در ايران باستان، روم قديم و مصر و مناطق متمدن دنياي قديم براي ايجاد ارتباط تدابير ويژه اي داشتند.
-در زمان هخامنشيان از پيك هاي ويژه مجهز به اسب هاي تندرو و همچنين از كبوتران نامه رسان استفاده مي شد.
-در امپراتــوري عباسي سيستم خبر رســاني و ارتباط اداري "بريد" نام داشت. يكي از وظايف مهم اداره بريد رسانيدن اخبار محــرمانه به دربار خليفه بــود. اخبار از كوتاهترين راه و مطمئن ترين وسيله به اطلاع خليفه مي رسيد.
-گاهي اخبار بوسيله پيك پياده فرستاده مي شد و گاهي پيام را در ني قرار ميدادند و ني را در مقداري گياه مي گذاشتند و بر آب مي انداختند تا آب آن را به طرف مقابل كه منتظر پيام بود برساند. جارچيان نيز نقش ويژه اي در پخش خبر در شهر و روستا داشتند.
-كتيبه هاي بدست آمده از كلده و آشور ، تاريخ خط ميخي را 4500 سال قبل از ميلاد بدين نواحي مربوط مي سازد. از سال 5000 ق.م خط ميخي در ايران متداول بود.
-تاريخ مطبوعات ايران شامل روزنامه نگاري است كه به صورت لوحي در ايران قديم در زمان داريوش آغاز كشته و تا زمان نادرشاه ادامه يافته.
-در دوران داريوش دستگاه ابتدائي پخش اخبار توسعه يافت و از سنگ هاي نرم و چوب استفاده شد. 5 سال بعد به صورت ماهنامه درآمد.
-در زمان خشايارشاه براي پخش اخبار از چرم و پوست استفاده مي شد.
-190 سال بعد از آن گوتنبرگ در آلمان ماشين چاپ خود را كه قبلاً توسط مسلمانان اختراع شده بود ، ساخت. اولين روزنامه در ايران "روزنامه كاغذ" بود كه دو شماره از آن در موزه بريتانيا موجود است. سردبير روزنامه ميرزا صالح شيرازي و خط روزنامه نستعليق و چاپ آن ، چاپ سنگي بود. كه به صورت نشريه ماهانه منتشر مي شد.
-در زمان صدارت اميركبير (1267 هـ .ق) دو روزنامه در ايران منتشر شد اولي به نام زاراريت به زبان كلداني در اروميه و دومي به نام وقايع اتفاقيه در تهران.
-در سال 1337 هـ .ش راديو در ايران افتتاح شد.
-تلويزيون ايران در آبان 1345 برنامه خود را آزمايشي آغاز كرد .
-در آن زمان فقط 66 كشور در جهان تلويزيون داشتند، در كشورهاي آسيايي هند و ايران اولين روزنامه دولتي ، راديو دولتي ، سينما دولتي را داشتند. اولين فرستنده تلويزيوني در ايران توسط "ثابت پاسال" مالك كارخانه پپسي كولا به بصورت سياه ، سفيد و توسط بخش خصوصي در تهران در بالاي تپه هاي انتهاي خيابان گاندي امروزي راه اندازي شد. محتواي برنامه هاي تلويزيوني بيشتر جنبه تجاري داشت. به طوريكه در سال اول از 4 ساعت برنامه پخش شده در روز ، 5/1 آن آگهي تبليغاتي بود.
-راديو و تلويزيون به سرعت تمام جامعه را تحت تأثير قرار ميدهد. و از نظر زماني ، مكاني مانعي را كه وجود دارد از بين مي برد، امواج را به آساني به دورترين نقاط كشور مي رسانند. هر دو رسانه نياز به سواد ندارند مي توانند مانند يك آموزشگاه عمل كنند. هر دو رسانه از لحاظ رواني تأثير گذارند و در دسترس جامعه اند. تصوير تلويزيون جاذبه بيشتري دارد، چشماهها را خيره مي كند و فهم پيام را آسان مي كند. به دليلي تصوير دقيقي كه درك عميق به تماشاگر مي دهد. اين دو رسانه ارزان تر و قابل دسترس هستند و پيامش ديداري، شنيداري است. هر دو از لحاظ سخن پراكني به تنهايي قدرت تحولات بزرگ در اخبار بيرون را ندارند ولي مي توانند به طور مؤثر جريان فكري موجود را تقويت كنند و جهت دهند.
-از سال 1357 به بعد سيستم هاي فني رسانه در استخدام آرمان هاي جمهوري اسلامي ايران درآمد.
ارتباطات سنتي در ايران
مطالعات مربوط به ارتباطات سنتی در ايران شامل:
-پژوهشهاي قبل از انقلاب : كه توسط گروه دانشجويان دوره ليسانس روزنامه نگاري دانشكده علوم ارتباطات اجتماعي آغاز شد.
-پژوهشهاي بعد از انقلاب: كه درسال 1979 توسط دكتر حميد مولانا در نخستين سال پس از انقلاب منتشر شد.
تعريف ارتباطات سنتي:
به گونه اي از ارتباط اطلاق مي شود كه بر پايه باورها، تاريخ ، فرهنگ و عقايد عمومي جامعه شكل گرفته و در عين حال آنها را ترويج و تقويت ميكند. ميان فردي و چهره به چهره است و ساخت و محتواي نخبه گريز و عوام گرا دارد. و به صورت دو سويه است.
مراكز ارتباط سنتي در ايران:
الف: مسجد و منبر
ب: بازار
ج: قهوه خانه
د: زورخانه
هـ: حمام هاي عمومي
و: حوزه علميه
ارتباط سنتي در ايران از درجه اهميت فراواني برخوردار بوده . زيرا كه از طريق اين ارتباطات، افكار، برداشت ها و عقايد رد و بدل مي شد و پس از آن به خانواده ها و دوستان آنها انتقال مي يافت.
امروزه با وجود گسترش رسانه هاي جمعي ، بسياري از ارتباطات سنتي به قوه خود باقي است.
(خلاصه نویسی توسط شیدا پیروزی و مرضیه عیسی)