نظریه های ارتباط جمعی

مهمترین بحث در مبحث ارتباط جمعی , نظریه محکمی است .
در سال 1956 میلادی در دانشگاه ایلونوی آمریکا , فردریک سیبرت , ویلبر شرام , تئودورپطرسون فعالیت های مربوط به ارتباط جمعی را تقسیم بندی 4 گانه نمودند :

الف- نظریه طرفداری از استبداد (اقتدارگرا) :
این نظریه توسط سیبرت مطرح شد وی همراه با تیم دانشگاهی خود در آمریکا روی این نظریه کار کرد .
ویژگی های نظریه طرفداری از استبداد (اقتدارگرا):
1- روزنامه نگار مقهوراست و تحت سلطه دولت است .
2- سانسور باید قبل از انتشار صورت گیرد . یعنی بعد از گذشتن از فیلترهای ریاست نشر با منتشر شود و با این کار اجازه انتشار مواردی که بر خلاف خط مشی های نشریه هست داده نمی شود .
3- اگر روزنامه نگار از اصولی که برایش پیش بینی شده است تخطی نماید مجازات خواهد شد .اشاره به دار آویختن نویسنده روزنامه صوراسرافیل در زمان صفویه در باغ شاه و مرگ گرامشی در زمان موسیلینی به دلیل مطالبی که وی علیه فاشیست چاپ می نمود .
4- روزنامه نگار در سازمان رسانه ای خود آزادی ندارد و مجاب به رعایت چارچوب و اصول آن رسانه می باشد .
5- به جای تاکید بر آزادی فرد یا اجتماع , مصلحت دولت مطرح می شود .وی حقوق شخصی را به رسمیت شناخته است اما در راستای مصلحت دولت .
مانند تالیفات ارنست همینگوی در کتاب زنگها برای که به صدا درمی آیند که ازدولت اسپانیای آن زمان الهام گرفته در زمانی که فرانکو در مسند قدرت بود,پرتقال درزمانSalazar که مقام ارشد وقت در دولت پرتقال بود و ایتالیا در دوره اقتدار موسیلینی و آلمان در زمان اقتدار دولت هیتلر .

ب – نظریه نظام کمونیستی
این نظریه توسط ویلبر شرام در تکمیل نظریه اقتدارگرا و ادامه دهنده همان مسیرمطرح شد .
ویژگی های نظریه نظام کمونیستی :
1- ادامه طبیعی اقتدارگرایی ( زمان اوج نظریه در دوره استالین بعد از جنگ جهانی دوم می باشد ) , (شرایط سوسیالیستی می گوید که چنین کشوری احتیاج دارد)
2- محصول انقلاب 1917 شوروی و از تفکرات لنین , مارکس , انگلس و استالین الهام گرفته است .این نظریه توسط لنین تئوریزه می شود و توسط استالین کامل و اجرایی می گردد. (طرح تئوری معروف مارکسیسم تاثیر گذار توده ها توسط استالین )
3- این نظریه در قلمروی نفوذ شوری به یک نظریه مسلط تبدیل می شود .کشورهایی مثل رومانی , بلغارستان , مجارستان تحت نظر کمونیست قرار می گیرند و بعد از جنگ جهانی دوم در تمامی کشورها اعمال می شود .
4- طبق این نظریه طبقه ی کارگری که قدرت را در جامعه ی سوسیالیستی در دست دارد برای حفظ قدرت باید ابزارهای تولید فکری را هم در کنترل خود داشته باشد .
( در زمان امیرکبیر در دوره ای روزنامه به اجبار به مردم داده می شد که در آن دوران به زرونامه معروف شد و از حقوق ماهیانه آنها کم می شد.)
5- همه رسانه ها باید تحت کنترل طبقه ی کارگر به ویپه حزب کمونیست باشند .( حزب کاملا مسلط بر روزنامه است و حزب خوراک هر روز , روزنامه را تعیین می کند و تعیین می کند که بر علیه چه کسی نوشته شود و...)
6- رسانه ها , ابزار های زندگی سیاسی هستند . رسانه به صورت ابزاربرای زندگی سیاسی در می آید .آیا فعایت در رسانه هدف است یا وسیله ؟
به هر وسیله ای باید متکی شد تا به هدف رسید پس رسانه هدف نیست بلکه ابزار است . ( اگر نگاهمان به رسانه ابزار ی باشد این ابزار از بین خواهد رفت ).
از مشکل کشورها به دلیل اینکه احزاب و تشکل های سیاسی درستی نداریم از نوشته های روزنامه همیشه استفاده ابزاری می شود بنابراین تیراژ روزنامه در ایران نسبت به حداقل در یونسکو کمتر است . چون استفاده ی ابزاری از روزنامه می شود باید مشخص شود روزنامه متعلق به کدام جناح سیاسی است .( در شوروی رسانه ابزار می شود و اعتقاد داشتند وسیله هدف را توجیه می کند .)
7- رسانه ها بر حفظ نظم حاکم اجتماعی تاکید می ورزند .
یکی از تلاشهای رسانه ها این است که هیمن نظم موجود را حفظ کنند و خللی درآن وارد نشود .برای مثال شوروی سابق و بلوک شرق سابق شامل کوبا , چین , کره شمالی و ویتنام.
- در چین گردشی به سمت راست شد و حرکتی که درهنگ کنگ صورت گرفت مهاجرین از هنگ کنگ به شهرهای دیگر رفتند ولی چین به هنگ کنگ دست نزد همین طور در خصوص بندر ماکائو .
- در ویتنام پس از یکی شدن ویتنام شمالی و جنوبی بیشتر نظر ویتنام به آمریکا است تا کشورهای شرق .
- کوبای پس از کاسترو ( رائول کاسترو پس از فیدل کاسترو) شرایط عوض شده و مثل سابق نیست – آزادی اینترنت

ج- نظریه نظام لیبرال :
این نظریه توسط سیبرت مطرح شد .
ویژگی های نظریه نظام لیبرال:
1- حاصل انقلابهای دموکراتیک مشروطه انگلیس انقلاب فرانسه است . دستاوردی که انقلاب کبیر فرانسه به وجود آورد اینبود که شاه دیگر تصمیم گیرنده نیست و باید پارلمان تصمیم بگیرد .
2- در نظریه ی لیبرال شرایط دوران اقتدار گرایی سپری شده و با ارائه ی تعریفی از آزادی مطبوعات , این آزادی به رسمیت شناخته شده است .باید آزاد باشند تا بتوانند اطلاعات را به مردم برسانند .از این زمان به بعد واژه ی آزادی مطبوعات مطرح شد.
3- اصل آزادی انتشار به رسمیت شناخته شده است و استثناهای قانونی نیز مشخص شده است .0 در خیلی از کشورها فقط به شهرداری می گویی می خواهم روزنامه منتشر کنم و اجازه داده می شود ) .امنیت اجتماعی چیست که روزنامه نباید وارد آن شود یا امنیت ملی – خط قرمزها را مشخص نموده اند .
4- اصول و ارزشهای پایه ای آن همان اصول دولت دموکراتیک لیبرال است .
- قواعدی که برحکومت مترتب است بر خود رسانه نیز مترتب است .
- او لیبرالیست را تعریف می کند و می گوید همان قواعدی که در رسانه هاست کمال قواعدی است که در حکومتها است .
- در غرب بیشتر شرایط لیبرال دموکراسی می باشد.
5- باور به برتر ( توفق) فرد برای دسترسی به حقیقت از دیگر نظریه های سیبرت است .شخص , توانایی , رسیدن به حقیقت را دارد .
6 – نزدیکترین راه دستیابی به حقیقت و عرصه ی رقابت ایده های مختلف است .
- او معتقد است نظریه لیبرال بهترین راه است برای دستیابی به حقیقت .
- شرایطی را به وجود می آورد که بین رسانه های گوناگون مثلا" رادیو و تلویزیون عرصه ی رقابت پیش می آید .
7 - مشخص نمی کند که در نظام لیبرال آیا این نظام مخالف هدف است یا وسیله ای است برای هدف دیگر ( آیا مخالف این است که وسیله ارتباط جمعی هدف باشد) یا وسیله ای باشد برای هدفی دیگر ؟
مثلا آمریکا خبرنگار نظامی می فرستد به مرکزی خاص تا خبرفیلترشود توسط پنتاگون .
این بدعت را آقای تر نر CNN پایه گذاری کرده بود که پس از رفتن او این موضوع نیز منحل گردید .
8 – آزادی مطبوعات و مالکیت خصوصی :
بعنوان ویژگی عمده ی دیگری است.اصل آزادی مطبوعات به همراه مالکیت خصوصی .پس از انقلاب کبیر فرانسه و اعلام مشروطه درانگلیس, افراد اقدام به انتشار روزنامه کردند .
8- جوابگویی دموکراسی لیبرال غربی نیست و می گوید این هم یک ویژگی است .آنها مسئول توجیه نوع حکومت نیستند در صورتی که منشعب از همان نظامند ولی تعهدی بر توجیه آن نظام ندارند مثل ژاپن فعلی , آلمان پس از جنگ جهانی دوم .

د- نظریه ی مسئولیت های اجتماعی:
سرکوب قدرتهای محلی وتمرکز قدرت سیاسی در مرکز .
این نظریه بر اکثر کشورهای جهان حاکم است و در کنار نظریه ی لیبرال توسط پطرسون مطرح شد .
ویژگی های نظریه مسئولیت های اجتماعی :
1- ریشه ی آن به کمیسیون ازادی مطبوعات در آمریکا مربوط می شود .
2- در این نظریه بر مسئولیت اجتماعی روزنامه نگار تاکید می شود و او دارای مسئولیت اجتماعی در جامع می باشد .
3- روزنانمه نگار پیش از آنکه فکر تامین نیاز مخاطب باشد باید به فکر مصلحت مخاطب باشد و این مصلحت را رعایت کند .
4- در این نظریه بر بی طرفی , استقلال و عینی گرایی تاکید می شود .
5- در حقیقت این نظریه نظامی کامل و الگویی مناسب توسط ارائه دهندگان آن اعلام می شود .
6- کثرت گرایی رسانه ها و انعکاس آراء متنوع جامع و حق پاسخ دهی مخاطبان یکی از ویژگی های عمده ی آن است .
7- روزنامه نگاران ضمن اینکه پاسخگوی جامعه هستند پاسخگوی ماکان رسانه ها هم هستند .در دهه ی 80 دنیس مک کوئیل دو نظریه به چهار نظریه قبلی اضافه کرد .

الف – نظریه رسانه های توسعه
مک کوئیل معتقد است که کشورهای جدید دارای شرایط جدیدی هستند و باید برای آنها الگوهای جدیدی در نظر گرفته شود و 5 ویژگی را بیان می کند .
1- کشورهای در حال توسعه یک سری ویژگی های خاص دارند .( این نظریه های در دیدگاههای قبلی در نظر گرفته نشده)
2- در این کشورهای از اخبار بد گریزانند و خواهان اخبار مثبت هستند .
3- رسانه ها در خدمت دولتهای جهان سوم هستند .
نوعی وابستگی دارند و به دلیل تیراژکم , سوبسید , آگهی دولتی , دولت نوعی حق دخالت همیشه برای خود حفظ می کند .
4- اصولا رسانه های کشورهای در حال توسعه علیه سلطه خارجی قد برافراشته اند .
5- از خود مختاری و هویت فرهنگی دفاع می کنند .

ب – نظریه مشارکت دموکراتیک:
1- هنوز فاقد مشروعیت است . به رسمیت شناخته نشده است ولی مطرح می کند .
- هنوز فاقد مشروعیت است و نهادهای اجرایی خود را نیافته و بعنوان یک نظریه مستقل مورد قبول نیست.
2- آزادی گرایی, جامعه گرایی , داخلی گرایی و مساوات طلب از اصول این نظریه است .
3- بخشی از مضامین این نظریه درنظریه های دیگر مانند نظریه ی رسانه های توسعه وجود دارد .
4- تکیه بر جامع و ارتباطات افقی به جای ارتباطات عمودی یا ارتباطات جمعی .
- ارتباطات افقی : نگاه یکسان و افقی , واژه ها همنیشینی دارند , مشارکت مردمی در تهیه مطالب است .
- ارتباطات عمودی: آمرانه است , از بالا به پایین , حمومت دستور می هد و در رسانه ها انعکاس پیدا می کند .
5- این تئوری مشارکت دموکراتیک واکنشی علیه تجاری شدن رسانه ها , حاکمیت مالکیت خصوصی بر آنها و مرکزیت حاکم بر پخش در نظریه ی مسئولیت اجتماعی است .
- اشاره به کارکنان لوموند در مشارکت دمکراتیک در تهیه و انتشار روزنامه که روزنامه نگار مستقل است و حرف خودش را می زند و در ابعاد جهانی تاثیر گذار است , اگر در رآس این روزنامه فردی خاص باشد ممکن است با دولت تبانی نماید .
6- حقوق رسانه ها مقدم برحقوق مخاطبان نیست .
- حق مخاطب بر حق رسانه مقدم است . رسانه ای که حقوق مخاطب را مقدم بداند مشارکت دمکراتیک را می طلبد .
7- رسانه ها نبه خاط سازمان های رسانه ای , مالکان و آگاهی دهندگان بلکه برای مخاطبان تشکیل شده اند و ارتباطات مهمتر از آن است که فقط به دست , دست اندرکاران حرفه ای رسانه ها سپرده شود .
- رسانه هایی که زیر مالکیت و بلیط افراد خاص نباشند کنترل کردنشان سخت تر است زیرا زیر نظر توده ی مردم هستند.

نظریه رالف لوینشتاین
محقق و پژوهشگر آمریکایی , کتابی تحت عنوان ( رسانه ها , پیام ها و انسانها ) نوشته است که 4 نظریه ی قبلی را زیر سئوال برده است و خود دو نظریه زیر را مطرح نموده است :
الف- مالکیت رسانه ها :
بطور کلی سه نوع مالکیت دررسانه های جهان داریم , که عبارتند از :
1- مالکیت خصوصی : یکسری از رسانه های مالکیت آنها خصوصی است مثلا " سرمایه -- گذاری شخصی برای انتشار یک رسانه , پشتیبان مالی صاحبان آگهی ها و تکفروشی به مخاطبین , صاحبان آگهی ها می توانند آنها را شارژ مالی نمایند .
2- مالکیت حزبی : معتقد است رسانه های حزبی نیز از طریق صاحبان سرمایه و اعضای حزب شارژ مالی می شود , اشاره به سرمایه ای که آقا اواما منتخب ریاست جمهوری آمریکا از کمک مالی صاحبان سرمایه دارد ولی خانم کلینتون 50 میلیون دلار از جیب خود خرج کرده است برای خرید برنامه های تلویزیونی و پوستر و غیره .
3- مالکیت دولتی : دولتها هم رسانه هایی در اختیار دارند .در بسیاری از کشورهای دنیا در کنار رسانه های حزبی , رسانه های خصوصی هم هستند .در ترکیه جدای از کانالهای دولتی , کانالهای غیر دولتی و خصوصی هم فعال هستند .

ب – فلسفه وجودی رسانه ها :
در این مورد 5 حالت برای رسانه های وجود دارد , که عبارتند از :
1- رسانه ها پایبند نظریه ی اقتدارگراهستند , در اختیار حفظ قدرت حاکم می باشند .( در اختیار بخش خصوصی ولی در جهت حفظ قدرت حاکم می باشد )
2- رسانه های اقتدارگرای اجتماعی هستند , نوعی از رسانه که دارای مالکیت دولتی یا حزب حاکم می باشد و دولت از طریق آن نظرات خود را اعمال می کند .
(مورد 2 با مورد 1 فرق دارد زیرا در مورد اول فقط ممکن است دراختیار بخش خصوصی باشد).
3- رسانه های آزادی گرا: رسانه هایی هستند که عدم کنترل دولتی روی آنها اعمال می شود , به استثنای آنچه در موارد قانونی در آن اعمال می شود ( در برابر قانون باید پاسخگو باشد ) .
4- رسانه های آزادی گرای اجتماعی : رسانه هایی که حداقل کنترل دولتی روی آنها وجود دارد و به مجراهای ارتباطی و تعیین روحیه آزادی گرایانه کمک می کنند ولی نظارت روی آنها وجود دارد .
5- تمرکز گرایی اجتماعی : مالکیت دولتی یا عمومی , مجراهای محدود ارتباط , این نو رسانه ها را تعیین می کنند , کیهان و اطلاعات پس از انقلاب دولتی نشدند ولی دائما" حسابرسی می شوند ودخل و خرج آنها کنترل می شود , عمومی هستند ولی کنترل می شوند .

نظریه جان مریل :
جان مریل استاد دانشگاه میسوری آمریکا در رشته ارتباطات , کتابی تحت عنوان مقتضیات آزادی , فلسفه ی خود مختاری روزنامه نگاران منتسر کرد .
وی از جمله کسانی بود که خیلی عمیق روی مسئله ارتباط جمعی کار کرد و اعتقاد داشت تقسیم بندی دوگانه ای که لوینشتاین مطرح می کند را داریم ولی خود نظریه ای را مطرح نمود که بر دو وجه استوار است و روزنامه نگاری را به دو شکل در جهان مطرح کرد.
1- نشریات آزاد
2- نشریات غیر آزاد ( نظریه ی آزادی گرا و اقتدارگرا)
وی اعتقاد دارد در بخش آزادی گرا و اقتدارگرا هر دو تمایل به دو اردوگاه چپ و راست دارند .( جناح چپ و راست )
او می گوید : در بخش نظریه ی راست , یا سرمایه داری دولتی بر آنها حاکم است یا سرمایه گذاری دمکراتیک یا تمرکز قدرت دولت دارند یا طرفداری از آزادی فردی را دارند .
در بخش چپ , یا سوسیالیسم دولتی است یا سوسیالیسم دمکراتیک است یا فاشیسم است یا کمونیسم است یا طرفداری از استبداد است یا حکومت تک حزبی .
مثلادولت کوبا خود را سوسیالیسم دولتی می داند , یا اشاره به توجه اصل 44 وواگذاری بخشهای دولتی به بخشهای خصوصی .

نظریه ویلیام هاکتن:
وی از اساتید دانشگاه ویکانسین آمریکا است . وی در حقیقت دیدگاه و نظریه اش کاملا با بقیه متفاوت است , نظریه ی جدیدی طرح می کند و می گوید : رسانه ها نمی توانند جوابگو باشند به طورمثال انقلاب ایران را مطرح می کند وعنوان می دارد که چگ.نه رسانه ی سنتی ( نوار , اعلامیه, منابر , مساجد) در برابر رسانه ی مدرن پیروز شد .
وی معتقد است باید یک نوع نگاه جدید به رسانه ها داشته باشیم .
1- مفهوم غربی : نظریه مفهوم غربی بر آزادی گرایی و مسئولیت معتقد است فقط در کشورهای غربی صدق می کند , از دهه ی 80 به بعد در غرب یک آزادی گرایی وجود دارد .
2- مفهوم توسعه : این مفهوم فقط خاص کشورهای جهان سوم است نظریه ی اقتدارگرا و نظام کمونیستی مطرح است ولی ادعا دارند که نظریه ی مسئولیت اجتماعی را دنبال می کنیم ولی در درون به اقتدار گرا و کمونیستی معتقد هستند .
3- مفهوم اقتدارگرا: وجود خارجی ندارد و فقط در کشور آمریکای لاتین و آفریقا مطرح است , دیگر وجود مستقل ندارد و فقط در یکی از دو کشور تمایلاتی به آن دیده می شود .
4- مفهوم انقلابی : انقلاباتی که در آمریکا , ایران و روسیه صورت گرفته مفهوم خاص و جدید را پیدید آورد که شرایط خاصی را بوجود می آورد . انقلاب لنین , بلشویک ها , انقلاب ایران .
5- مفهوم کمونیستی : این هم رنگ باخته است مثل کوبا , کره شمالی که نمونه ای از این مفهوم هستند که در آنجا رسانه ها تحت نظام کمونیستی می باشند .

نظریه جان مارتین و آنجو چودوری :
بحث دیگری که بررسی نظام های تطبیقی ارتباط جمعی را در نظر می گیرد توسط جان مارتین و آنجو چودروی مطرح گردید نظریه جهان سه قطبی را هر دو با هم مطرح کرده اند.(چودوری بحثی در مورد ارتباط جمعی دارد.)
نظریه جهان سه قطبی :
1 – قطب غربی 2 - قطب شرقی 3 – کشورهای در حال توسعه
ولی این دیدگاه پس از سال1990 که فروپاشی بلوک شرق صورت گرفت رنگ باخت زیرا به سمت جهان یک قطبی رفتیم و شرایط پیدا شد که این دیدگاه زیاد کاربرد ندارد ولی در یک دهه مطرح بود وسعی می کرد ضمن اینکه آزادی مطبوعات را دنبال می کند ببیند مثلا عملکرد سرگرم کننده رسانه ها چگونه است ( رسانه های اوقات فراغت را کاملا پر می کنند , بیهوده یا آگاه کننده )
زا دیگر زمینه ها روی عملکرد های آموزشی , اقناعی , عقیده سازی رسانه ها نیز کار کردند .بطور کلی نقش های سیاسی , اجتماعی , اقتصادی رسانه ها را مطرح کردند .این دیدگاه در دهه ی 80 مطرح بود و از سال 90 به بعد به دلیل تغییر شرایط سیاسی جهان می بایست این دو دانشمند در دیدگاههای خود تغییراتی می دادند .

نظریه هربرت آلتشول:
از دیگر دانشمندان که سعی کرد نقش کارگزاران قدرت را اجرا کند هربرت آلتشول بود وی بطور کلی در برابر دیدگاههایی که در نظام رسانه یای مطرح شد ه 3 دیدگاه را مطرح می کند .
1- نظام بازار( یعنی به نوعی اقتصاد رسانه ای حاکم است )
2- نظام مارکسیتی
3- نظام پیشرفته
ویژگی نظام بازار:
او معتقد است هدفهایی که درنظام بازار منتقل می شود , جستجوی حقیقت , ایفای مسئولیت , خبر رسانی بی طرفانه به مردم و درغایت پشتیبانی از دیدگاههای سرمایه داری و ظیفه ی نگهبانی حکومت وقت مطرح است .این نظریه بیشتر در اردوگاههای غرب مطرح است )
ویژگی نظام مارکسیستی :
او معتقد است جستجوی راه حقیقت , ایفای مسئولیات اجتماعی , آموزش سیاسی مردم , خدمت به مردم از طریق پشتیبانی از دیدگاههای توسعه , و بطور کلی شکل دهی دیدگاههای و تغییر رفتارها مد نظر است .
ویژگی نظام پیشرفته :
هدف در این نظام خدمت به حقیقت , زیرا نمی توان مردم را فریب داد , دارا بودن مسئولیت اجتماعی , آموزش سیاسی , خدمت به مردم بر اساس همکاری با دولتی برای ایجاد تغییرات و رسیدن به هدف های سودمند , خدمت به عنوان ابزار صلح (صلح را مقدم بر هر چیز می داند زای نظام پیشرفته است ) .
اشاره به مسئله فناوری هسته ای ایران که بعضی از کشورها را مدام به گفتگو ترغیب می کنند ( وی معتقد بود از رسانه های ارتباط جمعی باید به عنوان عامل وحدت نه تفرقه جو استفاده شود ) .
برای مطالعه : کتاب تاریخ معاصر آندره فونت – انقلاب بلوشویکی روسیه تا سقوط سارایوو

نظریه ریموند ویلیامز :
نظریه پرداز غیر آمریکایی ریموند ویلیامز انگلیسی از دیگر نظریه پردازانی است که پایه گذار مکتب مطاعلات فرهنگی در جهان است .
او معتقد است مباحثی که اصولا شرام و دوستانش مطرح کرده ایند با ارزش است ولی زمینه ی درستی ندارد و باید روی آن کار شود وسر فصلهایش باید عوض شود .
نظریه او بر 4 بخش استوار است :
1 – اقتدار گرا 2 – پدر سالار 3- تجارتی 4- دمکراتیک
1- اقتدارگرا: وی معقتد است باید نظام اقتدار گرا را ببینیم .وی می گوید هر چه سیبرت و شرام گفته اند درست است ولی او نظرات آنها را قبول ندارد و می گوید در نظریه ی اقتدارگرا : دستورها , اندیشه ها ونگرش هایی که آمادگی افراد را برای پذیرش قدرت سیاسی افزایش دهند پذیرفته می شود .
2- نظام پدر سالار : در کنار نظام اقتدار گرا یک نظام پدر سالار داریک که خیلی با اقتدار عمل می کند ( بعنوان مثال شارل دوگل , رئیس جمهرو پس از جنگ در فرانسه مانند یک پدر سالار عمل کرده است ) در این نظام به انتقال ارزش ها , رویه ها و علاقه هایی که از سوی اقلیت حاکم موجه شناخته می شوند و باید در میان عموم مردم اشاعه یابند توجه می شود .
3- نظام تجارتی : معتقد است که نظامی است که در بازار کاربرد دارد . او معتقد است که آزادی که در نظام تجارتی وجود دارد به بازار بستگی دارد و می گوید اقلیتی خاص تمام نظام رسانه ای جهان را کنترل می کنند و منلا قیمت نفت , برنج را آنها بالا و پایین می برند .(اشاره به مرلاک)
* اشاره : افت بورس دربازار مالزی برای زمین زدن مالزی که توسط بازی رسانه ای رخ داد و مالزی را از برنامه های بزرگی که در پیش داشت بازداشت .
ویلیامز می گوید بازار تجارتی در اختیار معدودی سرمایه دار است که مسائل مورد نیازی را که اصولا باید توسط رسانه مطرح شود را , آنها مطرح می کنند و ممکن است چیزی را که صلاح ندانند مطرح نکنند .
4- نظام دمکراتیک : وی معتقد است این نظام فقط در ذهن ماست و در ذهن مطرح می کنیم اما نتوانسته ایم در عمل تا کنون پیاده کنیم و معلوم نیست که در نظام رسانه ای مردم نقش داشته باشند .

نظریه فرانسوا شانل :
محقق ارتباطات و فرانسوی , او دقیقا" مباحث ویلیامز را تایید می کند ومعتقد است در تمام کشورهایی که به صورتی در جهان خصوصا" غرب فعال است هر 4 نظریه درآنجا بصورت تلفیقی کار می کند 0 ( هم تجارتی , اقتدارگرا , پدر سالار و هم دمکراتیک).

قوانین هفتگانه روزنامه نگاری آچول :
آچول این قوانین هفتگانه را پس ازدادن نظریه هایش مطرح نمود که عبارتند از :
1- او معتقد است که رسانه ها در دست صاحبان قدرت یا کارگزاران سیاست است که باید دارای قدرت سیاسی یا اقتصادی باشند . ( راه اندازی یک رسانه کار هر کسی نیست و باید قدرت سیاسی یا اقتصادی پشت آن باشد.)
2- منافع مالی کسانی که منابع مالی رسانه را تامین می کنند از سوی اینگونه رسانه ها همیشه تامین می شود ( تعامل دو جانبه : آگر ژنرال موتول در نشریه ای سرمایه گذاری می کند , آن رسانه نیز هرگز بر علیه او چیزی نمی نویسد .)
3- هر کدام از رسانه ها تعریف متفاوتی از آزادی را بیان می کنند ( آلمانها یک جور مطرح می کنند , فرانسویهای جور دیگر , جهان سوم به شکل دیگر ) مثلا ترکیه , عراق , افغانستان و ایران هر کدام از آزادی رسانه ای تعریفی خاص دارند که باهم متفاوت است .
4- همه رسانه های بطور کلی از نظریه ی مسئولیت اجتماعی پیروی می کنند .( ممکن است در عمل نداشته باشند ولی ادعای آن را دارند )
5- هر کدام از نظامهای رسانه ای نظام های دیگر را انحرافی می دانند .
6- مدارس یا دانشگاههای روزنامه نگاری ایدئولوژی و نظام های ارزشی حاکم را انتقال می دهند و از کسانی که قدرت سیاسی را در اختیار دارند حمایت می کنند .( اشاره به خوف کلاس نقد سیاسی روزنامه نگاری )
7- عملکرد رسانه ها در تمام نظام ها با مبانی نظری آنها تفاوت دارد .
اشاره : استاد با توجه به اینکه دانشجوی رشته روزنامه نگاری بوده است آنچه به صورت تئوری خوانده هیچگاه نتوانسته در عمل پیاده کند .

نظریه رابرت پیکارد:
محقق ارتباطات آمریکایی – اواخر دهه ی 80 الگویی ارائه نموده است که می گوید ما رسانه ها را در دنیا در دو بخش باید ببینیم .

1- رسانه های کشورهای غربی
آنچه در کشورهای غربی بر شرایط رسانه ای حاکم است :
االف – نظریه طرفدار آزادی ولیبرال ( شرام )
ب – نظریه مسئولیت های اجتماعی ( سیبرت و پطرسون )
هر دو نظریه های غالب در کشورهای غربی است اما در شروع قرن بیستم خصوصا دهه ی 70 به بعد نظریه ی دیگری آمد و درکنار این دونظریه قرار گرفته که سوسیال دمکراسی است ( نشریه ها را به سوی خود جلب کرد ) که در کشورهای اروپای غربی شکل گرفت و دیدگاهی سوسیالیستی داشتند و یکسری مسائل را از دیدگاههای مارکس گرفته بود .( مثلا در ک اسلواکی : دوب چک را سرنگون کردند – کمونیستی ) دوب چک مخالف سوسیالیست بود و دهه ی 60 به جای دوب چک ژنرالی را رئیس جمهور کرده بودند .
پس زا فروپاشی نظریه سوسیالیست نرمتری در کشورهای اروپای شرقی دیده شد , روسها به ظاهر ادعای سوسیالست و مردمی بودن را داشتند .


2- رسانه های سایر کشورها:
خارج از دنیای غرب , کشورهای در حال توسعه کمونیستی و غیره 4نظریه بر رسانه های آنها حاکم است :
1- نظرین هاکتن و کشورهای در حال توسعه
2- نظریه انقلاب , هر کشوری که پتانسیل انقلاب دارد از نظریه انقلابی پیروی می کند.
3- نظریه ی شرام در مورد کشورهای کمونیستی
4- نظریه اقتدارگرای شرام – سیبرت و پطرسون( انقلابی , در حال توسعه , اقتدارگرا)
رابرت پیکارد شاخصه های سوسیال دمکراتیک را اینگونه مطرح کرده است :
ویژگی های نظریه سوسیال دمکراسی عبارتند از :
1- از اندیشه های مارکسیت ها , لیبرال کلاسیک بوجود آمده و ازتلفیق این دو اندیشه , نظریه سوسیال دموکراسی به وجود آمده .
2- به منظور ایجاد شیوه های عمومی کردن آرای مختلف و ارتقای دموکراسی در تمام زمینه های اجتماعی از جمله زمینه ی اقتصادی مطرح شده است .
3- مدیریت جمعی قانون رسانه ها را کنترل می کند ( مدیریت جمعی یا وضع قوانین )
4- تمام شهروندان حق استفاده از رسانه ها را دارند .
5- مداخله ی غیر ضروری در حقوق افراد وسایر منافع اجتماعی شناخته شده ممنوع است .
6- مالکیت عمومی غیر دولتی , غیر انتفاعی یا خصوصی مجاز است .
7- تفاوت این نظریه با سایر نظریه ها در این است که رسانه ها نباید بی جهت تحت کنترل حکومت و منافع اقتصادی یا اجتماعی قرارگیرند .باید برای این کار توجیه داشته باشند .

نظریه استحکام یا تاثیر نامحدود:
بيل لازارسفلد ، نظريه پرداز معروف آمريكايي است . اين نظريه در مورد انتخابات است نظر او اين است كه راي دهندگان در انتخابات كمتر تحت تاثير رسانه هاي ارتباط جمعي هستند و بيشتر از نظريه هاي درون گروهي الهام مي گيرند
ويژگي هاي نظريه استحكام :
1- تاثير پذيري مستقيم توسط اطرافيان در انتخابات خيلي موثر است ( بيش از وسايل ارتباط جمعي )
2- پيامهاي ارتباطي قادر نيستند تغييرات بنيادي در عقايد افراد به وجود آورند .
3- مخاطب ، پويا در نظر گرفته شده است و ذهن او فعال و دائما" در حال بررسي است برعكس رسانه هاي جمعي كه برخوردي يكسان با اذهان دارند .
4- در نظريه استحكام به متغيرهاي غير ارتباطي نظير سن ، شغل ، خانواده و تحصيلات در تاثير يا عدم تاثير پيامهاي ارتباط اهميت زيادي داده مي شود .

نظريه تزريقي :
نظريه اي است كه هنوز هم در دنيا مورد استفاده است و آمريكا يي ها در مقاطع تاريخي مختلف از آن استفاده كردند براي اينكه براي خود يك اجماع جهاني ايجاد كنند مانند جنگ ويتنام .
- گزارش جنگ ويتنام با نگاه ژورناليستي با عنوان نگاه جنگ و ديگر هيچ نوشته خانم اوريانا فالاچي –( براي مطالعه )
- نظريه ي تزريقي نظريه اي است كه متولي خاصي ندارد و در فاصله بين جنگهاي اول و دوم جهاني اروپايي ها از آن استفاده كردند . اشاره به نظريه پائولوف ( شرطي كردن حيوان زنده )
- نظريه تزريقي بخشي از ويژگي هاي خودر را از نظريه پائولف گرفته است ، اشاره به اينكه تزريق در بدن انسان هم مي تواند كشنده و هم آرام بخش باشد ، نظريه هاي ارتباط جمعي موضوعي را به انسان تزريق مي كنند كه مي رود و به ذهن او رسيده و باروري را در او رشد مي دهد.
- اشاره براي مثال : سارايوو ، تاثير گزارشات صربها جهت كشتن مسلمانهايي كه سالها با آنها همسايه بودند ، روحيه ي ناسيوناليستي شديديد بين مردم تشديد شد و منجر به اقدام فوق گرديد .
ويژگي هاي نظريه هاي تزريقي :
1 - پيامهايي كه از رسانه ها مي دهند داراي تعريف نامحدودي است كه مي تواند شرايطي را ايجاد كند كه يك اتفاقاتي غير قابل تصور بيفتد .
2- اگر پيام خوب درك شود و ارائه شود بيشترين تاثير را بر مخاطب مي گذارد . بنابراين از تاثير پذيري بالايي برخوردار است .
3- در اين نظريه مخاطب منفعل در نظر گرفته مي شود و جامعه به صورت اجزا و اتم هاي مجزا و بدون روابط اجتماعي در نظر گرفته مي شود .
اشاره به صربستان يك نقطه مشترك را نظر مي گيرند تا تاثير پيام را تخريب نمايند.
4- به ارتباطات ميان فردي توجهي ندارند ، معتقد است ما از طريق رسانه كار را انجام مي دهيم و تاثير آن تا نقاط دور مي رسد .
5- وسايل ارتباط جمعي مانند يك سرنگ مي توانند محتواي پيام خود را مشابه تركيب شيميايي به مخاطبين خود تزريق كنند .
6- طي سالهاي بين دو جنگ جهاني اول و دوم دوران شكوفايي اين نظريه است .
7- راديو و سينما عوامل مهمي در شكل گيري اين نظريه اند .
8- اين نظريه بر ايجاد نظم ( نقطه كليدي) و مشاركت اجتماعي در كوتاه مدت بر پاياه احساسات و عواطف انساني پي ريزي شده است و در نتيجه مي تواند در بحرانهاي مختلف احساسات آنان را بسيج كند .
9- بيشتر در جوامع يكسان ، همشكل و توده وار كاربرد دارد زيرا در اين جوامع انبوه توليد ، فرهنگ انبوه جامع را شبيه كندوي زنبور عسل نموده است .
موارد انتقادي به نظريه تزريقي :
1- جامعه را بصورت مجزا و بدون ارتباطات ميان فردي در نظر مي گيرد و به همين دليل تاثير آن در كوتاه مدت و به هيچ وجه نمي توان در دراز مدت از آن استفاده كرد .
2- تاثير پيام هاي وسايل ارتباطي را پايدار مي داند و اين در حالي است كه تاثيرات كوتاه مدت نمي تواند نظم اجتماعي را استوار نگه دارد .
3- تكرار پيام برابربا تاثير پيام نيست زيرا در بعضي موارد تكرار پيام تاثير منفي دارد .
4- اين نظريه در جوامعي مطرح است كه تنوع و تعدد رسانه ها و كثرت وسايل ارتباطي وجود نداشته باشد