انقلاب اسلامی ایران باعث دگرگونی عظیمی در زمینه های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی ایران شد و تأثیری شگرف در سطح جهانی به وجود آورد. با وجودی که انقلابهای بسیاری در جهان روی داده ولی انقلاب اسلامی ایران به دلیل روح دینی و ظلم ستیزی و حمایت از محرومان جامعه و به خصوص مبارزه با قدرت های شیطانی منحصر به فرد است.
این انقلاب مورد توجه و تجزیه و تحلیل و حمایت و استقبال اندیشمندان و انقلابیون جهان قرار گرفت و تجلیل از آن در اندیشه های کلامی و شعری بسیاری بروز و ظهور نمود و باعث شناخت مجدد اسلام در جهان معاصر گردید. این انقلاب در ابعاد پنج گانه:
1) احیای هویت دینی، 2) طرح اندیشه حکومت اسلامی، 3) دفاع از آرمان مقدس فلسطین در جهان، 4) ایجاد وحدت و همبستگی اسلامی، 5) طرح گفتمان در سطح جهانی، بی بدیل است.
این مقاله سعی دارد تأثیرات عمیق فرهنگی انقلاب اسلامی را در سطوح مختلف فرامنطقه ای و بویژه از پنج بُعد مورد نظر بررسی نماید و نشان دهد ابراز عشق و علاقه قلبی میلیونها تن انسان آزاده و حق طلب جهان نسبت به امام راحل (ره) و انقلاب اسلامی ایران تا چه اندازه است.
انقلاب اسلامی ایران تحت رهبری امام خمینی(ره) به عنوان یک رویداد بزرگ نیمه دوم قرن بیستم در صحنه منطقه ای و بین المللی در بیست و دوم بهمن ماه 1357 ه . ش به پیروزی رسید و توجه همه جهانیان را به خود جلب کرد.
این انقلاب نه تنها اوضاع سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی داخل کشور را دگرگون ساخت، بلکه تحولی عظیم و تأثیری شگرف در سطح جهانی به وجود آورد.
تاریخ گذشته نیز شاهد انقلاب هایی چون انقلاب روسیه 1917، انقلاب فرانسه 1789، انقلاب الجزایر 1954 و غیره بوده است لیکن انقلاب اسلامی ایران به لحاظ ویژگی های خاص و منحصر به فردش، قابل قیاس با سایر انقلاب های جهان نیست. شخصیت والای امام خمینی(ره) و قدرت نافذ ایشان در رهبری و هدایت نهضت بزرگ مردم مسلمان ایران، قدرشناسی و تبعیت مردم از رهبر و مقتدای خویش، ایمان و اعتقاد عمیق به دین مبین اسلام و وحدت و انسجام همه مردم باعث شد تا یکی از قدرتمندترین و مهمترین رژیم های وابسته به آمریکا در منطقه سرنگون گردد.
جاذبه و اقتدار این انقلاب، آنچنان بود که از همان آغاز حامیان و شیفتگان زیادی از شرق تا غرب عالم را به خود جلب کرد. در نتیجه مردم آزاده و عدالت خواه و ظلم ستیز جهان همبستگی خویش را به انقلاب اسلامی ایران و رهبری آن اعلام نمودند.
این انقلاب نشان داد که در داخل جغرافیای کشور ایران محدود و خلاصه نمی شود بلکه تأثیرگذاری و دستآوردهای آن، از مرزها فراتر رفته و به طور مستقیم کران تا کران جهان اسلام و بشریت را در نور دیده است.
نزار قبانی، شاعر بزرگ جهان عرب تأثیر برجسته انقلاب اسلامی و شخصیت امام خمینی(ره) بر دنیای جدید و محرومان جهان را در شعری اینچنین می سراید:
یکی از نکات قابل توجه این است که در جریان انقلاب، بسیاری از افرادی که شناخت عمیقی از اسلام نداشتند، و حتی غیر مسلمان نیز در گوشه و کنار جهان، مراتب همبستگی و حمایت خویش را نسبت به انقلاب اسلامی ایران رسما اعلان داشتند و درصدد شناخت مجدد اسلام برآمدند. از مردم مسلمان و محرومان آفریقا، آمریکای جنوبی، آمریکای شمالی، جنوب شرقی آسیا و اقیانوسیه گرفته تا خاورمیانه عربی و سرزمین های اشغالی فلسطین و جنوب لبنان همه و همه تحت تأثیر مثبت قدرت و ارزش های انقلاب اسلامی ایران قرار گرفتند. آثار این تأثیر کاملاً محسوس و ملموس است.
بيداري اسلامي به عنوان يک آگاهي جمعي با تکيه به اراده عمومي و متاثر از اسلام اصيل تحت مديريت جمهوري اسلامي در شرايط کنوني تبديل به رفتار سياسي شده و در شکل يک ايده سياسي سامان داده شده است. تئوريزه شدن اين نهضت فکري مرحله فرموليته‌اي را پشت سر گذاشته و به عنوان يک مدل سياسي رخ نموده است. به طوري که، شرايط کاملاً نسبت به يک دهه گذشته متحول شده است. وضعيت معادلات منطقه در حرکت رو به پيش خود همسو با منافع و مصالح اسلام و جنبش‌هاي اسلامي و کاملاً به ضرر غرب در حال رقم خوردن است. اين موج فزاينده نهضتي، در صدد شکستن موانع نهضتي غرب براي رسيدن به يک جامعه دين محور است. اين مسئله خود باعث تغيير موازنه قدرت در ميان جنبش‌هاي اسلامگرا به نفع جنبش هاي شيعه با پشتوانه فرهنگي انقلاب اسلامي شده است. نکته پاياني اين که جبهه‌بندي فکري و رفتار سياسي جديدي ميان جريانها و جنبش‌هاي اصيل اسلامي با آمريکا و جريان‌هاي وابسته به آن شکل گرفته است و يک نوع نبرد فرهنگي و عقيدتي و سياسي با آمريکا رخ عيان کرده است. جهان اسلام با غرب در مرحله فينال نبرد به سر مي‌برد، مرحله‌اي سرنوشت ساز که نياز به درايت و مديريت هنرمندانه و خود محور دارد. غرب به عنوان نماد جبهه ليبراليسم در مرحله نهايي کارکرد سياسي و مديريتي‌اش قرار دارد و در نقطه اوج منحني رشد خود، دوران افول را آغاز کرده است. به همين دليل در موضع دفاع انفعالي قرار دارد اما نهضت بيداري، در آغاز خيزش انقلابي، به سرعت حرکت تکاملي را تجربه مي‌کند، حرکتي که هر چه پيش مي‌رود به چشم‌انداز آرماني خود نزديک مي‌شود و به همين دليل بر عکس ليبراليسم و جبهه غرب که در تمام ابعاد سياسي، فکري و حتي نظامي در موضع نقد و تهاجم مدبرانه قرار دارد، بيداري اسلامي با اعتماد به نفس تام در حال ويران سازي بنيادهاي سياسي و حقوقي دست‌ساز غرب در منطقه است.