اقدام پژوهی در باره وضعیتی است که در آن قرار داریم . یعنی : این جا و اکنون . بنابراین لازم است پژوهشگر برای مشخص کردن مسأله مورد نظر خود که به دنبال بهبود و اصلاح آن است وضعیت فعلی را به روشنی توصیف کند تا تصویر روشنی از آن چه در محیط کار و مسأله آفرین وی می گذرد ،در اختیار بگذارد . در این مرحله پژوهنده ،برای نمونه معلم پژوهنده ،تلاش می کند وضعیت کلاس یا مدرسه ی خود را که مسأله یا وضع نا مطلوب یا نامعین در آن احساس شده است توصیف کند : مدرسه در کجا قرار دارد؟ دخترانه است یا پسرانه و یا مختلط ؟ چند دانش آموز دارد ؟یک نوبته است یا دو نوبته ؟ در چه کلاسی پژوهش صورت می گیرد ؟ در چه درسی ؟در باره کدام دانش آموزان ؟ یا درباره چه کسانی ؟ (والدین ،معلمان دیگر ،مدیر ،کارکنان اداره و.... )پس از شرح بستر و محیط مورد نظر ،مسأله خود را مطرح می کند . این مسأله در حقیقت موضوعی است که پژوهنده احساس می کند یا حدس می زند اگر تغییری در آن به وجود آید ،وضع مورد نظر بهتر می شود . پس می پذیریم که مسأله ی مورد نظر واقعیتی موقتی است و ممکن است پس از پژوهش معلوم شود که مسأله اصلی یا واقعی نبوده است یا برعکس ،مشخص شود که حدس اولیه ی ما درست بوده است و آنچه مطرح کرده ایم واقعیت داشته و مسأله ی اصلی نیز بوده است . معمولا ً در اقدام پژوهی مسأله به صورت یک جمله ی پرسشی مطرح می شود :«چگونه می توانم ................... بهبود بخشم ؟» .همان طور که
می بینید در فعل این پرسش نوعی عمل واقدام ،اصلاح و تغییر وجود دارد . اکثر پرسش های پژوهش در عمل (اقدام پژوهی ) ،چنین وضعیتی دارند . برای نمونه چند مثال در این مورد در زیر آورده می شود .
ـ ارتباط میان افراد مدرسه ی ما تا چه اندازه اثر بخش است ؟چگونه می توانم این اثر بخشی را افزایش دهم ؟
ـ چگونه می توانم در مدرسه به تفاوت های فردی کودکان توجه کنم ؟
ـ چگونه می توانم روش تدریس خود را در درس x اصلاح کنم ؟
ـ چگونه می توانم والدین کودکان این آموزشگاه را به مشارکت بیشتر تشویق کنم ؟
ـ چگونه می توانم علاقه ی دانش آموزان به درس x را افزایش دهم ؟
ـ چگونه می توانم رابطه خود با همکارانم را در مدرسه بهبود ببخشم ؟
معمولا ً مسایل کاری افراد به اشکال مختلف خود را نشان می دهند . برای نمونه معلم پژوهنده می تواند از طریق منابع زیر به مشکلات و مسا یل خود پی ببرد.
ـ ممکن است احساس کنیم کارها خوب پیش نمی رود
ـ اسناد و مدارک آموزشی
ـ واکنش های اداره
ـ واکنش های مدیر
ـ پژوهش های دیگران
ـ اسناد ومدارک علمی
ـ واکنش های شاگردان ....
پس از بررسی وضع موجود لازم است رخداد های عمده آن را به صورت منطقی تنظیم کنید و گزارش دهید در این گزارش باید تلاش شود که وضعیت مورد مطالعه به روشنی توضیح داده شود به گونه ای که خواننده بتواند از وضعیت مورد نظر تصویر واقعی و بدون ابهام و پرسش به دست آورد .