ادوارد سعید ( 2003 – 1935 )
ادوارد سعید ، متفکر و منتقد آمریکایی فلسطینی الاصل ، در سال 1935 در بیت المقدس – زمانی که هنوز این منطقه تحت الحمایه بریتانیا بود – در یک خانواده بورژوای ثروتمند به دنیا آمد . وی در هفده سالگ به آمریکا رفت و تحصیلات خود را در دانشگاه پرینستون و هاروارد در رشته ادبیات تطبیقی به پاان رساند . سعید در سال 1963 وارد دانشگاه کلمبیا شد و تا پایان عمر در همین دانشگاه به تدریس و پژوهش مشغول بود . او در سال 2003 بر اثربیماری سرطان جان باخت . از آثار او می توان به شرق شناسی: فرهنگ و امپریالیسم : دنیا ، متن ، منتقد ، بازنمود های روشنفکر و ده ها مقاله دیگر اشاره کرد . وی تحت تاثیر آرای ویکو ، والری ، سوسور ، نیچه ، لوی اشتراوس ، هوسرل و فوکو معتقد است که زمان سرآغاز فرهنگ ادبی غرب است . وی در نقدی بر نظریه برخورد تمدنهای هانتینگتون ( با نام اسلام یه هویت فرهنگی است ) بیان می دارد ( نگرش هانتینگتون به اسلام و غرب ، این دو مقوله را کاملا یکدست و نفوذ ناپذیر تصور می کند . به گونه ای که هر غربی و هر مسلمانی باید وفاداری خود را به یکی از آن دو اعلام کند . حقیقت در این است که جهان اسلام و جهان غرب هیچکدام منسجم و یکپارچه و همگون نیستند . عکس این مدعا و وجود تنوع در درون هر یک دو از این دو جهان ، واقعیتیست که باید پذیرفت . ) وی تحت تاثیر تلقی فوکو از فرهنگ ، آن را ذاتا پایگاهی می داند و به عنوان محیطی استیلایی معرفی می کند که طرز فکر های خاصی در آن قالبا ، از این رو سعید فرهنگ را عاملی می داند که طیف معناهای (( خانه )) ، (( تعلق )) ، و ( اجتماع ) را تثبیت می کند و برای این ها باید انتظار هرج و مرج و بی خانمانی داشت ، سعید در پیش گفتار کتاب فرهنگ و امپریالیسم قصد دارد دو تلقی از فرهنگ را از یکدیگر متمایز کند :
در درجه اول فرهنگ عبارت است از تمامی ازموده هایی از قبیل هنر های توصیفی ، ارتباطی نمایشی که نوعی رابطه خود به خودی با قلمروهای اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی دارند و تمام آنها اغلب در شکلی زیبایی شناختی ظاهر می شوند یکی از هدفهای اصلی آنها ایجاد لذت است . بدیهی است بر این مقوله ، مخزنی از دانش کلی درباره بخش های دور دست جهان و رشته های تخصصی همچون قوم نگاری ، تاریخ نگاری ، زبان شناسی ، جامعه شناسی و تاریخ ادبی را باید اضافه کرد ... در درجه دوم و اغلب هم توصیف ناشدنی ، فرهنگ است که عبارت است از مفهومی شامل عناصر پالایش یافته و تزکیه کننده ای که هر جامعه ای از بهترین ذخایر خود فراهم ساخته است .
از نظر ادوارد سعید فرهنگ سهم عمده ای در پیشرفت امپراطوری در غرب داشته است و احساسات برتری جویانه در متن رمانهای قرن نوزدهمی نظیر آثار نوستراموی کنارد ( 1904 ) نشانگر همین امر است ، کنارد تصور می کرد که جوامع دیگر ، باید بر اساس تجارب و آمال امپریالیسم نقش پذیر شوند از نظر سعید ، فرهنگ یک کل یکپارچه و تفکیک نا پذیر است و فرهنگ ها با هم آمیخته و ممزوجند . وی معتقد است که در ادبیات جهانی ، باید با تداخل ادبیات و فرهنگ ها توجه کرد و رویکردی عرفی و تاریخ نگر در پیش گرفت . وی نشان می دهد فرهنگ امپریالیستی در رمان های انگلیسی به دلیل گستره استعمال در این کشور بارزتر است . به نظر وی فرهنگ از ذات امپریالیسم تفکیک ناپذیر است .
فرهنگ امپریالیسم ، نامرئی نیست ، این فرهنگ روابط جهانی و منافع خود را پنهان نمی دارد . در این فرهنگ اغلب شفافیت کافی در خطوط اصلی آن وجود دارد که نشان می دهد چه مباحث دقیقی در آن قرار دارد ، مباحثی که در عین حال بدان بی توجهی می شود .
فصل پایانی کتاب وی به موضوعی تحت عنوان رهایی از شلطه در آینده می پردازد . در این فصل وی اشاره می کند که امپریالیسم پایان نیافته است بلکه همچنان با شکاف شمال و جنوب ( کشور های فقیر و غنی ) قوی تر شده و خواهد شد .
وی از نظم نوین جهانی به عنوان شیوه جدید نظم امپریالیستی به رهبری آمریکا یاد می کند ؛ کشوری که خود را نگهبان مقتدر غرب و وارث نگهبانان گذشته می داند . آمریکا این بار به دنبال امپراتور بودن نیست ، بلکه خواستار این است که اصلاح کننده دنیا باشد و خود را دارای نوعی مسئولیت جهانی می داند و در پشت آن مخفی می شود.