گام هايي فرا پيش نهد.

تعریف:

• ايران شناسي به عنوان قلمرو اصلي و اساسي فعاليتها و مطالعات و تحقيقات بنياد شامل كليه مباحث و مسائل مربوط به جلوه هاي گوناگون فرهنگ و تمدن ايراني در معناي وسيع كلمه است

مقاصد بنياد ايران شناسي

• كوشش در ساماندهي فعاليتها و گسترش آنها به منظور  شناختن و شناساندن جلوه هاي تمدن و فرهنگ ايران اسلامي و تاريخ آن

تشکیلات بنیاد ایران شناسی

نوع و قالب فعاليتهاي تعريف شده بنياد منطبق با اهداف و سياستهاي كلان در 6 عنوان تعريف مي شود

• تعيين قلمرو مطالعات ايران شناسي و تدوين تعاريف و مفاهيم در هر دوره
• تعيين اولويتهاي مطالعاتي و تحقيقاتي
• بررسي راههاي مشاركتي و حمايتي در تحقيقات
• گردآوري منابع، مراجع مدارك و بانكهاي اطلاعاتي
•  نقد و بررسي تحقيقات ايران شناسي
• عرضه دستاوردهاي مطالعاتي و تحقيقاتي ايران شناسي 

ارکان بنیاد:

1-      رياست عاليه

رياست عاليه بنياد با رييس جمهوري اسلامي ايران است  

2-      هيات امنا

اعضاي آن عبارت اند از:

       - رييس جمهوري اسلامي ايران (رياست عاليه ) و يا رييس هيات امنا به عنوان نماينده ايشان.

       - وزير فرهنگ و آموزش عالي ، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي، وزير امور خارجه و رييس سازمان برنامه و بودجه يا نمايندگان ايشان و نيز رييس فرهنگستان زبان و ادب فارسي.

       - رييس بنياد ايران شناسي

       - چهار تا شش نفر از شخصيت هاي علمي ، فرهنگي يا اجتماعي محلي و كشوري كه نقش موثري در توسعه و پيشرفت بنياد داشته باشند و با حكم رياست عاليه بنياد براي چهار سال منسوب مي شوند و انتخاب مجدد آنها بلامانع است.

-         رييس هيات امنا    رييس جمهور يك تن از اعضاي هيات امنا را براي مدت چهار سال به رياست هيات امنا منصوب مي نمايد. هيات امنا عالي ترين مرجع بنياد در امر سياستگذاري و تصميم گيري است و كليه اختيارات قانوني را در حدود اهداف و وظايف بنياد و اداره امور آن داراست.

       3-      رييس بنياد

رييس بنياد با حكم رييس جمهور از ميان شخصيت هاي علمي، فرهنگي يا اجتماعي و يا خارج از آن تعيين و براي مدت 4 سال منصوب مي شود.

انتخاب مجدد وي بلامانع است.

رييس بنياد بالاترين مقام اداري و اجرايي بنياد است.

4-      شوراي پژوهشي

شوراي پژوهشي بنياد به منظور هماهنگي ميان بخش ها و گروه هاي مختلف پژوهشي بنياد زيرنظر و به رياست رييس بنياد تشكيل مي شود.

بنياد تابع قانون تشكيل هيات هاي امناي دانشگاه ها و موسسات آموزش عالي و پژوهشي مصوب شوراي عالي انقلاب فرهنگي است و از نظر مقررات مالي و معاملاتي تابع قانون (نحوه انجام امور مالي و معاملاتي دانشگاه ها و موسسات آموزش عالي و تحقيقاتي مصوب 18/10/1369 مجلس شوراي اسلامي است.)

 منابع مالي بنياد

1-      اعتباري كه همه ساله در رديف مستقل ذيل بودجه كل كشور ترجيحاً به صورت كمك پيش بيني مي شود.

2-      كليه اموال منقول و غيرمنقول و وجوه نقدي كه توسط اشخاص حقيقي و حقوقي به بنياد واگذار و يا به حساب آن به عنوان كمك يا هديه و نظاير اينها واريز مي شود.

3-      درآمدهاي حاصل از انتشارات، برطبق مقررات

4-      ساير درآمدها كه ناشي از خدمات پژوهشي و فرهنگي مرتبط با اهداف و وظايف بنياد است.

اساسنامه بنياد ايران شناسي در جلسه سوم خرداد ماه 1376 به تصويب شوراي گسترش آموزش عالي ايران رسيده است.

عنوان کتاب های چاپ شده توسط بنیاد ایران شناسی

1.مجموعة عكس هاي برگزيده نخستين جشنواره عكس بنياد ايران شناسي

1. كتاب سرگذشت تقسيمات كشوري ايران 1385- 1285 ه-ش. ( جلد پنجم:قزوين، قم، كردستان،كرمان)
2. كتاب مساجد ديرينه سال استان تهران ( تهران، دماوند، ري،شميرانات، فيروزكوه و ورامين)
   كتاب وصف ايران و مناطق آن در برخي از نقشه‌هاي دورة اسلامي ( 164-1061 ه. ق)
3. كتاب شهرهاي ايران‌شهر (جلد 1، 2، 3، 4، 5)
4. سرگذشت تقسيمات كشوري ايران 1385- 1285 ه-ش. ( جلد چهارم: زنجان، سمنان، سيستان و بلوچستان، فارس)
5. شماري از بقعه‌ها‌، مرقدها و مزارهاي استان‌هاي تهران و البرز (جلد اول: شهرستان‌هاي اسلامشهر، پاكدشت، دماوند، رباط كريم، ساوجبلاغ و شهرري) و (جلد دوم: شهرستان‌هاي شهريار، فيروزكوه، كرج، نظرآباد و ورامين)
6. شماری از زيارتگاه‌هاي استان آذربايجان شرقي
7. سرگذشت بازار بزرگ تهران، بازارها و بازارچه‌هاي پيراموني آن در دويست سال اخير
8. مساجد ديرينه سال تهران
9. قايع‌نگاري خليج فارس؛ بخش تاريخ ايران
10. بررسي تاريخي، سياسي و اجتماعي اسناد بندرعباس(1321 – 1226 ه.ق)
11. گزيده مقالات و اخبار روزنامه‌هاي مهم دربارة‌ خليج فارس (1320 – 1253 ه.ش)
12. خليج فارس در نگاه ايرانيان
13. خليج فارس در حديث ديگران
14. کتابشناسی ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی- بر مبناي مجموعة كتابخانة ملي (جلد اول آ- ف/ جلد دوم: ق- ي و نمايه‌ها)
    
    

از دیگر فعالیت های بنیاد ایران شناسی برپایی نمایشگاه های دائمی مربوط به ایران شناسی است.

بناي بنياد ايران‌شناسي از همان ابتدا بر آن بود تا در عين چاپ و انتشار بخشي از پژوهش‌هاي خود، گوشه‌اي از تحقيقات دربارة ايران را به صورت نمايشگاهي در محل بنياد ايران‌شناسي براي بازديدكنندگان علاقمند به ايران عرضه دارد. پس از طي برخي مراحل مرتبط در اين حوزه، نام «ايران خيال‌انگيز» براي اين نمايشگاه‌ها تعيين گرديد. خيال‌انگيز از آنروي كه بسياري از مظاهر طبيعي، فرهنگي، هنري و تاريخي ايران، نه مانند دارد و نه مي‌توان تمام آن را در ظرفي ريخت و به نمايش گذاشت. اما شايد بتوان در يك مجموعه بيننده را طي سفري هرچند كوتاه در تجربة اين سرزمين خيال‌انگيز ياري داد و در زماني اندك با طبيعت رنگارنگ، فرهنگ ناب و آداب و رسوم مردم ايران آشنا كرد.

نمایشگاه طبیعت ایران خیال انگیز

طبيعت ايران مملو از مظاهر ويژه است . موقعيت كوهستاني و باراني در عين بياباني و خشك بودن ايران، اثر چشمگيري در سيماي طبيعي و معيشتي آن دارد. اين تنوع اقليمي سبب تنوع گياهي و جانوري بسيار زيادي شده است.

 بديهي است يكي از اهداف مهم مجموعه ايران‌خيال‌انگيز در بنياد ايران‌شناسي، معرفي و شناساندن اين گنجينة گرانبها به كودكان، نوجوانان، جوانان و علاقمندان اين مرزو بوم است تا با آگاهي بيشتر سرزمين مادري خود را با تمام مواهب و زيبايي‌هاي طبيعي‌اش نگاه دارند و دوست بدارند. به اين منظور بخش طبيعت مجموعة ايران خيال‌انگيز به كمك كتاب، فيلم، عكس، صفحه‌ها و بانك‌هاي اطلاعاتي و ساير ابزارهاي كمك‌آموزشي به معرفي طبيعت ديرينه و كنوني ايران، گونه‌هاي گياهي(زراعي، مرتعي، دارويي و ...)، ميوه‌ها و محصولات ايران، گونه‌هاي جانوري(موجود و در حال انقراض)، كوه‌ها، رودها، درياها، كويرها و بيابان‌ها و ... پرداخته است.

نمایشگاه فرهنگ ایران خیال انگیز

بخش فرهنگ ايران خيال‌انگيز نيز با تاريخ پرفراز و نشيب ايران، معماري منحصربه‌فرد، زبان و خط چند هزارساله و هنرمندان پر آوازه‌‌اش، خود دنيايي ديگر است. تلاش جهت معرفي اين ميراث ارزشمند به جهانيان و ايرانيان علاقمند انگيزه‌اي شد تا در اين بخش با ارائه مجموعه‌اي از تصاوير و تعاريف از ابنيه و معماري‌ايراني، انواع سكونتگاه‌هاي شهري و روستايي، نمونه‌هايي از اماكن آييني سراسر اين سرزمين شگفت، تصاوير و شرحي ازمشاهير و ايران‌شناسان ايراني و غيرايراني و ... قدم پيش نهد.

همچنين معرفي صنايع دستي برخي از نقاط ايران مانند ترمه يزد و آذربايجان شرقي، پته‌ كرمان، سوزن‌دوزي و سكه دوزي سيستان و بلوچستان، نمونه‌هايي از فرش،گليم، گبه و ... نيز از ديگرشاخصه‌هاي اين بخش است.

نمایشگاه مردم و پوشاک ایران خیال انگیز

بر كسي پوشيده نيست كه آداب و رسوم و فرهنگ شفاهي اين سرزمين كه سينه به سينه و نسل به نسل به ما رسيده است در رسوخ صنعت و زندگي مدرن ماشيني امروز در حال فراموشي و از بين رفتن است. خاطرة گرماي زير كرسي خانة مادربزرگ در زمستان، بوي خوش نان محلّي و لباس‌هاي پر نقش و نگار جاي‌جاي ايران و عشاير آن جزئي از هويت جمعي مردمان اين سرزمين است؛ اما آيا نسل‌هاي بعد نيز لذت اين لحظات را درك خواهند كرد؟ تلاش بنياد ايران‌شناسي در بخش مردم مجموعه ايران خيال‌انگيز بر آن بوده است تا سرحد امكان با گردآوري و ارائه نمونه‌هايي از آنچه با مردم ايران، سنت‌ها و آداب و رسوم آنان گره خورده است، خرده فرهنگ‌هاي اقوام و ساكنان نقاط گوناگون ايران را در جلوي چشمان علاقمندان مجسم نمايد. به تصوير كشيدن جشن‌هاي سادة محلي يا جشن‌هاي فراگيري نظير نوروز و ساير آداب و رسوم ملي و مذهبي، بخش ديگري از تلاش‌هاي مجموعه ايران خيال‌انگيز بنياد ايران‌شناسي است.

بخش مردم اين مجموعه، به كمك كتاب، فيلم، عكس، صفحه‌ها و بانك‌هاي اطلاعاتي و ساير ابزارهاي كمك‌آموزشي تصاوير و تعاريفي از چهره‌هاي ‌مردم، حضور آنها در عرصة مشاغل، مراسم آييني و مذهبي، محيط‌هاي آموزشي، جشن‌ها، مسابقات محلي را عرضه نموده است و به معرفي مشاغل از بين رفته پرداخته است. در اين مجموعه نمونه‌هايي از لباس‌هاي نواحي و اقوام مختلف ايران، مظاهري از اشتراكات فرهنگي همة ايرانيان نظير سفرة هفت‌سين، كرسي و سفرة شب يلدا، سفرة زيباي عقد و ... در معرض ديد بازديدكنندگان علاقمند قرار دارد. همچنين مراحل پخت نان به عنوان غذاي اصلي ايرانيان و ساير وسايل معيشتي و زندگي مردم را مي‌توان در اين بخش مشاهده كرد.

روند رشد و توسعه ملي و دستاوردهاي مردم ايران در يكصد سال اخير در قالب اطلاعاتي آماري از ديگر مواردي است كه در بخش مردم به علاقمندان عرضه شده است.

بناي كار نمايشگاه ايران خيال‌انگيز در آغاز سال 1388 گذاشته شد و در پايان همان سال بخش طبيعت آن افتتاح شد. پاييز سال بعد، بخش فرهنگ ايران آغاز به كار كرد و كمي پس از آن بخش سوم يعني مردم ايران در اين مجموعه راه‌اندازي شد. در كنار اين سه بخش، بانك اطلاعاتي ايران خيال‌انگيز نيز كه در حال تكميل است،مي‌تواند به عنوان يك مرجع با توضيحاتي مشروح در هر حوزه به محقق و بازديد كننده در يك تحقيق همه جانبه ياري ‌رساند.

آنچه مبرهن است آنكه در مورد طبيعت، فرهنگ و مردم ايران تاكنون كتابها، سمينارها، گالري‌ها، نمايشگاه‌ها و مجموعه‌هاي متعددي شكل گرفته است و هر يك به سهم خود گوشه‌اي از ايران را معرفي كرده است؛ اما نماياندن فرهنگ و تمدن، طبيعت و مردم ايران با در نظر گرفتن تمامي محورهاي اصلي آن و با گنجاندن اطلاعات تمامي كتابهاي موجود، عكس‌ها، بانك اطلاعاتي و... در يك فضا، كاري است كه كمتر به آن اهتمام شده است.

همچنین نمایشگاه نقاشی های قهوه خانه ای و نمایشگاه ادبیات از دیگر نمایشگاههای دائمی در بنیاد ایران شناسی است که در جریان تکمیل اطلاعات می باشند.

نويسنده : حمیدرضا جعفری

این کاربر 1 مطلب منتشر شده دارد.