نحوه تشكيل سازمان تجارت جهاني و عملكرد آن
سازمان جهاني تجارت كه در ابتداي سال 1995 تشكيل شد ، ثمره تلاش چند دهه اي براي ساماندهي تجارت بين الملل است .
لفظ سامان دهي ، جهت دار است يعني آن چنان سامان پيدا مي كند كه جريان به سمت كشورهاي صنعتي تضمين شود از سال 1947 هشت دور مذاكرات ، براي مقررات تجارت جهاني صورت گرفت آخرين دوره‌آن از سال 1986 تا 1994 طول كشيد كه به «مذاكرات دور اروگوئه» معروف است كه در آن تصميم گرفتند سازمان جهاني تجارت را تاسيس كنندو بر اساس مصوبه اين سازمان قرار بود براي ارتقاي استاندارد هاي زندگي ، تضمين ، اشتغال كامل رشد در آمد واقعي گسترش توليد وتجارت ، توسعه ي پايداري و حفظ محيط زيست تلاش كنند در عين حال در سند اوليه تضمين شده كه كشورهاي در حال توسعه ، بايد سهم مناسب خود را از تجارت جهاني با توجه به وضع اقتصادي داخي شان به دست بياورند .
نظام حقوقي اي كه سازمان جهاني تجارت برقراركرده ، بر اين معناست كه توافق نامه هاي چند جانبه اي كه همه امضا مي كنند ، براي همه ي اعضاي الزام آور است و نيز برخي توافق هاي دو طرفه و چند طرفه است كه در فرض امضاء براي طرف هاي توافق الزام مي آورد . كشورهاي مختلفي از جهان سوم عضو آن هستند مثل «كوبا» كه يك كشور سوسياليستي است و از ابتدا عضو آن بود در مجموع 115 كشور هم اكنون عضور دارد و 30 كشور هم درنوبت هستند . يكي از بزرگ ترين كشورهايي كه چند سال پيش عضويتش بعد از چهارده سال تصويب شد ، چين است چين بعد از چهارده سال مذاكره ، تلاش و كشمكش با امريكا سرانجام عضو سازمان جهاني تجارت شد .
ناعادلانه بودن تجارت جهاني:
كشورهاي جهان سوم مي گويند : شما آن جا كه اقتصاد را ليبرال كرديد ،روي دموكراسي تاكيد مي كنيد ، اما الآن در صحنه جهاني هر كشور داراي يك راي نيست و زور شركت هاي چند مليتي و قدرت هاي نظامي پشت سرشان است كه سهم هر كس را معلوم مي كند پس شما چطوري مي خواهيد ليبراليسم را در صحنه جهان حاكم كنيد ؛ بدون اين كه دموكراسي را در صحنه جهان حاكم كرده باشيد يعني ابتدا وانتها ادعايشان نا سازگار است وقتي كه به جهاني سازي به اين شكل اعتراض مي شود به دليل وجود اين انحصارات وحشتناكي است كه از آن به جنون ادغام تعبير مي كنند. جنون ادغام به شكلي است كه سازمان متمركز جهاني و ساختارهاي قدرت متمرمكزي را ايجاد مي كند كه الآن سيصد شركت از بزرگ ترين شركت هاي فرا مليتي هفتاد درصد كل سرمايه گذاري هاي خارجي را در دست دارند و يك سوم دارايي هاي تمام شركت هاي جهان را مهار مي كنند.
خوشبختانه يونسكو اخيراً بيانيه اي را به تصويب رسانده كه كالاهاي فرهنگي را از مقررات سازمان جهاني تجارت استثنا مي كند. اين بيانيه يك قدم بلند براي دفاع از دين و هويت اسلامي ماست .
مهمترين مشكل كشورهاي درحال توسعه جهان سوم اين نيست كه چگونه بابحران هاي مالي مقابله كنند . اين كشورها مشكلي بس بزرگ تردارند همه اين كشورها بايددنبال اين باشند كه براي سياست واستراتژي رشد اقتصادي مبتني برصادرات خود جايگزيني بيابند درعمل الگوي توسعه اقتصادي مبتني برصادرات درمنگنه چين وامريكا خرد مي شود همه كشورهايي كه درگذشته توسعه اقتصادي موفق وچشمگيري داشته اند راه توسعه اقتصادي مبتني برصادرات رادرپيش گرفته اند ژاپن درسه ماهه 1960،1970و1980همين راه رارفت تايوان ،سنگاپور ،كره جنوبي وهنگ كنگ دردودهه 1980و1990همين مسيرراطي كردندوامروز چين وارداين مسيرشده است