عرفان عملی در اسلام
توضیحات
منتشر شده در پنج شنبه, 13 شهریور 1393 00:13
نوشته شده توسط
محمود مولائی
بازدید: 2030
عرفان عملی در اسلام
تعریف درس:
هدف درس :آشنایی دانشجویان با شیوه صحیح سیرو سلوک عرفانی ، دفاع از عرفان عملی اسلام در برابر شیوه های بدیل و ایجاد زمینه تربیت و تزکیه نفس .
رئوس و ریز محتوا:
1.کلیات
الف) تعریف عرفان عملی و تفاوت آن با علم اخلاق و عرفان نظری
ب) جایگاه و اهمیت عرفان عملی
2. راه های متفاوت سیرو سلوک عرفانی
الف) معرفی راههای متنوع سیرو سلوک عرفانی
ب) معیارهای گزینش بهترین و مناسب ترین راه سیرو سلوک
3. دین و عرفان
الف) نقش دین در ارایه راه صحیح سیرو سلوک
ب) راه صحیح سیرو سلوک در گفتار و کردار معصومان (ع)
پ) مسأله طریقت ، شریعت و حقیقت
4.اهداف سیرو سلوک
الف) معرفت حق
ب) عشق به حق ، عشق به مظاهر حق
پ) قرب به حق
ت) رجعت به حق: (لقاءالله _ فناءالله ، بقاءالله)
5. نقش راهنما(پیر) در سیرو سلوک عرفانی
الف) ضروری یا غیر حضوری بودن راهنما در عرفان
ب) خطرات و آفات پیرگزینی
پ) پرهیز از پیروی مرشدهای دروغین
6. تزکیه و تهذیب نفس
الف) انواع نفس ، نفس اماره ، لوامه ، مطمئنه
ب) ریاضت های مشروع و نامشروع برای تهذیب نفس
پ) مراحل تزکیه نفس
ت) مراقبه و محاسبه
ث) آثار و پیامدهای تزکیه نفس
7. مقامات عارفان
توبه، ورع، زهد، فقر، صبر،توکل، رضا
8. حالات عارفان
الف)قرب و محبت
ب) خوف و رجاء و شوق
پ) انس و اطمینان
ت) مشاهده
ث) یقین
9.آثار و اسرار نماز
الف) اسرار مشترک عبادات (خشوع ، طمأنینه ، حضور قلب و ...)
ب) اسرار نماز (مقدمات ، اجزاء ، تعقیبات)
پ)نقش نماز در سیر استکمالی روح
تذکر:
1- در بیان تعداد مقامات و احوال عارفان ، اقوال متعدد و مختلفی وجود دارد . بنابراین در تدوین نهایی آنها
لازم است با الهام از آیات و روایات و سیره معصومان (ع) و همچنین سخنان عارفان راستین ، تربیتی
دقیق و منطقی اعمال شود .
2- ضمن مباحث این درس می توان حالات و درس هایی از زندگی عارفان بزرگ مسلمان را نیز آورد . به
عبارت دیگر الگوهای عینی و واقعی سیر و سلوک را معرفی کرد .
منابع :
1_ چهل دیث ، امام خمینی .
2_ رساله لقاءالله ، میرزا جواد ملکی تبریزی .
3_ مراحل اخلاق در قران ، آیت الله جوادی آملی ، قم ، اسراء ، 1379 .
4_ عرفان نظری ، سید یحیی یثربی ، قم ، بوستان کتاب قم ، 1380 .
منابع تکمیلی :
1- به سوی خود سازی ، فصل نهم (راه رسیدن به قرب الهی) ، محمد تقی مصباح یزدی ، قم ؛ موسسه
آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ع) ، 1380 .
2- در آسمان معرفت ، (تذکره واحدی از عالمان ربانی به بیان و بنان علامه حسن حسن زاده آملی) ،
تهیه و
تنظیم از محمد بدیعی ، بی جا ؛ انتشارات تشیع ، 1379 .
3- اخلاق عارفان (بخش ششم ، مقامات یا ملکات نفس) ، مهین پناهی ، تهران ، روزنه ، 1378 .
4- عرفان اسلامی ، محمد تقی جعفری ، تهران: موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری ، 1378 .
5- رساله سیرو سلوک (منسوب به بحرالعلوم) ، (بخش دوم) ، مشهد ، انتشارات نور ملکوت قران ، 1422 ق
6- عرفان اسلامی چیست ؟ مارتین لینگز ، ترجمه فروزان راسخی ، تهران ، دفتر پژوهش و نشر سهروردی
1378 .
7- عرفان ناب ، احد باقرزاده ، قم ، تپش ،1381 .
8- مقامات معنوی ، (ترجمه و تفسیر منازل السائرین خوجه عبدالله انصاری) ، محسن بینا ، بی جا: مولف ،
1378 .
9- مرصاد العباد ، نجم رازی ، به اهتمام: محمد امین ریاحی ، تهران ، انتشارات علمی و فرهنگ ، 1379 .
10- تذکره الاولیاء ، شیخ فرید الدین عطار نیشابوری ، تحقیق محمد استعلامی ، تهران ، زوار ، 1380 .
11- شرح فصوص الحکم ، تاج الدین حسین خوارزمی ، تحقیق حسن حسن زاده آملی ، قم ، دفتر تبلیغات
اسلامی ، 1379 .
12- شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم ، جلال الدین آشتیانی ، قم ، دفتر تبلیغات اسلامی ، 1380 .
نويسنده :
محمود مولائی
ناظر و دبیر انجمن علمی دانشجویی کامپیوتر دانشگاه علمی کاربردی واحد13