و شرح و تفسير کردن استتعریف خبر
خبر، گزارش علمی از واقعیت ها است که یک یا چند ارزش خبری داشته باشد وتحت تاثیر عوامل درون سازمانی (خبرنگار، مدیر، سردبیر، سیاست های نشریه و...) و عوامل برون سازمانی (مردم و مخاطبان، صاحبان آگهیها، گروههای فشار و قوانین ومقررات مطبوعاتی) شکل گرفته باشد.
با انواع خبر آشنا شوید
انواع خبر
مهمترين قسمت خبر كه در پاراگراف اول آن مي‌آيد، ليد نام دارد. واژه انگليسي ليد Leadبه معناي رهبر و هدايتگر است كه به منظور راهنمايي و ترغيب خواننده به خواندن متن آورده مي‌شود.
بلاگر علوم ‌ارتباطات در http://www.commence.blogfa.com،به تعريف ليد خبر پرداخته وافزوده است: ليد خلاصه‌ي مهمترين قسمت خبر است كه حاوي يك يا دوجمله20 تا40كلمه اي و در برخي تعاريف 30 تا 60 كلمه باشد.
معمولا ليد درشت‌تر از متن خبر است و به اصطلاح فني بلدBold مي‌كنند و همانطور كه گفته شد جهت ترغيب خواننده به متن است.
در سبك هرم وارونه معمولا پاراگراف اول ليد محسوب مي‌شود.
اما همه خبر‌ها را نمي‌توان هرم وارونه‌اي تنظيم كرد، چراكه در بعضي اخبار زمان و ترتيب نيز اهميت
مي يابد،كه سبك زير پديد آمده است.
سبك تاريخي همراه با ليد
دراين سبك مجازيم يك بار فقط يك بار مهمترين قسمت خبر را در قالب ليد در ابتداي خبر بياوريم و بقيه آن را تاريخي تنظيم كنيم.
اين سبك بيشتر در خصوص اخبار ورزشي و حوادث به كار مي رود.
يك نكته‌اي كه در خصوص سبك هرم وارونه ناگفته ماند، اين است كه در اين سبك مي‌توان يك خبر را كنفيكون كرد چراكه نظرات در آن دخيلند و خبرنگار قسمتي از خبر را حذف مي كند چون مي‌پندارد كه آن اهميت ندارد و قسمتي را باقي مي‌گذارد و در خبر مي‌آورد، چراكه داراي ارزش مي بيند.

سبك تشريحي
روزنامه‌ها اين سبك را كمتر كار مي‌كنند و به آن مي‌پردازند و بيشتر مخصوص هفته نامه‌ها و ماهنامه‌هاست كه امكان بازگويي و شرح ماوقع بيشتر است.
اين سبك به اين صورت است كه ابتدا خبر را به سبك هرم وارونه تنظيم مي‌كنند و پس از آن ماوقع را تشريح
مي‌كنند. موضوعات را باز مي‌كنند و علاوه بر شرح موضوع نظرات كارشناسان و متخصصان را مي‌آورند.
سبك بازگشت به عقب
براي نوشتن اخبار معمولا خبر را از انتها شروع مي‌كنند، از آخر به ابتدا مي‌آيند. به اين صورت كه فرض ما بر اينست كه انتهاي خبر مهمترين قسمت خبر را تشكيل داده است. از نظر زماني معمولا آخرين قسمت خبر تازه‌ترين قسمت خبر است و براي خبرهاي كوتاه بيشتر استفاده مي‌گردد.
به عنوان مثال در مورد انتخابات؛ ابتدا آخرين شمارش آرا گفته مي‌شود و پس از آن به ادامه خبر مي‌پردازيم. لازم به ذكر است كه معمولا سبك بازگشت به عقب ليد ندارد.
سبك پايان شگفت‌انگيز
كليد ماجرا و حل ماجرا و به اصطلاح آس خبر را عمدا نگه مي‌داريم در انتهاي خبر مي‌آوريم.
سبك هاي خبري بسيار زيادند اما اين چند سبكي كه ذكر شد از مهمترين آنها هستند.
عناصر خبری
كجا؟ WHERE
هر رويدادي از وجه مكاني براي خودش يك محل وقوع دارد. عنصر كجا از آنجا كه محل رويداد را مشخص مي كند از اهميت برخوردار است.همان طور كه در قسمت ارزشهاي خبري بيان شد، عنصر كجا از لحاظ مجاورت در دو شكل جغرافيايي و معنوي بروز مي كند.
اطلاعات مربوط به عنصر كجا به ويژه اگر اين عنصر شناخته شده نباشد ، بايد به طرز تفصيلي تر ارايه شوند. به عنوان مثال اگر محل رويداد در كشور كوچك و گمنام "بوركينافاسو" است ، بايد به مخاطب توضيحاتي در مورد موقعيت جغرافيايي آن ارايه شود.

كي؟ WHEN
در اين بخش بايد به اين مساله توجه داشته باشيد كه اگر اتفاقي تازه رخ داده باشد ارزش خبري "تازگي" در آن وجود دارد، حتما بايستي زمان آن را در همان پاراگراف اول به خواننده متذكر شويد. در مجموع ، رويدادها را نبايد بدون زمان ارايه كرد. خواننده بايد از زمان وقوع رويداد (گذشته ، حال ، آينده) اطلاع داشته باشد.
چه؟ WHAT
اين عنصر عمدتا بر ماهيت رويدادي كه قرار است به خبر تبديل شود ، متمركز است. اين عنصر و عنصر پيشين كه معمولا از مهمترين عناصر خبري هستند. به در خبر نويسي عنصر (چه؟) به "ماهيت و فعليت" رويداد مربوط مي شود ، خواه فعلي صورت پذيزد يا نپذيرد.
در يك خبر چند عنصر (چه؟) ممكن است وجود داشته باشد. از ميان مطالب متعدد (چه ها؟) بايد آن موردي را انتخاب كرد كه داراي ارزش خبري بيشتري داشته باشد. به عنوان مثال ، اگر رويداد حاوي ارزش در برگيري است بايد كوشيد آن را به طرز روشني در ليد نشان داد.
به اين مثال كه توسط دكتر"نعيم بديعي" و" دكترحسين قندي" در كتاب روزنامه نگاري نوين ارايه شده توجه كنيد.سوژه مدير نمايشگاه بازرگاني ايران در كويت است.
كه؟... (نام و نام خانوادگي) مدير نمايشگاه بازرگاني
چه؟ پايان كار نمايشگاه
چه؟ فروش بالغ بر 5 ميليون دلار كالا در محل نمايشگاه
چه؟ امضاي قرار داد صدور بيش از 450 ميليون دلار كالا به كويت
چه؟ بازديد بيش از 650 هزار نفر از مردم كويت از نايشگاه
چه؟ اعلام خبر برگزاري نمايشگاه ديگري در كويت
در اين مصاحبه ، مطالب متعددي (چه؟) بيان شده است اما با توجه به ارزشهاي در برگيري ، فراواني و تعداد و تازگي ، مطلب "‍فروش بالغ بر 5 ميليون دلار كالا در محل نمايشگاه" و سپس "امضاي قرا داد صدور بيش از 450 ميليون دلار كالا به كويت" از ديگر مطالب مهمتر است.
چرا؟ WHY چگونه؟ HOW
اين دو عنصر جنبه هاي تحليلي و توصيفي رويداد را تبيين مي كنند. چرا؟ و چگونه؟ در بيشتر مواقع با ديدگاههاي شخصي خبرنگار – خواسته يا ناخواسته –آميخته مي شوند. در واقع همه آنچه درباره بي طرفي خبري ، عيني گرايي و پرهيز از جانبداري خبري بيان مي شود از همين دو عنصر ناشي شده است.
ممكن است روزنامه نگار از چگونگي و نحوه بروز يك رويداد خبر داشته باشد اما از چراي آن چيزي نداند و يل بر عكس از چراي اتفاق مطلع باشد اما از چگونگي وقوع آن بي خبر باشد. در اين مورد ، روزنامه نگاران مجرب و ورزيده تلاش مي كنند تا جامع ترين اطلاعات را در مورد تك تك عناصر خبري به دست آورند و بهترين و جذاب ترين اين اطلاعات را در پاراگراف نخستين خبر و يا در يتير آن به كار گيرند ، تا خوانده را به خواندن آن ترغيب كنند.
ارزشهای خبری
ارزشهای خبری عبارتند از :
تازگي : دانستن اينكه رويداد در چه وقت به وقوع پيوسته است در جهان رقابتهاي خبري از اهميت ويژه اي برخوردار است. مي گويند: «روزنامه مثل نوزادي است كه در همان روز تولد جان مي سپارد» بنابراين روزنامه اي از لحاظ خبري موفق تر است كه حاوي اخبار تازه تر و به عبارت بهتر حاوي اخبار به هنگام باشد اگر خبر ديروز را امروز چاپ كنيم، تازگي خود را از دست داده است و خواننده رغبتي به خواندن آن نشان نمي دهد، پس هر اندازه كه فاصله وقوع رويداد و درج آن به عنوان خبر، نزديكتر باشد، خبر تر و تازه تر خواهد بود. براي آنكه مخاطب به سرعت نياز خبر ي خود را برطرف كند، بايد به سرعت هر چه تمامتر به او خبر داده شود تا ضمن اينكه نياز خبريش را برطرف مي كنيم، مانع رفتن او به طرف ساير منابع خبري شويم.

دربرگيري : رويداد وقتي داراي ارزش دربرگيري است كه بر روي تعداد زيادي از افراد جامعه در زمان حال يا آينده تاثير داشته باشد. دربرگيري يك رويداد ممكن است باعث نفع يا ضرر (مادي يا معنوي) افراد جامعه شود و تاثيري مستقيم يا غيرمستيم بر روي مردم بگذارد. مانند: «قند و شكر در سراسركشور جيره بندي شد.»
مجاورت : مخاطبان رسانه ها ترجيح مي دهند كه ابتدا از خبرهاي مربوط به محله، شهر، كشور و كشورهاي همجوار خود اطلاعات كسب كنند. مجاورت به لحاظ ارزش خبري در دو شكل مورد گزينش قرار مي گيرد: جغرافيايي و معنوي، مجاورت جغرافيايي مثل شهر، كشور و منطقه مجاور؛ و مجاورت معنوي مثل مشابهت هاي فرهنگي، عقيدتي، قومي، اجتماعي و مانند هاي آنها.

بزرگي (فراواني تعداد و مقدار) : اين ارزش خبري به آمار ارقام مربوط است. ارقام ممكن است تعداد نفرات يا ميزان خسارتهاي جاني ومالي باشد. هرچه تعداد و يا مقدار بزرگتر باشد. اهميت اين ارزش خبري بيشتر است. اگر در يك حادثه رانندگي 50 نفر كشته شوند، ارزش خبري آن قابل مقايسه با حادثه اي كه دو نفرگشته داشته باشد، نيست. بايد توجه داشت كه اهميت ارقام، نسبي است و بستگي به موضوع رويداد دارد.
شهرت : اشخاص حقيقي يا حقوقي كه به خاطر فعاليتهايشان درجامعه شناخته شده باشند داراي اين ارزش خبري مي باشند. شهرت ممكن است بار معنايي منفي يا مثبت داشته باشد. افراد يا نهادهاي جامعه از شهرت يكسان برخودار نيستند. و به همين دليل ارزش خبري يكسان ندارند. شخصيتهاي مذهبي، سياسي، فرهنگي، اجتماعي يا سازمانها و ادارات خصوصي و دولتي كه به خاطر كارها يا خدماتشان درگذشته ميان مردم شناخته شده باشند. داراي اين ارزش خبري مي باشند. مرگ يك فرد با مرگ يك فرد مشهور ارزش خبري يكساني ندارد.

عجيب واستثنا : رويداد در اين حالت، غيرعادي، استثنايي، عجيب و يا نادرست است. در بعضي از موارد، اين رويدادها برخلاف پيش بيني يا انتظار اتفاق افتاده است. سرقت يا قتل يك رويداد غيرعادي است. ولي عجيب نيست. ممكن است نحوه سرقت عجيب باشد. اختراعات و اكتشافات را نيز مي توان به عنوان نمونه هايي از اين گونه رويدادها دانست.

برخورد (اختلاف، درگيري) : اين گونه رويدادها، برخورد (اختلاف و يا درگيري) ميان افراد، گروهها، ملتها، حيوانات با يكديگر يا طبيعت است. برخورد ممكن است به صورت جسمي (فيزيكي) يا فكري (ايئولوژكي) باشد. اخبارسرقت، قتل، تصادف، سيل، زلزله، جنگ، اعتصاب، سوء استفاده هاي مالي و جدالهاي سياسي وغيره همه نمونه هايي از رويدادهايي است كه عامل برخورد، اختلاف و يا درگيري درآنها نهفته است.
مهمترين پيام خبر بطور خلاصه و فشرده و بمنظور ترغيب خواننده براي خواندن ليد و متن را تيتر گويند.
اصول و قواعد نگارش تيتر:
1- بايد ساده و روان باشد
2- بايد روشن و دقيق باشد
3- بايد با متن خبر تطبيق كند
4- بايدخلاصه مهمترين مطلب خبر باشد
5- بايد زنده و جاويد و حالت دايناميك (Dynamic) داشته باشد.
6- بايد با شرح خبر تناسب باشد
7- بايد مستقل از خبر باشد
8- نبايد كلمات تكراري داشته باشد
9- بايد با حداقل كلمه حداكثر معني و مفهوم را بيان كند
10-تيتر بايد تأثير ايجاد شده اش با تأثير مورد نظر تطبيق كند
11-از نوشتن تيترهاي منفي بايد اجتناب كند
12-از نوشتن تيترهاي سوالي بايد خودداري كرد
13- انتخاب فعل مناسب كلمه موفقيت در نگارش تيتر است.
14-از نوشتن حرف اضافه در ابتداي تير بايد خود داري كرد
15-فعل بكار رفته در تيتر بايد از افعال معلوم باشد.
ساختار گزارش
گزارش به معني به جا آوردن، انجام دادن، اظهار نظر کردن، در ميان نهادن.

ساختار گزارش بطور کلي بر سه اصل تقسيم مي شود:
1- مقدمه گزارش
2- متن يا بدنه اصلي
3- پايان گزارش
1) مقدمه گزارش
مقدمه گزارش بايد به گونه اي باشد که خواننده در راستاي موضوع گزارش قرار گيرد، يعني در همان دو سه سطر اول بداند موضوع گزارش چيست. براي نيل به اين هدف مقدمه بايد با جمله اي آغاز شود که بگويد گزارش درباره چيست و چرا تهيه گزارش لازم بوده است بطور کلي مقدمه سه اصل را دنبال مي کند.
الف- گزارش بايد به گونه اي مطرح شود که براي خواننده قابل درک و فهم باشد.
ب- در خواننده نسبت به موضوع علاقه ايجاد کند.
ج- بايد به خواننده بگويد که از گزارش چه انتظاري بايد داشته باشد.

2) متن يا بدنه اصلي گزارش
متن يا بدنه گزارش محل ارائه آمارها، داده ها و تحليل تفسير و اثبات مدعي است.

3)پايان گزارش
پايان گزارش شامل نتيجه گيري، ارائه پيشنهادات و راه حل است که همراه با خلاصه نکات عمده گزارش می باشد
بطور کلي در مورد گزارش مي توان گفت:در مقدمه آنچه را که مي خواهيد بطور مختصر اعلام کنيد، در متن بگوئيد و در پايان آنچه را گفته ايد بطور مختصر يادآوري نمائيد.
(سليماني مهدي)