ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ ﻣﻜﺘﺒﯽ ﺍﺩﺑﯽ ﻫﻨﺮی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ
ﻗﺮﻥ ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻼﺩی ﺩﺭ ﺍﺭﻭﭘﺎ ﺭﻭﺍﺝ ﻳﺎﻓﺖ.
ﻭﺍژۀ «ﺩﺍﺩﺍ» ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺮﺍﻧﺴﻪ ﺑﻪ
ﻣﻌﻨﯽ «ﺳﺮﮔﺮﻣﯽ ﻭ ﻣﺴﺨﺮﮔﯽ» ﺍﺳﺖ.
ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ «ﺍﺳﺐ ﭼﻮﺑﯽ» ﺑﻪ
ﻛﺎﺭ ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ.
ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻌﻨﺎی «ﻫﻤﻪ ﻳﺎ ﻫﻴﭻ» ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﺁﻥ
ﺍﺳﺘﻨﺒﺎﻁ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ.
ﺑﺮﺧﯽ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی «ﺑﺎﺑﺎ» ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺎﻣﺎ
ﺩﺍﻧﺴﺘﻪ ﺍﻧﺪ.
ﺍﻳﻦ ﻭﺍژﻩ ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﻭﻣﺎﻧﻴﺎﻳﯽ
ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی «ﺁﺭی» ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺩﺍﺭﺩ.
ﺩﺭ ﻳﻜﯽ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﻫﺎی ﺁﻓﺮﻳﻘﺎﻳﯽ ﻧﻴﺰ
ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی «ﺩﻡ ﮔﺎﻭ» ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ.
ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﻣﻜﺘﺒﯽ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺫﻳﻞ
ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺁﻥ ﺧﻮﺍﻳﻴﻢ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ، ﺍﺭﺗﺒﺎﻁﯽ ﻧﺪﺍﺭﺩ.
ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ ﺩﺭ ﺭﻭﺯ ﻫﺸﺘﻢ ﻓﻮﺭﻳﻪ ﺳﺎﻝ 1916 ﻡ.
ﺩﺭ ﻛﺎﻓﻪ ﺍی ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﺯﻭﺭﻳﺦ ﺳﻮﺋﻴﺲ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪ.
ﻧﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﻣﻜﺘﺐ ﺍﺯ ﻛﻨﺎﺭﻫﻢ ﮔﺬﺍﺭﺩﻥ ﺍﺗﻔﺎﻗﯽ
ﺣﺮﻭﻓﯽ ﺍﺯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻻﺭﻭﺱ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻣﺪ.
ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﻣﻜﺘﺒﯽ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺫﻳﻞ
ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺁﻥ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ، ﺍﺭﺗﺒﺎﻁﯽ ﻧﺪﺍﺭﺩ.
ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ، ﻣﻜﺘﺒﯽ ﺍﺳﺖ ﭘﻮچ ﮔﺮﺍ
ﻭ ﻫﻴﭻ ﺍﻧﮕﺎﺭ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ﻫﺎی ﭘﺲ
ﺍﺯ ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺍﻭﻝ ﺭﻭﺍﺝ ﺩﺍﺷﺖ.
ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ، ﺩﺍﺩﺍ ﻭﺍﻛﻨﺸﯽ ﺍﺳﺖ ﺍﻧﻘﻼﺑﯽ
ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎی ﻧﺎﮔﻮﺍﺭ ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺍﻭﻝ.
ﺑﺎ ﺷﺮﻭﻉ ﺟﻨﮓ، ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎ ﻭ
ﻣﺠﻼﺕ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ، ﺳﺒﺐ
ﺭﻛﻮﺩ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻭ ﻫﻨﺮ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﮔﺮﺩﻳﺪ.
ﺍﻭﺿﺎﻉ ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻥ ﻭ ﺁﺷﻔﺘﻪ، ﺣﺘﯽ ﺍﻓﻜﺎﺭ
ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻥ ﺭﺍ ﻣﺸﻮﺵ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺑﻮﺩ.
ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﺳﺎﻝ ﻫﺎ، ﻧﻮﺟﻮﺍﻧﺎﻧﯽ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪ
ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ ﻧﻬﺎﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺍﺯ ﺁﻏﻮﺵ
ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻭ ﻣﺪﺭﺳﻪ، ﺭﻫﺴﭙﺎﺭ ﻣﻴﺪﺍﻥ ﻫﺎی
ﺟﻨﮓ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ. ﺭﻭﺷﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺑﺪﻭ
ﻭﺭﻭﺩ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎ ﭼﻪ ﺻﺤﻨﻪ ﻫﺎﻳﯽ ﻣﻮﺍﺟﻪ
ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ؛ ﺻﺤﻨﻪ ﻫﺎﻳﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮگ، ﻧﺎﺑﻮﺩی،
ﻭﻳﺮﺍﻧﯽ، ﻗﺘﻞ ﻭ ﺧﻮﻥ ﺭﻳﺰی ﻭ ﺍﺳﺎﺭﺕ.
ﺍﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺳﺒﺐ ﺷﺪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻫﺎی
ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻭ ﺣﺘﯽ ﻫﻨﺮی ﺑﺪﺑﻴﻦ ﮔﺮﺩﻧﺪ ﻭ
ﺍﻳﻦ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺭﺍ ﻋﺎﻣﻞ ﺟﻨﮓ ﻭ ﻭﻳﺮﺍﻧﯽ ﺑﺪﺍﻧﻨﺪ. ﺁﻧﺎﻥ
ﺍﻣﻴﺪی ﺑﻪ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺛﺒﺎﺕ ﻭ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﺟﻬﺎﻥ ﻧﺪﺍﺷﺘﻨﺪ.
ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻭ، ﭘﺲ ﺍﺯ ﺟﻨﮓ، ﻭﺍﻛﻨﺸﯽ
ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﻭ ﻭﻳﺮﺍﻧﮕﺮ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻧﺪﻭ
ﻣﻜﺘﺐ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ ﺭﺍ ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬﺍﺭی ﻛﺮﺩﻧﺪ.
ﺗﺮﻳﺴﺘﺎﻥ ﺗﺰﺍﺭ (Tristan Tzara)، ﺷﺎﻋﺮ
ﺭﻭﻣﺎﻧﻴﺎﻳﯽ (1963 – 1896 ﻡ)، ﺭﻳﺸﺎﺭﺩ
ﻫﻮﻟﺰﻧﺒﻚ، ﺷﺎﻋﺮ ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ (1974 – 1892 ﻡ)
ژﺍﻥ ﺁﺭپ (1966 – 1887 ﻡ) ﻭ ﻫﻮﮔﻮﺑﺎﻝ
(Hogo Ball)، ﺷﺎﻋﺮ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﻭ ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻥ
ﺗﺌﺎﺗﺮ ﺍﻫﻞ ﺁﻟﻤﺎﻥ (1947 – 1886 ﻡ) ﺍﻋﻀﺎی
ﺍﺻﻠﯽ ﺍﻳﻦ ﻣﻜﺘﺐ ﺑﻮﺩﻧﺪ.
ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﺖ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﺮ ﭼﻴﺰی ﻛﻪ ﻅﺎﻫﺮ ﻋﻘﻼﻧﯽ
ﺩﺍﺷﺖ، ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﻣﯽ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺑﺎﺩ
ﺍﻧﺘﻘﺎﺩ ﻭ ﺍﺳﺘﻬﺰﺍء ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﺗﻼﺷﺸﺎﻥ
ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﺁﺯﺍﺩی ﻣﻄﻠﻖ ﺩﺳﺖ
ﻳﺎﺑﻨﺪ. ﺁﻧﻬﺎ ﺣﺘﯽ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﺭﺍ ﺍﻧﻜﺎﺭ ﻣﯽ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ
ﺍﺯ ﺁﻥ ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺑﻮﺩﻧﺪ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻭ ﻫﻨﺮ ﺭﺍ
ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺍی ﺑﺮﺍی ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺟﻨﮓ ﻣﯽ ﺩﺍﻧﺴﺘﻨﺪ. ﺍﻳﻦ
ﻧﻬﻀﺖ ﻓﻜﺮی ﻛﻪ ﺩﺭ ﺳﻮﺋﻴﺲ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ،
ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺍﻧﺪﻛﯽ ﺩﺭ ﻓﺮﺍﻧﺴﻪ، ﺁﻟﻤﺎﻥ، ﺍﻳﺘﺎﻟﻴﺎ،
ﻫﻠﻨﺪ، ﺍﺳﭙﺎﻧﻴﺎ ﻭ ﺣﺘﯽ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﺭﻭﺍﺝ ﻳﺎﻓﺖ.
ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﺖ ﻫﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺭﺍ ﻧﻘﺪ ﻣﯽ ﻛﺮﺩﻧﺪ، ﻭﻟﯽ
ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺁﺛﺎﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺍی ﻧﺒﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﺎ ﺁﻥ
ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ.
ﺷﻴﻮﻩ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ
ﻣﺜﻼً
ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺍی ﺭﺍ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻣﯽ ﻛﺮﺩﻧﺪ
ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻗﻴﭽﯽ ﺗﻜﻪ ﺗﻜﻪ ﻣﯽ ﻧﻤﻮﺩﻧﺪ ﺗﺎ ﺣﺪی
ﻛﻪ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻛﻠﻤﻪ ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ.
ﺁﻧﻬﺎ ﻗﻄﻌﺎﺕ ﺑﺮﻳﺪﻩ ﻛﺎﻏﺬ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻛﻴﺴﻪ ﺍی
ﻣﯽ ﺭﻳﺨﺘﻨﺪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺗﻜﺎﻥ ﻣﯽ ﺩﺍﺩﻧﺪ.

ﻣﮑﺎﺗﺐ ﺍﺩﺑﯽ
ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ
ﻭﻳﮋﻧﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺍﺩﺑﯽ ﭘﺎﻳﻴﺰ 1/89 ﭘﺲ ﻳﻜﯽ ﻳﻜﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻭﺭﺩﻩ
ﻭ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﻫﻢ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽ ﺩﺍﺩﻧﺪ.
ﻭﺍﺿﺢ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺗﺎ
ﭼﻪ ﺣﺪ ﻧﺎﻣﻔﻬﻮﻡ ﻭ ﺑﯽ ﻣﻌﻨﺎ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ.
ﻗﻄﻌﻪ ﺯﻳﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍی ﺍﺯ ﺍﺷﻌﺎﺭ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﺖ ﻫﺎﺳﺖ:
«ﺑﻠﻮﺭی ﺍﺯ ﻓﺮﻳﺎﺩ ﻣﻀﻄﺮﺏ ﻣﯽ ﺍﻧﺪﺍﺯﺩ ﺭﻭی
ﺻﻔﺤﻪ ﺍی ﻛﻪ ﺧﺰﺍﻥ. ﺧﻮﺍﻫﺸﻤﻨﺪﻡ ﮔﺮﺩی ﻧﻴﻢ
ﺑﻴﺎﻥ ﻣﺮﺍ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﺰﻧﻴﺪ. ﻏﻴﺮ ﺫی ﻓﻘﺎﺭ. ﺷﺎﻣﮕﺎﻫﺎﻥ
ﺁﺭﺍﻣﯽ ﺣﺴﻦ ﻭ ﺟﻤﺎﻝ ﺩﻭﺷﻴﺰﻩ ﺍی ﻛﻪ ﺁﺏ ﭘﺎﺷﯽ
ﺭﺍﻩ ﻣﺮﺩﺍﺏ ﺭﺍ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻣﯽ ﺩﻫﺪ».
ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻋﺠﻴﺐ ﻭ ﻣﻀﺤﻚ ﺑﻮﺩ.
ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻳﻜﯽ ﺍﺯ ﺍﻋﻀﺎی ﺍﻳﻦ ﻣﻜﺘﺐ ، ﺩﺭ
ﻳﻜﯽ ﺍﺯ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻫﺎ «ﺭﻭی ﺻﺤﻨﻪ ﻋﺪﻩ ﺍی
ﺑﺎ ﻛﻮﺑﻴﺪﻥ ﺩﺳﺘﻪ ﻛﻠﻴﺪ ﺑﻪ ﺟﻌﺒﻪ ﺍی ﻓﻠﺰی،
ﻣﻮﺳﻴﻘﯽ ﻣﺘﻦ ﺩﺭﺳﺖ ﻣﯽ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﺎﺿﺮﺍﻥ
ّ ﺭﺍ ﺗﺎ ﺳﺮ ﺣﺪ ﺟﻨﻮﻥ ﺑﻪ ﺧﺸﻢ ﻣﯽ ﺁﻭﺭﺩ.
ﺻﺪﺍﻳﯽ ﺍﺯ ﺯﻳﺮ ﻳﻚ ﻛﻼﻩ ﺑﺰﺭگ،
ﺷﻌﺮﻫﺎی ژﺍﻥ ﺁﺭپ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺧﻮﺍﻧﺪ.
ﻫﻮﻟﺰﺑﻨﻚ ﺑﺎ ﻓﺮﻳﺎﺩی ﻛﻪ ﻫﺮ ﺁﻥ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﺪ،
ﺷﻌﺮﻫﺎی ﺧﻮﺩﺵ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺧﻮﺍﻧﺪ ﻭ ﺗﺰﺍﺭﺍ، ﺭﻳﺘﻢ
ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺘﯽ ﺭﺍ ﺭﻭی ﻁﺒﻞ ﻣﯽ ﻧﻮﺍﺧﺖ. ﺑﻌﺪ
ﺍﻭ ﻭ ﻫﻮﻟﺰﺑﻨﻚ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽ ﻛﻪ ﺻﺪﺍی ﺧﺮﺱ
ﺩﺭ ﻣﯽ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ، ﺩﻭﺭ ﺻﺤﻨﻪ ﻣﯽ ﺭﻗﺼﻴﺪﻧﺪ.»
ﺍﮔﺮ ﭼﻪ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﺖ ﻫﺎ
ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻭﻳﺮﺍﻧﮕﺮی ﻭ ﻧﻘﺾ ﻫﻤﻪ ﺍﻣﻮﺭ
ﻋﻘﻼﻧﯽ ﻭ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻮﺩ، ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﭘﺲ
ﺍﻳﻦ ﻭﻳﺮﺍﻧﮕﺮی، ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﭘﯽ ﺧﻠﻖ ﺩﻧﻴﺎﻳﯽ
ﺯﻳﺒﺎ ﻭ ﻋﺎﺭی ﺍﺯ ﺟﻨﮓ ﻭ ﻧﻔﺮﺕ ﺑﻮﺩﻧﺪ.
ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺁﻧﻬﺎ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﭘﯽ ﺧﻼﻗﻴﺖ
ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺧﻼﻗﻴﺖ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻭﺟﻮﺩ ﺧﻮﺩ
ﺟﺴﺖ ﻭ ﺟﻮ ﻛﻨﺪ.
ﺳﻨﺖ ﻫﺎی ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺫﻭﻕ ﻭ ﻗﺮﻳﺤﻪ ﺍﻭ ﺭﺍ
ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺳﺎﺯﺩ.
ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﺪﺗﯽ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ ﻛﻪ ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺭ ﻣﻜﺘﺐ ﻫﺎﻳﯽ
ﭼﻮﻥ ﺍﻣﭙﺮﺳﻴﻮﻧﻴﺴﻢ، ﻛﻮﺑﻴﺴﻢ ﻭ ﻓﻮﺗﻮﺭﻳﺴﻢ
ﺩﺍﺷﺖ، ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺗﯽ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﻴﻨﯽ ﻭ
ﻧﮕﺮﺵ ﺍﻋﻀﺎی ﺁﻥ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ، ﺯﻣﻴﻨﻪ
ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻜﺘﺐ ﺳﻮﺭﺭﺋﺎﻟﻴﺴﻢ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺁﻭﺭﺩ.
ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬﺍﺭﺍﻥ ﻣﻜﺘﺐ ﺳﻮﺭﺭﺋﺎﻟﻴﺴﻢ ﻛﺴﺎﻧﯽ
ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﺭﻭﺯی ﺩﺭ ﻣﻜﺘﺐ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ.
ﺁﻧﺪﺭﻩ ﺑﺮﺗﻮﻥ (Andre Breton) ﻳﻜﯽ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ
ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺍﺳﺖ.
ﻣﻜﺘﺐ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻁﺮ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﻭ ﺗﻨﺪﺭﻭی ﺑﺮﺧﯽ
ﺍﺯ ﺍﻋﻀﺎی ﺁﻥ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺁﻧﻜﻪ ﻧﺘﻮﺍﻧﺴﺖ ﺑﺎ
ﻣﺮﺩﻡ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﻛﻨﺪ، ﻋﻤﺮ ﭼﻨﺪﺍﻥ
ﻁﻮﻻﻧﯽ ﻧﺪﺍﺷﺖ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺳﺎﻝ 1922 ﻡ ﺭﻭ
ﺑﻪ ﺿﻌﻒ ﻧﻬﺎﺩ ﻭﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1923 ﻡ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻳﺎﻓﺖ.
« ﺩﺍﺩﺍ » ﻳﺎ «ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ»، ﻳﮑﯽ ﺍﺯ ﺟﻨﺠﺎﻟﯽ
ﺗﺮﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎی ﻫﻨﺮی ﻧﻴﻤﻪ ﺍﻭﻝ ﻗﺮﻥ ﺑﻴﺴﺖ
ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﭘﻴﺮﻭﺍﻥ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺧﻠﻖ ﺁﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﺁﺛﺎﺭ ﻫﻨﺮی
ﺑﯽ ﻣﺎﻳﻪ ﻭ ﻣﻀﺤﮏ ﻭ ﺍﺷﻌﺎﺭ ﭘﻮچ ﻭ ﻧﺎﻣﻌﻘﻮﻝ
ﻭ ﺑﺎ ﺩﻳﺪﮔﺎﻫﯽ ﭘﻮچ ﮔﺮﺍ ﻭ ﮔﺮﺍﻳﺸﯽ ﺿﺪ ﻫﻨﺮی
ﻭ ﺍﻋﺘﺮﺍﺿﯽ ﺑﻪ ﺗﻤﺴﺨﺮ ﻭ ﺭﻳﺸﺨﻨﺪ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ
ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﺩﺑﯽ ﻭ ﻫﻨﺮی ﻋﺼﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻨﺪ.
ﮐﺎﺭﻫﺎی ﺑﻪ ﺩﻭﺭ ﺍﺯ ﻋﻘﻞ،ﻏﻴﺮ ﻋﺎﺩی ﻭ
ﻣﺘﻀﺎﺩ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﺖ ﻫﺎ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻭﺍﮐﻨﺸﯽ ﺑﻮﺩ ﺑﻪ
ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻭ ﻭﺣﺸﻴﮕﺮی ﻫﺎی ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻓﻬﻢ ﻭ
ﺑﯽ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺍﻭﻝ(۱۹۱۸ـ ۱۹۱۴).
ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺤﺮک ﺍﺻﻠﯽ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ
ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﺭﺯﺵ ﻫﺎی ﺍﺧﻼﻗﯽ ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺍﺭ
ﺍﺭﻭﭘﺎﺋﻴﺎﻥ (ﻫﻤﭽﻮﻥ ﻣﻠﯽ ﭘﺮﺳﺘﯽ، ﻧﻈﺎﻣﯽ
ﮔﺮﺍﻳﯽ ﻭ ﺣﺘﯽ ﺳﻨﺖ ﺩﻳﺮﻳﻨﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ)
ﺩﺭ ﺩﻫﺸﺖ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ ﺟﻨﮓ ﺩﻻﻟﺖ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ.
ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﺭﺯﺵ ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ
ﺍﺯ ﺭﻳﺸﻪ ﻗﻠﻊ ﻭ ﻗﻤﻊ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ.
«ﺩﺍﺩﺍ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺍﺳﺖ، ﺣﺘﯽ ﺑﺎ
ﺩﺍﺩﺍ»؛ ﺍﻳﻦ ﺷﻌﺎﺭ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻧﯽ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺁﺷﻔﺘﮕﯽ
ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﺑﺮﻧﻤﯽ ﺗﺎﻓﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻧﻔﯽ
ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺯﻳﺒﺎﻳﯽ ﺩﺭ ﻫﻨﺮ ﻣﯽ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻨﺪ.
ﺑﺮﺧﯽ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﮑﺘﺐ ﭘﻮچ
ﮔﺮﺍی «ﻧﻴﻬﻴﻠﻴﺴﻢ» ﻧﺴﺒﺖ ﻣﯽ ﺩﻫﻨﺪ .
ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﮑﺘﺐ ﺑﺮ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ ﻏﻴﺮ
ﻗﺎﺑﻞ ﺍﻧﮑﺎﺭ ﺍﺳﺖ ﺍﻣﺎ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﺖ ﻫﺎ ﺍﺯ
ﺟﻨﺒﺶ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ «ﺗﺼﺪﻳﻖ ﺯﻧﺪﮔﯽ
ﺩﺭ ﭼﻬﺮﻩ ﻣﺮگ» ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻨﺪ.
ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۱۶ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﺶ ﺩﺍﺩﺍ، ﺗﻮﺍﻧﺴﺖ
ﻧﺎﻡ ﻭ ﻫﻮﻳﺖ ﻣﺸﺨﺼﯽ ﮐﺴﺐ ﮐﻨﺪ. ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ
ﺍﻳﻦ، ﺁﺛﺎﺭ ﭘﺮﺍﮐﻨﺪﻩ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻧﯽ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻝ
ﭘﻴﺶ ﻓﻀﺎ ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﭼﻨﻴﻦ ﺟﻨﺒﺸﯽ ﻣﻬﻴﺎ ﮐﺮﺩﻩ
ﺑﻮﺩ.ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۱۳ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪی ﻓﺮﺍﻧﺴﻮی ﺑﻪ
« ﺩﺍﺩﺍ » ﻳﺎ «ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ»، ﻳﮑﯽ ﺍﺯ ﺟﻨﺠﺎﻟﯽ
ﺗﺮﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎی ﻫﻨﺮی ﻧﻴﻤﻪ ﺍﻭﻝ ﻗﺮﻥ ﺑﻴﺴﺖ
ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﭘﻴﺮﻭﺍﻥ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺧﻠﻖ ﺁﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﺁﺛﺎﺭ ﻫﻨﺮی
ﺑﯽ ﻣﺎﻳﻪ ﻭ ﻣﻀﺤﮏ ﻭ ﺍﺷﻌﺎﺭ ﭘﻮچ ﻭ ﻧﺎﻣﻌﻘﻮﻝ
ﻭ ﺑﺎ ﺩﻳﺪﮔﺎﻫﯽ ﭘﻮچ ﮔﺮﺍ ﻭ ﮔﺮﺍﻳﺸﯽ ﺿﺪ ﻫﻨﺮی
ﻭ ﺍﻋﺘﺮﺍﺿﯽ ﺑﻪ ﺗﻤﺴﺨﺮ ﻭ ﺭﻳﺸﺨﻨﺪ ﺗﻤﺪﻥ ﻭ
ﮐﺎﺭﻫﺎی ﺑﻪ ﺩﻭﺭ ﺍﺯ ﻋﻘﻞ،ﻏﻴﺮ ﻋﺎﺩی ﻭ
ﻣﺘﻀﺎﺩ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﺖ ﻫﺎ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻭﺍﮐﻨﺸﯽ ﺑﻮﺩ ﺑﻪ
ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻭ ﻭﺣﺸﻴﮕﺮی ﻫﺎی ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻓﻬﻢ ﻭ
).
ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺤﺮک ﺍﺻﻠﯽ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ
ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﺭﺯﺵ ﻫﺎی ﺍﺧﻼﻗﯽ ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺍﺭ
ﺍﺭﻭﭘﺎﺋﻴﺎﻥ (ﻫﻤﭽﻮﻥ ﻣﻠﯽ ﭘﺮﺳﺘﯽ، ﻧﻈﺎﻣﯽ
ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﺭﺯﺵ ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ
ﺍﺯ ﺭﻳﺸﻪ ﻗﻠﻊ ﻭ ﻗﻤﻊ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ.
«ﺩﺍﺩﺍ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺍﺳﺖ، ﺣﺘﯽ ﺑﺎ
ﺩﺍﺩﺍ»؛ ﺍﻳﻦ ﺷﻌﺎﺭ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻧﯽ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺁﺷﻔﺘﮕﯽ
ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﺑﺮﻧﻤﯽ ﺗﺎﻓﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻧﻔﯽ
ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺯﻳﺒﺎﻳﯽ ﺩﺭ ﻫﻨﺮ ﻣﯽ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻨﺪ.
ﻧﺎﻡ ﻣﺎﺭﺳﻞ ﺩﻭﺷﺎﻡ (Marcel Duchamp)
ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﺁﻣﺎﺩﻩ (readymades) ﺧﻮﺩ
ﺭﺍ ﺑﺮﭘﺎ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻭی ﭘﻴﺶ ﭘﺎ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺗﺮﻳﻦ
ﻟﻮﺍﺯﻡ ﺭﻭﺯﻣﺮﻩ ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻞ ﻻﺳﺘﻴﮏ ﺩﻭﭼﺮﺧﻪ
ﻭ ﻗﻔﺴﻪ ﺑﻄﺮی ﺭﺍ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻫﺎی ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫﺎ
ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ «ﻫﻨﺮ»
ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﺩﻳﺪ ﻋﻤﻮﻡ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺑﻮﺩ.
ﺩﻭﺷﺎﻣﭗ ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﻓﺮﺍﻧﺴﻮی، ﻓﺮﺍﻧﺴﻴﺲ
ﭘﻴﮑﺎﺑﻴﺎ(Francis Picabia)ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۱۵
ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﻧﻴﻮﻳﻮﺭک ﺍﻗﺎﻣﺖ ﺩﺍﺋﻢ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ
ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺧﻠﻖ ﺁﺛﺎﺭ ﺑﺎﺯﻳﮕﻮﺷﺎﻧﻪ ﺍی ﺍﺯ ﻧﻘﺎﺷﯽ،
ﻭﻳﮋﻧﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺍﺩﺑﯽ ﭘﺎﻳﻴﺰ 2/89ﻁﺮﺍﺣﯽ ﻭ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﺳﺎﺯی ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺁﻻﺕ
ﻋﺠﻴﺐ ﻭ ﻏﺮﻳﺒﯽ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻨﺪ.ﺍﻳﻦ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺮﺧﯽ
ﺍﺯ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﺎﺕ ﮐﻮﭼﮏ ﺍﻣﺎ ﻓﻌﺎﻝ ﺣﺎﻣﻴﺎﻥ ﺩﻟﺴﻮﺯ،
ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻥ ﻭ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻧﯽ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻋﮑﺎﺱ
ﻣﻌﺮﻭﻑ ﻣﻦ ﺭی(Man Ray) ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻧﮕﻴﺨﺖ.
ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ ﺍﺯ ﻓﻮﺭﻳﻪ ۱۹۱۶ ﺑﺎ ﺍﻓﺘﺘﺎﺡ
ﮐﺎﻓﻪ ﻭﻟﺘﺎﺭ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺎﻋﺮ ﻭ ﻣﻮﺳﻴﻘﻴﺪﺍﻥ ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ
ﻫﻮﮔﻮ ﺑﺎﻝ(Hugo Ball) ﻭ ﻫﻤﺴﺮﺵ ﺩﺭ
ﺷﻬﺮ ﺯﻭﺭﻳﺦ، ﺳﻮﺋﻴﺲ ﺑﻪ ﻁﻮﺭ ﺟﺪی ﺁﻏﺎﺯ
ﺷﺪ. ﺳﻮﺋﻴﺲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﮐﺸﻮﺭی ﺑﯽ ﻁﺮﻑ
ﺩﺭ ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺍﻭﻝ،ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻫﯽ
ﺑﺮﺍی ﺁﻭﺍﺭﮔﺎﻥ ﺟﻨﮓ ﺑﻮﺩ ﻭ ﮐﺎﻓﻪ ﻭﻟﺘﺎﺭ ﺍﺯ
ﺁﻏﺎﺯ، ﺑﻪ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺑﺮﺍی ﮔﺮﺩﻫﻤﺎﻳﯽ ﮔﺮﻭﻩ
ﻫﺎی ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻥ ﻭ ﻣﺘﻔﮑﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺩﻧﻴﺎ
ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪ. ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺍﻭﻝ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻥ
ﺍﺭﻭﭘﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻳﺄﺱ ﻋﻤﻴﻘﯽ ﻓﺮﻭ ﺑﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ.
ﺁﻧﺎﻥ ﮐﻪ ﺭﻭﺯی ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩﻫﺎی ﺟﻬﺎﻥ ﻣﺪﺭﻥ
ﺭﺍ ﺑﯽ ﭼﻮﻥ ﻭ ﭼﺮﺍ ﻣﯽ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ، ﺑﻪ ﻧﺎﮔﺎﻩ ﺑﻪ
ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺩﺭﺁﻣﺪﻧﺪ. ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ
ﺩﺭ ﺯﻳﺮ ﭘﺮﭼﻢ ﻣﮑﺘﺐ ﺟﺪﻳﺪی ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ
ﮔﺮﺩ ﻫﻢ ﺁﻣﺪﻧﺪ، ﻧﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺄﺧﺬ ﺁﻥ ﻧﺎﻣﻌﻠﻮﻡ ﻣﺎﻧﺪ.
ﺗﺮﻳﺴﺘﺎﻥ ﺗﺰﺍﺭﺍ (Tristan Tzara)
ﺷﺎﻋﺮ ﻓﺮﺍﻧﺴﻮی ﺭﻭﻣﺎﻧﻴﺎﻳﯽ ﺍﻻﺻﻞ ﮐﻪ ﺍﺯ
ﻣﺮﻭﺟﺎﻥ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻬﻀﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ
ﻣﯽ ﺭﻓﺖ،ﺧﻮﺩ ﺍﺩﻋﺎی ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺖ.ﻋﺪﻩ
ﺯﻳﺎﺩی ﻧﻴﺰ ﺍﻅﻬﺎﺭ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﻡ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ
ﺍﺗﻔﺎﻗﯽ ﺍﺯ ﻳﮑﯽ ﺍﺯ ﺻﻔﺤﺎﺕ ﻳﮏ ﻓﺮﻫﻨﮓ
ﮐﺎﻣﻼً
ﻟﻐﺖ ﻓﺮﺍﻧﺴﻮی ﺩﺭ ﮐﺎﻓﻪ ﻭﻟﺘﺎﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.
ﺑﻪ ﻫﺮ ﺭﻭی، ﻧﺎﻡ ﺩﺍﺩﺍ ﮐﻪ ﻭﺍژﻩ ﺍی ﻓﺮﺍﻧﺴﻮی
ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی «ﺍﺳﺐ ﮔﻬﻮﺍﺭﻩ ﺍی» ﺑﻮﺩ، ﺑﺎ ﺍﺑﻬﺎﻡ
ﻭ ﭘﻮﭼﯽ ﺁﺷﮑﺎﺭﺵ ﺩﺭ ﺁﻏﺎﺯﻳﻦ ﻣﺮﺍﺣﻞ
ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻋﻤﻮﻡ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺧﻮﺩ ﮐﺮﺩ.
ﺩﺭ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ ۱۰۱۸ ﺯﺍﺭﺍ ﺍﻅﻬﺎﺭ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ
«ﺩﺍﺩﺍ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻫﻴﭻ ﺍﺳﺖ.» ﻭﻗﺎﻳﻊ ﻋﺼﺮﻫﺎی
ﮐﺎﻓﻪ ﻭﻟﺘﺎﺭ ﻫﻤﮕﯽ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ،ﺧﺸﻢ ﺑﺮﺍﻧﮕﻴﺰ
ﮔﺮﺩﺍﻧﻨﺪﮔﺎﻥ ﺁﻥ ﺷﺎﻋﺮﺍﻥ ﻋﻀﻮ
ً
ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﻋﻤﻮﻣﺎ
ﺟﻨﺒﺶ ﻫﻨﺮی ﺍﻳﺘﺎﻟﻴﺎﻳﯽ «ﻓﻮﺗﻮﺭﻳﺴﺖ» ﺑﻮﺩﻧﺪ
ﮐﻪ ﺗﺎﺣﺪﻭﺩی ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻧﺰﺩﻳﮏ ﺑﻮﺩ ﻭ
ﭘﻴﺮﻭﺍﻥ ﺁﻥ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﻳﯽ ﺍﺯ ﺩﻧﻴﺎی ﻣﺪﺭﻥ ﻫﻤﭽﻮﻥ
ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺁﻻﺕ ﻭ ﺳﺮﻋﺖ ﺭﺍ ﺗﻤﺠﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﺮﺩﻧﺪ.
ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﻠﺴﺎﺕ، ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻓﻬﻢ ﺩﺭ ﺣﺪﺍﻗﻞ
ﻟﺒﺎﺱ ﻫﺎی ﻋﺠﻴﺐ
ً
ﺑﻮﺩ ﻭ ﺍﻋﻀﺎ ﻋﻤﻮﻣﺎ
ﻭ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻭﺍﺭ ﺑﻪ ﺗﻦ ﻣﯽ ﮐﺮﺩﻧﺪ.
ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﻓﺮﺍﻧﺴﻮی «ژﺍﻥ ﺁﺭپ» ﮐﻪ ﻳﮏ
ﺷﺐ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﺗﻔﺎﻗﯽ ﺩﺭ ﻳﮑﯽ ﺍﺯ ﺟﻠﺴﺎﺕ
ﺩﺍﺩﺍﻫﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ ﺟﻤﻊ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺍﻳﻨﭽﻨﻴﻦ
ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﯽ ﮐﺮﺩ:«ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ ﻳﮏ ﻫﻴﺎﻫﻮی
ﮐﺎﻣﻞ ﺣﮑﻤﻔﺮﻣﺎﺳﺖ...ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺭ ﺍﻁﺮﺍﻑ ﻣﺎ
ﻓﺮﻳﺎﺩ ﻣﯽ ﮐﺸﻴﺪﻧﺪ، ﻣﯽ ﺧﻨﺪﻳﺪﻧﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺍﺷﺎﺭﻩ
ﻫﺎی ﺳﺮ ﻭ ﺩﺳﺖ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﺮﺩﻧﺪ.
ﻫﻨﺮی ﮐﻪ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﺖ ﻫﺎ ﺳﻌﯽ ﺩﺭ ﺗﺮﻭﻳﺞ ﺁﻥ
ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﻫﻨﺮ ﮐﻮﺩﮐﺎﻥ، ﺩﻳﻮﺍﻧﮕﺎﻥ، ﻏﻴﺮﻏﺮﺑﯽ
ﻫﺎ ﻭ ﻫﺮ ﺷﺨﺺ ﺩﻳﮕﺮی ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻧﺮﻡ
ﻫﺎی ﺭﺍﻳﺞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﺭﻭﭘﺎﻳﯽ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻧﻤﯽ ﮐﺮﺩ.
ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ،۱۹۱۶ ﻳﮏ ﺳﺎﻝ ﭘﺲ ﺍﺯ ﭘﺎﻳﻪ
ﮔﺬﺍﺭی ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ ﮐﺎﻧﻮﻥ ﺁﻥ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﻓﺖ ﻭ
«ﺑﺎﻝ» ﺩﺭ ۱۹۱۷ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺭﺍ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺩﺍﺩ.
« ﺗﺰﺍﺭﺍ » ﺑﺎ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﻣﺠﻠﻪ «ﺩﺍﺩﺍ» ﺩﺭ
ﺯﻭﺭﻳﺦ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﻮﺩ ﺍﺩﺍﻣﻪ
ﻣﯽ ﺩﺍﺩ،ﺍﻣﺎ «ﻫﻮﻟﺴﻨﺒﮏ» ﺩﺭ ۱۹۱۷ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ
ﺟﻨﮕﺰﺩﻩ ﺁﻟﻤﺎﻥ، ﺑﺮﻟﻴﻦ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ، ﻣﮑﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺩﺍﺩﺍ
ﺩﺭ ﺁﻥ ﺭﻧﮓ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺗﺮی ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ.
ﺍﻭ ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﻢ ﮐﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﻴﺎﺳﯽ
ﺩﺍﺩﺍ ﻭ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﻣﺤﻮﺭی ﺁﻥ ﺑﻮﺩ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺷﺪ ﻭ
ﺍﻋﻼﻡ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ «ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻥ ﻭ ﺑﻮﺭژﻭﺍﻫﺎ ﺩﻭ
ﻗﻄﺐ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ
ﻳﮑﯽ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻴﺪ ﺁﻥ ﺩﻳﮕﺮی ﺭﺍ ﺯﺩ.» ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﺖ
ﻫﺎی ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﻠﻔﻴﻖ ﺳﺒﮏ ﻫﺎی ﻧﻮﻳﻦ
ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻭﺳﻴﻠﻪ
ﺍی ﺑﺮﺍی ﻫﺠﻮﻡ ﺑﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ ﺁﻟﻤﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ
ﺩﺍﺩﻧﺪ (ﺗﮑﻨﻴﮏ «ﻓﻮﺗﻮﻣﻮﻧﺘﺎژ» ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻥ
ﺍﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺍﺑﺪﺍﻉ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ) ﻭ ﺁﺛﺎﺭ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﺘﯽ
ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﻩ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺑﯽ ﻧﻈﻤﯽ ﻫﺎی ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ
ﻭ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﺍﻳﻦ ﮐﺸﻮﺭ ﺟﻨﮕﺰﺩﻩ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻨﺪ.
ﻣﺮﺍﮐﺰ ﺩﻳﮕﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺩﺍﺩﺍﻫﺎ ﺩﺭ
ﺁﻟﻤﺎﻥ ﺷﻬﺮﻫﺎی ﮐﻠﻦ ﻭ ﻫﺎﻧﻮﻭﺭ ﺑﻮﺩ.
ﻣﺎﮐﺲ ﺍﺭﻧﺴﺖ ﻭ ﺍﺳﮑﻮﻭﻳﺘﺮﺯ(Schwitters)
ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﻘﺎﺷﯽ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫﺎﻳﺸﺎﻥ
ﺩﺭ ﺑﻘﺎی ﺍﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺩﺭ ﺁﻟﻤﺎﻥ ﮐﻮﺷﻴﺪﻧﺪ. ﺁﺧﺮﻳﻦ
ﻣﺄﻣﻦ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ ﺷﻬﺮ ﭘﺮﺁﻭﺍﺯﻩ ﭘﺎﺭﻳﺲ ﺑﻮﺩ.
ﺷﻬﺮی ﮐﻪ ﻟﻘﺐ ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﻫﻨﺮی ﺭﺍ
ﺳﺎﻝ ﻫﺎ ﭘﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﻓﻠﻮﺭﺍﻧﺲ ﻭ
ﺩﻳﮕﺮ ﺷﻬﺮ ﻫﺎی ﺍﻳﺘﺎﻟﻴﺎ ﺭﺑﻮﺩﻩ ﺑﻮﺩ.
ﺍﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺗﻤﺎﻡ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎی
ﻧﻮﻳﻦ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﯽ ﺷﺪ ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻝ ﻫﺎی
۱۹۱۹ ﺗﺎ ۱۹۲۲ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻥ
ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺯﺍﺭﺍ، ﺍﺭﻧﺴﺖ، ﭘﻴﮑﺎﺑﻴﺎ،
ﺩﻭﺷﺎﻥ، ﻣﻦ ﺭی ﻭ ﺁﻟﭗ ﺭﺍ ﺍﺳﮑﺎﻥ ﺩﺍﺩ.
ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﺳﺎﻝ ۱۹۲۲ ﺟﻨﺒﺶ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ ﺭﻭ ﺑﻪ
ﺍﻧﺤﻼﻝ ﮔﺬﺍﺷﺖ.
ﻫﺎی ﺳﺮ ﻭ ﺩﺳﺖ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﺮﺩﻧﺪ.
ﻫﻨﺮی ﮐﻪ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﺖ ﻫﺎ ﺳﻌﯽ ﺩﺭ ﺗﺮﻭﻳﺞ ﺁﻥ
ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﻫﻨﺮ ﮐﻮﺩﮐﺎﻥ، ﺩﻳﻮﺍﻧﮕﺎﻥ، ﻏﻴﺮﻏﺮﺑﯽ
ﻫﺎ ﻭ ﻫﺮ ﺷﺨﺺ ﺩﻳﮕﺮی ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻧﺮﻡ
ﻫﺎی ﺭﺍﻳﺞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﺭﻭﭘﺎﻳﯽ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻧﻤﯽ ﮐﺮﺩ.
ﻳﮏ ﺳﺎﻝ ﭘﺲ ﺍﺯ ﭘﺎﻳﻪ
ﮔﺬﺍﺭی ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ ﮐﺎﻧﻮﻥ ﺁﻥ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﻓﺖ ﻭ
ﺍﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺭﺍ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺩﺍﺩ.
« ﺗﺰﺍﺭﺍ » ﺑﺎ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﻣﺠﻠﻪ «ﺩﺍﺩﺍ» ﺩﺭ
ﻭﻳﮋﻧﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺍﺩﺑﯽ ﭘﺎﻳﻴﺰ 3/89ﺍﺧﺘﻼﻓﺎﺕ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﻭ ﭘﯽ ﺩﺭ ﭘﯽ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺑﺮﺧﯽ
ﺍﺯ ﺍﻋﻀﺎی ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﻭ ﺗﺄﻟﻢ ﻧﺎﺷﯽ ﺍﺯ
ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻣﻮﺿﻌﮕﻴﺮی ﻫﺎی ﺧﺸﻢ
ﺁﻟﻮﺩ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺍﺯ ﻋﻮﺍﻣﻞ
ﺍﺻﻠﯽ ﻓﺮﻭﭘﺎﺷﯽ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ.
ﺩﺭ ﭘﺎﺭﻳﺲ ﺗﻌﺪﺍﺩی ﺍﺯ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻥ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ
ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ
ﺁﻧﺪﺭﻩ ﺑﺮﺗﻮﻥ(Andr Breton)،
ﻟﻮﺋﻴﺲ ﺁﺭﺍﮔﻮﻥ(Louis Aragon)
ﻭ ﭘﺎﺋﻮﻝ ﺍﻟﻮﺭﺩ(Paul Eluard)
ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﻠﺤﻖ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪی ﺑﻪ ﻧﺎﻡ
ﻓﻴﻠﻴﭗ ﺳﻮﭘﺎﻟﺖ(Philippe Soupault) ﺑﺎ
ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺗﯽ ﺩﺭ ﺑﺮﺧﯽ ﻋﻼﻳﻖ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﺖ ﻫﺎ
ﺩﺭ «ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﮔﺮﺍﻳﯽ» ﻭ «ﺗﺼﺎﺩﻑ»، ﺑﻪ
ﻅﻬﻮﺭ ﻧﻬﻀﺖ ﺟﺪﻳﺪی ﺑﻪ ﻧﺎﻡ «ﺳﻮﺭﺭﺋﺎﻟﻴﺴﻢ»
ﻳﺎ «ﻭﻫﻢ ﮔﺮی» ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪ .
ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺁﻥ، ﺗﺄﺛﻴﺮﺍﺕ ﺩﺍﺩﺍﺋﻴﺴﻢ ﺩﺭ ﺑﺴﻴﺎﺭی
ﺍﺯ ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎی ﭘﺴﻴﻦ ﺁﺷﮑﺎﺭﺍ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ
ﻣﯽ ﺧﻮﺭﺩ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ
ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎی «ﻓﻠﻮﮐﺴﻮﺱ»، «ﭘﺎپ ﺁﺭﺕ»
ﻭ ﺟﻨﺒﺶ «ﻫﻨﺮ ﺗﻌﻘﻠﯽ» ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻧﻤﻮﺩ.