فرهنگ ازدواج در كشورهاي مختلف با هم فرق مي كند. به جز تك همسري ، الگوهاي چون چندزني ، چندشوهري و ازدواج از پيش تعيين شده هم هست ، مثلا اينكه ميگويند عقد دختر عمو و پسر عمو در آسمان بسته شده است.
انتخاب همسر در اقوام مختلف فرق مي كند.در برخي فرهنگ ها زنهاي چاق را مي پسندند و در برخي ديگر زنان لاغر . در بعضي از فرهنگ هاي آفريقايي چند شوهري مطرح است مثلا در يك خانواده كشاورز فقير كه چند پسر دارند و همه توان ازدواج ندارند يك زن مي گيرند براي تمام پسرهاي خانواده. و در بعضي از قبيله ها دخترها قبل از ازدواج با مرد ديگري همبستر مي شوند و پس از بارداري پسرهاي قبيله به خواستگاري او مي روند و ازدواج مي كند. اين براي اين است كه نشان دهند قدرت باروري دارند.
در جوامع سنتي خود فرد نمي تواند براي ازدواجش تصميم بگيرد اگر اين كار را بكند از جمع طردش ميكنند.
در بررسي هايي كه در ايران شده است نشان ميدهدكه سنت ها و آداب و رسوم در بسياري از شهرها وجود دارد و خانواده ها به سنت خواستگاري ، جهيزيه و... اهميت فراوان مي دهد.
در بعضي از فرهنگ ها ازدواج دائمي و در بعضي ديگر موقت است . در بعضي جوامع ممكن است يكي از زوجين بر ديگري مسلط باشد .اما امروزه در جوامع غربي فرهنگ ازدواج دارد از بين مي رود و جاي آن را همخونگي گرفت . يعني زن و مرد بدون اينكه تعهد رسمي نسبت به هم داشته باشند با هم زندگي مي كنند. البته اين مسئله در ايران هم كم وبيش دارد رواج پيدا مي كند.