واحد 13
عنوان درس : تفسیر موضوعی قرآن کریم
عنوان تحقیق : خانواده از نظر روانشناسی و قرآن
استاد مربوطه : جناب آقای گودرزی
دانشجو : کتایون کشاورز
بهار 1392


بسمـه تعالـی

مقدمه
وقتی خداوند اراده کرد موجودی بیافریند که دارای استعدادها و ظرفیت های گوناگونی باشد و خوش اندام و راست قامت گام بردارد، بشر را آفرید و او را آدم نامید. آنگاه از روح خویش در وی دمید و او در پرتو این موهبت، بهترین مخلوقات شناخته شد.
با آنکه آدم به مقام والایی دست یافته بود، همچنان نگران و آشفته بود؛ زیرا او شیفته انس و الفت بود. بار دیگر خداوند بر انسان منت نهاد و با آفرینش همسری از جنس او، وی را از پریشانی و بی قراری بیرون آورد و آدم، این گونه انسان شد.
از دیدگاه قرآنی، حیات و کمال انسان، در محیط خانواده سامان می یابد و انسان به تنهایی نمی تواند از ظرفیت های وجودی خود بهره برداری کند. نکته جالب توجه این است که این ظرفیت ها بیش از آنکه مادی و غریزی باشند، روحی اند. شاهد این مطلب آن است که در قرآن، مهم ترین فلسفه ای که برای ازدواج بیان شده، آرامش یابی است و هرچند موارد دیگری مانند تداوم نسل نیز از آثار ازدواج شمرده شده است.
خانواده یعنی...
در قرآن کریم از واژه «الاسرة» که در زبان فارسی، «خانواده» معنا می شود، یاد نشده است، ولی یکی از واژه هایی که در آیات قرآن بسیار به کار رفته و در برخی موارد معنای خانواده را دارد، واژه «اهل» است. هرگاه این واژه به نام افراد نسبت داده شود یا به ضمیری اضافه شود که به اشخاص بازمی گردد، به معنای خانواده خواهد بود.
بنابراین، با در نظر گرفتن کاربرد «اهل» در آیات قرآن، می توان به تعریف خانواده از دیدگاه وحی دست یافت. با بررسی این آیات مشخص می شود.بطور مثال: همسر، یکی از اعضای خانواده است و به مردی که تنها زندگی می کند، خانواده نمی گویند؛ زیرا در برخی از آیات، همسر از حکمی که درباره خانواده آمده، استثنا شده است.
جایگاه خانواده از دیدگاه قرآن
خانواده در دیدگاه قرآنی خشت بنای اجتماع است و از همین رو، آن را در عرصه های مختلف بررسی کرده است.
جایگاه فرهنگی خانواده:
در فرهنگ قرآنی، خانواده همچون دژی مستحکم است .در همین زمینه در قرآن به مبانی فرهنگی، قوانین ازدواج، امنیت خانواده و مانند آن پرداخته شده است.
جایگاه ارزشی خانواده:
در اولین آیه از سوره نساء است که می فرماید: «ای مردم! از مخالفت با پروردگارتان بپرهیزید؛ همان کسی که هم