مقدمه
در کشور ما ، مربیان تازه کار سخت شیفته دانش فوتبال جدید می باشند که می باید در راه افزایش دانش آنان هنوز هم بیشتر تلاش کنیم و نیز به آموزش زود رس فوتبال اهمیت بیشتری بدهیم . برای دستیابی به این هدف و رواج فوتبال در مدارس ابتدائی ، آموزش فوتبال جدید و تربیت مربیان زبده نیاز به برنامه ریزی های اصول و سرمایه گذاری های جدی دارد .
آموزش این ورزش که می باید ازمدارس ابتدائی آغاز شود و درمراحل بعدی به تکامل برسد ، عملا در مدارس ابتدائی و حتی راهنمائی به چشم نمی خورد. متاسفانه بازیکنان خردسال و نوجوان ، اصول ابتدائی این بازی را خیلی دیر و غالبا در سن جوانی در باشگاه یاد می گیرند که همزمان با رشد بدنی آنان نیست ، در حالی که اصول و تکنیک های بازی فوتبال می باید در دوران رشد کودک آموخته شود تا بعد ها این بازیکنان در نوجوانی با آگاهی و مهارت بیشتر بتوانند آن اصول و آموخته ها را زمین های بازی پیاده کنند .
تاریخچه فوتبال (History Soccer)
اگرچه اطلاعاتی در مورد ریشه ی اصلی و حقیقی این ورزش در دست نیست ولی از مطالب جالب و شخصی در مورد تاریخچه ی آن اطلاع داریم.
فوتبال امروزی به تدریج رشد کرده است ولی گفته می شود که نوعی از آن قبل از حضرت مسیح علیه‌السلام بازی می شد . در چین نیز نوعی بازی شبیه به فوتبال در 2500 سال قبل از میلاد مسیح وجود داشت . عکس های مصریان نیز نوعی بازی شبیه به فوتبال را نشان می دهد ولی در یونان یک بازی به نام اسپیشکیروز به طرز جالبی به فوتبال امروزی شبیه است . فوتبال در سال 1894 از کشور برزیل شروع شد . این ورزش به وسیله ی چارلز میلر برزیلی که اجداد او انگلیسی بودند به مردم برزیل معرفی شد . در سال 1970 مسابقه ای بین ایتالیا و برزیل برگزار شد . هیچ کس تصور نمی کرد که 800 میلیون نفر از مردم جهان ناظر بر اجرای مسابقه باشند . امروزه اکثر مردم جهان به فوتبال بیشتر از سایر ورزشها می پردازند. فوتبال مدرن از کشور انگلستان سرچشمه گرفته است . در ابتدا اختلافات عقیده ای بسیاری میان علاقمندان راگبی و فوتبال وجود داشت زیرا راگبی با دست و فوتبال با پا اجرا می شد . این مسئله در سال 1863 زمانی که طرفداران فوتبال شروع به اجرای این ورزش توسط پاها کردند اتفاق افتاد . گروه دیگر انجمن راگبی را تاسیس کردند و بالاخره در سال 1871 این دو رشته ی ورزشی کاملا از یکدیگر جدا شدند . از آن زمان به بعد هر دو رشته پیشرفت های شایانی نموده و طرفداران بسیاری پیدا کردند .
فدراسیون بین المللی فوتبال در سال 1904 بنیان گزاری شد . این فدراسیون وظیفه دارد که به نحوه ی اجرای مسابقات نظارت داشته باشد . قوانین فوتبال بدون موافقت و تصویب سایر کشورهای عضو فدراسیون تغییر نمی کند . در سال 1920 بازیکنان فوتبال در مسابقات المپیک بلژیک شرکت کردند و در سال 1930 اولین جام جهانی در کشور اروگوئه برگزار شد .
زمین بازی
طول و عرض زمین بازی باید قانونی و خطوط اطراف آن قابل رویت باشند (غالبا از گچ سفید برای خط کشی استفاده می شود). یک زمین فوتبال شامل خط میانی و یک نقطه مرکز ، چهار نقطه ی کرنر که به وسیله ی پرچم مشخص می شوند ، دو نقطه ی پنالتی برای هر نیمه ی زمین ، دو دروازه و خطوطی با اندازه های مناسب پیرامون محوطه ی جریمه می باشد .
هنگام تمرین وسائل شما باید لباسی متحدالشکل ، شامل لباس گرم کامل و در زیر آن پیراهن « فوتبال » باشد . هنگام بازی از همراه داشتن وسائل غیر ضروری خودداری کنید (کلاه ، روبان سر ، گردن بند و …..) ، و نیز با زنجیر ، ساعت یا دست بند بازی نکنید .
محوطه زمین بازی
• دروازه : طول 32/7 متر، ارتفاع44/2 متر
• محوطه ی دروازه :50 /5 متر
• محوطه ی جریمه :50 /16متر
• نقطه ی پنالتی :11 متر
• دایره ی مرکز : شعاع 15/9 متر (قطر30/18متر)
• نقطه ی کرنر :1 متر
اندازه ها
• زمين بازى بايد به شكل مستطيل و درازاى طول بايد بزرگتر از دارازى خط دروازه باشد.
• طول حداقل 90 متر و حداكثر 110 متر.
• عرض حداقل 45 متر و حداكثر 90 متر.
مسابقات بين المللى
• طول حداقل 100 متر و حداكثر 110 متر.
• عرض حداقل 64 متر و حداكثر 75 متر.
تعداد بازیکنان
يك مسابقه بوسيله دو دسته ، كه هر دسته نبايد بيشتر از 11 نفر باشد و يكى از آنها دروازه بان است ، انجام ميشود . اگر تعداد بازيكنان هر يك از دسته ها كمتر از 7 نفر باشد ، مسابقه آغاز نمی شود .
رقابتهاى رسمى
در مسابقاتى كه تحت سرپرستى فيفا و كنفدراسيونها و يا فدراسيونهاى/ اتحاديه هاى ملى برگزار می شود ، حداكثر از 3 بازيكن جانشين (تعویضی) می توان استفاده كرد . مقررات مسابقه بايد مشخص كند كه اسامى چند نفر جانشين بايد معرفى شوند . درمسابقات بين المللى تعداد بازيكنان ذخيره از 3 تا 7 نفر است .
ساير مسابقات
در ساير مسابقات جانشينها می توانند مورد استفاده قرار گيرند مشروط براينكه :
o تيمهاى مربوطه در مورد حداكثر تعداد تعويض به توافق برسند .
o اطلاع به داور قبل از آغاز مسابقه .
o اگر داور اطلاع نداشته باشد يا اگر توافقى قبل از مسابقه بعمل نيايد ، بيشتر از 3 نفر حق تعويض ندارند .
كليه مسابقات
درکلیه مسابقات ، اسامى بازيكنان جانشين بايد قبل ازآغاز مسابقه به داورداده شود .
بازيكنانى كه اسامى آنها به داور داده نشده باشد ، نمی توانند در مسابقه شركت كنند.
مدت بازى
مدت بازى شامل دو وقت مساوى چهل و پنج دقيقه اى می باشد ، مگر اينكه طور ديگر بين داور و دو تيم موافقت به عمل آيد . هر نوع توافق در مورد تغيير زمان بازى ( براى مثال كم كردن زمان هر نيمه به 40 دقيقه به دليل كمى نور) بايد قبل از آغاز بازى و با رعايت مقررات رقابتها ، مشخص می شود.
مدت بين دو نيمه
بازيكنان مستحق استفاده از مدت استراحت بين دو نيمه می باشند . زمان استراخت بين دو نيمه نبايد بيشتر از 15 دقيقه باشد . مقررات رقابتها، بايد مدت استراحت بين دو نيمه را مشخص كند . زمان استراحت بين دو نيمه ، تنها با موافقت داور می تواند تغيير كند .
افزودن اوقات تلف شده
اين افزايش شامل تمام زمانهاى تلف شده و به خاطر موارد زير صورت می گيرد :
 تعويضها
 تشخيص بازيكنان آسيب ديده
 انتقال بازيكنان آسيب ديده از زمين بازى به خارج، براى مداوا
 وقتهاى تلف شده
 هر دليل ديگر
وسایل بازیکنان
بازيكن نبايد از وسايلى استفاده كند يا چيزى بپوشد كه براى خودش و ساير بازيكنان خطرناك باشد . (به انضمام هرگونه زيور آلات)
وسايل اساسى
وسايل اساسى و اجبارى بازيكنان عبارت است از:
پيراهن
شورت اگر زير شورتى استفاده می شود ، رنگ آن بايد به رنگ اصلى شورت باشد.
جوراب ساق بلند
§ محافظ ساق
كفش
محافظ ساق
o كلا بوسيله جوراب پوشيده شود
o از جنسهاى مناسب مانند : لاستيك ، پلاستيك يا نظير آنها ساخته شود .
o محافظت معقولانه اى را فراهم كند .
دروازه بانها
هر دروازه بان بايد از رنگهايى استفاده كند كه با رنگ لباس ساير بازيكنان ، داور وكمك داوران مغاير باشد .
اهمیت دوندگی و قدرت بدنی در فوتبال
پیشرفت های چشمگیر علم بدنسازی ، تکنیک ها و تاکتیک های فوتبال امروز را دگرگون کرده است . امروزه تیمی در میدان موفق است که بازیکنانی پر قدرت در خدمت خود داشته باشد ، بازیکنانی که با نیروی بدنی بالا در زمین حاضر شوند و مربیان بتوانند به یاری آنان روش های فوتبال نوین را به آسانی در زمین پیاده کنند. چنین تیمی در تمام مدت بازی می تواند بر حریف و زمین مسلط باشد و در طول بازی هرگز به حریف خود باج ندهد. قدرت بدنی حرف اول و آخر در بازی فوتبال است. به همین سبب تمام مربیان درجه اول جهانی آگاهانه کلیه تاکتیک های تیمی و تکنیک های بازی را بر اساس قدرت بدنی آنان برنامه ریزی می کنند، تا آن جا که دیگر شیوه های ساده و قدیمی دفاع در منطقه نزدیک دروازه ، فنون ثابت در حمله، خط میانی و نیز دفاع ثابت کار آیی خود را از دست داده اند. اکنون مربیان، بازیکنانی را به میدان می فرستند که قادر باشند بیش از 120 دقیقه یک نفس بدوند و در تمامی درگیری های زمین شرکت کنند و به اقتضای موقعیت در کمترین مدت از حالت دفاعی به حمله و بالعکس بپردازند.
آموزش تاکتیک های فوتبال
آنچه در نزد مردم به عنوان فوتبال شناخته شده است ، ورزشی است که ملل انگلیسی زبان به آن ( soccer ) ساکر یا (Association) می گویند و با آنچه آمریکایی ها و کانادایی ها به آن فوتبال می گویند بسیار ساده تر و عملی تر است.
اجرای این ورزش ساده و امکانات مورد احتیاج کم و محدود می باشد و انجام مسابقه در هر شرایط مقدور می باشد و برای اجرای آن یک زمین و یک توپ و دو دروازه و چند بازیکن کافی است . در بیابان و خیابان و دشت و چمن و پارک ها قابل اجرا است . سواحل همواره ایده آل برای تمرین است چنانکه سواحل ریودوژانیرو بهترین استادیوم های تمرینی در ایام تعطیلات محسوب می شده و محل پرورش مشهور ترین بازیکنان فوتبال بوده است .
تکنیک در بازی فوتبال
تکنیک در اصطلاح به نمایش فردی بازیکن گفته می شود و یک بازیکن با استفاده از اعضای بدنش ، حرکاتی را با توپ انجام می دهد که بازیکنان عادی قادر به انجام آن نیستند و به این بازیکن ، بازیکن تکنیکی گویند. انجام حرکات تکنیکی نیازمند تمرینات مداوم و همچنین نبوغ و استعداد بازیکن دارد که بازیکنان برزیلی همچون رونالدو ، رونالدینیهو ، روبینیو و ... استاد حرکات تکنیک با توپ هستند . حرکات تکنیکی با اعضای بدن به صورت های زیر انجام می گیرد :
1 - تغذیه فوتبالیست ها
فوتبال ، بازي اي است كه هر روز در خواست هاي جديد و جديدتري دارد . بدن از توانايي هاي خاص خود برخوردار است كه اين توانايي ها را در سيستم هاي تنفسي، قلبي ، عروقي و همچنين ماهيچه اي مي توان افزايش داد . اين افزايش ظرفيت، يك رژيم غذايي مناسب را مي طلبد كه لازمه رسيدن به توانايي ها و قابليت هاي بالا براي يك فوتبال مدرن وديگر ورزشهاست . براي كسب موفقيت درهر ورزش 5 عامل فردي، نقش تعيين كننده دارد: مكمل هاي غذايي شامل نوشيدني هاي مخصوص ورزشكاران ، ويتامين ها ، الكتروليت ها ، آنتي اكسيدانت ها ، انرژي زا ها و ... فوتبال ، بازي اي است كه بدن در جريان آن ( بسته به شرايط بازي ) از كمترين حد تا بيشترين فشار را تحمل مي كند. يك فوتباليست در سطح عالي از 7 تا 12 كيلومتر در هر بازي مي دود . بيشترين ميزان دوندگي را بسته به سيستم هاي مختلف بازي ، پيستون هاي كناري، هافبك ها و فورواردها دارند و كمترين ميزان دوندگي را مدافعان جلوزن ، پوششي و دروازه بان ، هر فوتباليست در هر بازي فوتبال ، حدود 1000 فعاليت مختلف را از نوع را حت تر ( فشار كمتر) تا نوع مشكل تر آن ( بيشترين فشار) تحمل مي كند. با توجه به پيشرفت سرعتي و قدرتي فوتبال در سالهايي اخير، هنوز هم در صد بيشتري از1000 فعاليت را نوع راحت ترآن تشكيل مي دهد. از نظر زماني ، فعاليت هاي با فشار كمتر حدود 5 برابر بيشتر از فعاليت هاي با فشاربيشتر ، زمان مي برند . نبض هر فوتباليست حين بازي بين 120 تا 210 بار در دقيقه نوسان دارد. متوسط ميزان نبض بازيكن درهر بازي فوتبال حدود 170 است .
2- شیوه های تمرین فوتبال
چند سالی است که تمرین فوتبال دقیق و ظریف شده است . سابقا میان کیفیت تمرین فوتبال و مسابقه تفاوت زیادی وجود داشت ، اما اکنون کلیه تمرینات متناسب با کیفیت مسابقه انجام می گیرد . امروزه تمرین فوتبال شبیه مسابقه است . باید طوری تمرین کنید گوئی مسابقه می دهید ، یا حتی الامکان در اندازه های مسابقه باشد . هر قدر به این شرایط نزدیک شوید ، بخت بیشتری برای تطبیق خود با کلیه شرایط مسابقه خواهید داشت .
مربی باید سعی کند که روح دوستی ، جمع گرائی و خوشخوئی میان بازیکنان ایجاد کند . توصیه می شود که خردسالان و کودکان (6 تا 12 سال ) یک بار در هفته ، نوجوانان ( 14 تا 16سال ) دوبار در هفته و نوجوانان و جوانان ( 16 تا 18سال ) بیش از دو بار در هفته تمرین کنند . جلسات تمرین برای کلیه گروه های سنی باید لذت بخش باشد و همیشه از توپ استفاده شود . توپ اساس فوتبال است . در صورتی می توان یک جلسه تمرین خوب ترتیب دادکه قسمتی از آن به حرکات نمایشی با توپ ، دریبل ، بازی دو یا سه نفره اختصاص داده شود . تمرین برای بزرگسالان باید هر روز انجام بگیرد . بازیکنان حرفه ای معمولا دوبار در روز تمرین می کنند .
3- تمرینات بدنسازی
به خلاف تمرینات روزمره ، تمرینات بدنسازی اهمیت بنیادی دارد . این نوع تمرین جهت بازیابی آمادگی بدن بازیکن می باشد . بازیکنان معمولا بعد از یک دوره تعطیلی سنگین می شوند . زمانی که فوتبالیست به تمرین بر می گردد ، گاهی پاهایش چابکی لازم را ندارد . بنابراین تمرینات بدنسازی نخست شامل یک جلسه آموزشی است که در آن اهداف باشگاه یادآوری و تذکر داده می شود . این تذکر در بازیکن انگیزه ایجاد می کند و در مورد انجام وظیفه اش به منظور بازیابی سریع آمادگی بدن به او آگاهی می دهد .
برای بدنسازی از دوی استقامت استفاده می شود ، زیرا وضعیت بدنی بازیکن را مشخص می کند . هنگام انجام دوی استقامت ، کسانی را که عقب می مانند سرزنش نکنید ، به عکس آنها را تشویق کنید و به شوخی بگویید ممکن است قبل از تمام شدن دو آنها تمرینات به پایان برسد . این بدنسازی جمعی برای حیات تیم و موفقیت فردی بازیکنان اهمیت دارد. فراموش نکنید که برای تمرینات بدنسازی تعداد زیادی توپ نیز بیاورید . تمام فوتبالیست های دنیا بعد از چند هفته تعطیلی تنها یک آرزو دارند : توپ زدن و مسابقه دادن . این آشنائی مجدد با توپ فقط در آخر جلسه تمرین باید انجام بگیرد . تمرینات بدنسازی باید نه دشوار باشد و نه آسان . از تمام بازیکنان بخواهید که خودشان را گرم کنند . عضلاتی که هنوز به فشار سنگین عادت نکرده اند ، مقاومت ندارند. هدف شما باید کم کردن سریع وزن های اضافی باشد .