مفهوم مديريت :
در باره مفهوم واژه مديريت دانشمندان و نظريه پردازان علم مديريت تعاريف گوناگوني را مورد اشاره قرار داده اند كه براي آشنا شدن با مفاهيم آن به توضيح پاره اي از اين تعاريف مي پردازيم

كريتنر ( Kreitner ) معتقد است مديريت عبارت است از :
1 - فرآينديست بر حل مسائل
2 - تامين اهداف سازماني
3 - كار مؤثر وكار آمد ( كار آيي )
4 - منابع كمياب
5 - محيط در حال تغيير

نكات قابل توجه و عناصر تشكيل دهنده اين تعاريف عبارتند از :
الف ) فرآيندي بر حل مسائل :
تصميم گيري و حل مسائل يكي از مهمترين وظايف مديران را تشكيل ميدهد .
مسائل عمده اي كه مديران با آن روبرو مي باشند عبارتند از :
1 - روند اقتصادي غير قابل پيش بيني
2 - تغيير قوانين و مقررات دولتي
3 - كمبود منابع و رقابت شديد براي بدست آوردن آنها
4 - تقاضاهاي متعدد كاركنان
5 - مسايل فني و تغييرات تكنولوژيكي و نظاير آن
از جمله مسايلي هستند كه مديران بصورت روز مره با آنها روبرو ميباشند.

ب ) تأمين اهداف سازماني :
مجموعه سازمانها براي توجيه موجوديت خود اهداف و مأموريتهاي خاصي را دنبال ميكنند مثلأ هدف يك دانشگاه ممكن است تربيت يك دانشجو با كيفيت عالي و همچنين افزايش تعداد دانشجويان جديد در سال جديد باشد علاوه براين مديران در زمينه ادغام هدفهاي شخصي كاركنان يا اهداف سازماني نيز بايد پيوسته تلاش كنند ‘ هدفهاي فردي كاركنان ممكن است دريافت حقوق و مزاياي بيشتر و داشتن مسئوليتهاي با ارزش تر و مشاركت در فر آيند تصميم گيري را شامل شود .
ج ) كار مؤثر و كار آمد ( كارآيي ) :
كار آيي را ميتوان متشكل از يك سلسله عمليات دانست كه در نهايت به تامين اهداف سازمان بنحو مطلوب انجامد بگونه اي كه سرمايه و استعدادها بدون اتلاف و بطور كامل مورد استفاده قرار گيرد . بدين ترتيب يك مدير موفق تدابيري اتخاذ ميكند كه نه تنها در تامين اهداف توفيق يابد بلكه در بكار گيري منابع نيز حداكثر استفاده را بعمل آورد .
د ) منابع كمياب :
منابعي از قبيل زمان ، افراد ، سرمايه و مواد اوليه همگي محدودند و ماهيتأ كمياب و غير قابل افزايش ميباشند، علاوه بر اين رقابت شديدي براي بدست آوردن اين منابع وجود دارد ، اين منابع اساسأ در اختيار مديريت قرار داشته فلذا بايد تلاش آگاهانه اي براي استفاده مطلوب از آنها انجام شود .

ه ) محيط در حال تغيير :
بهترين گواه پويايي محيط تغييرات شگرف و سريعي است كه حدود 50 سال اخير در كليه زمينه ها پديد آمده است ‘ اختراع كامپيوتر و ماشينهاي الكترونيكي ‘ طريقه پرورش و استفاده از اطلاعات باعث تغيير در تصميم گيريها گرديده ‘ معيارهاي اجتماعي و سَبك زندگيها دگرگون گرديده است و بسياري از قوانين و مقررات در جهت حفظ منافع مصرف كننده تغيير يافته است ‘ تكنولوژي دائمأ در حال تغيير است و سازمانها روز بروز پيچيده تر ميشوند ‘ در چنين شرايطي است كه مديران بايد براي پيش بيني دقيق تر تغييرات و راههاي مقابله با آنها آمادگي لازم را داشته باشند .

تعاريف مديريت :
1 - مديريت عبارت است از انجام عمليات براي حصول به هدف و يا اهداف از پيش تعيين شده از طريق هدايت و تامين مساعي افراد .
2 - مديريت عبارت از استفاده مناسب از منابع و امكانات موجود بمنظورنيل به هدف و يا اهداف معين.
3 - مديريت عبارت است از نيل به هدف و يا اهداف مؤسسه با صرف حد اقل هزينه و زمان .
4 - مديريت را ميتوان علم و هنر متشكل و هماهنگ كردن رهبري وكنترل فعاليتهاي گروهي بمنظور نيل به هدف يا اهداف مشترك خاص ناميد .
5 - مديريت عبارت است از استفاده مناسب از منابع مادي و انساني بمنظور دستيابي به هدف و يا اهداف مؤسسه از طريق انجام عمليات مربوط به :
برنامه ريزي
سازماندهي
هماهنگي
رهبري
و كنترل
با توجه به عوامل محيط فرهنگي مؤ سسه .
6 - مديريت عبارت است ازتامين حداكثر نتايج با حداقل مساعي به نحويكه حداكثر رفاه و رضايت خاطر كاركنان و كارفرمايان مؤسسه را درپي داشته باشد و بهترين خدمات و يا مرغوبترين كالا ها را به مشريان و عامه مردم ارائه دهد .


با توجه به اينكه آخرين مورد تعريف از مديريت از جامعيت بالايي برخوردار ميباشد و درآن روي نكات مهم در مديريت تأكيد شده است . لذا عناصر تشكيل دهنده اين تعريف را مورد بررسي قرار ميدهيم .
الف ) تامين حداكثر نتايج با حداقل مساعي :
چنانكه در تعريف ( كريتنر ) نيز ديده ميشود منابعي از قبيل نيروي انساني ‘ مواد اوليه و سرمايه اصولأ كميابند ‘ فلذا اهتمام لازم بايد بعمل آيد تا با صرف حداقل منابع مزبور حداكثر نتايج بدست آيد .
ب ) تامين حداكثر رفاه و رضايت خاطر كاركنان :
ميدانيم هر يك از كاركنان نيازمنديهاي خاص خود را دارند و هدفهاي ويژه اي را دنبال ميكنند ‘ چناچه مديران نسبت به اين نيازمنديها و هدفهاي فردي بي توجه باشند در تامين اهداف سازمان موفق نخواهند بود .
ج ) تامين حداكثر رضايت خاطر كار فرمايان :
در سازمانهاي دولتي كارفرما دولت است و در مؤسسات خصوصي صاحبان سرمايه و سهام ‘ بديهي است كه در مؤسسات بزرگ مديران در خدمت كار فرمايان هستند و شايسته است كه نظرات و رضايت خاطر آنان تا آنجا كه ممكن است فراهم گردد .
د ) ارائه بهترين خدمات و يا مرغوبترين كالاها به مشتريان و عامه مردم :
سازمانها اعم از خصوصي و يا دولتي براي توليد كالا و يا ارائه خدمت بوجود مي آيند ‘ چنانچه مديران نتوانند خدمات مناسب و يا كالايي مرغوب را به مشتريان و عامه مردم عرضه نمايند ‘ موجوديت سازمان را بخطر خواهند انداخت .