فناوری اطلاعات و مدیریت زنجیره تامین
مدیریت زنجیره تامین بر رویکردی مشتری محور استوار است. براین اساس، ارتباط به موقع و کامل بین همه عناصر زنجیره برای اطلاع از نیازهای مشتری و میزان تامین نیازها از ضروریات زنجیره است.
برای تسهیل جریان اطلاعات و مدیریت دقیق آن بستری مناسبی از نرم افزارها و سیستمهای اطلاعاتی یکپارچه و شبکه های اکسترانت و اینترانت موردنیاز است. حقیقتاً مفهوم زنجیره تامین با رایانه ای شدن
فعالیت های آن طی 50 سال اخیر توسعه داده شده است. به عنوان مثال، پشتیبانی فناوری اطلاعات از سیستمهای برنامه ریزی و تولیدی را میتوان با عنوان تولید رایانه ای یکپارچه نام برد که ازطریق انسجام سخت افزاری و نرم افزاری انواع تکنولوژی هایGT ،CAM CAD ،MRP ،JIT و ... صورت می گیرد.
با بکارگیری تجارت الکترونیک در زنجیره تامین میتوان برمبنای مدل B2E وB2B برای توصیف عملیات خرید، فروش و مبادله محصولات، خدمات و اطلاعات، از شبکه های رایانه ای و به خصوص اینترنت بهره جست.
بر مبنای مدل دیگری ازتجارت الکترونیک (E-Commerce) شرکت های همکار در یک زمینه به خصوص، از طریق شبکه های الکترونیکی می توانند به همکاری و اشتراک مساعی بپردازند؛ چنین همکاری اغلب بین شرکت های حاضر در یک زنجیره تامین اتفاق می افتد. بطور کلی مدیریت زنجیره تامین یکی از زیرساختارهای پیاده سازی تجارت الکترونیک است. از دید صنعتی، تجارت الکترونیکی بین بنگاهها عمدتا در صنایعی رخ می دهد که زنجیره تامین درآنجا شکل گرفته باشد. یک تولیدکننده همواره عاملی است که در وسط فرایند فعالیت اقتصادی قرار دارد. تولیدکننده، خود خریدار کالا از تامین کنندگان خود و فروشنده کالایی جدید به خریداران خود است.
چون فروشنده به تولیدکننده ، خود تامین کنندگانی دارد و ضمنا خریدار کالا نیز ممکن است خود مشتریانی داشته باشد، ما با زنجیره ای از بنگاهها روبرو هستیم که هر کدام هم خریدار و هم فروشنده هستند؛ این مجموعه شبیه به زنجیر است، زیرا همه به هم وابسته هستند. بامدیریت درست زنجیره تامین همه عناصر موجود در زنجیره منتفع شده و ضمنا با ارایه کالای مرغوب و ارزان جامعه را نیز منتفع
می کند. از همین روست یکی از مسایل مهم صنایع در کشورهای پیشرفته مدیریت زنجیره تامین(SCM) است. یکی از عناصر مهم مدیریت زنجیره خودکارسازی امر خریدوفروش بین اعضای زنجیره است. این امر آنقدر مهم و حیاتی است که حتی قبل ازظهور اینترنت صنایع خودروسازی و هوافضایی که بزرگ ترین و پیچیده ترین زنجیره های تامین را دارند، خود با صرف هزینه گزاف اقدام به ایجاد شبکه کرده بودند.
در حال حاضر استاندارد EDIکه امروزه با کمک سازمان جهانی استانداردها در محیط اینترنت و بر بستر استاندارد XMLبرای امور تجاری درحال کاربرد است، از همین شبکه های اختصاصی به وجود آمده است. برای مدیریت زنجیره تامین ، پایداری زنجیره یک عامل مهم وحیاتی است و معمولا اشکال پیچیده، کارآمد وپایدار مدیریت زنجیره تامین تنها در بنگاه های بزرگ اقتصادی دیده می شود.
درحال حاضر در کشور ما در این زمینه کمبود جدی وجود دارد؛ از یک طرف تعداد بنگاه های اقتصادی بزرگ در کشور بسیار کم است. این تعداد کم هم عمدتا ماهیتی غیرخصوصی دارند و بنابراین خود با مشکل پایداری در مواجه با مسایل سیاسی روبه رو هستند. از طرف دیگر تعداد زنجیره های تامین پایدار نیز درکشور بسیار کم است؛ دو نمونه قابل ذکر صنعت خودرو و صنایع نفت هستند