شنبه, 15 ارديبهشت 1403

 



موضوع: اقدام پژوهی و کاربرد آن در تحقیقات سازمان و مدیریت

اقدام پژوهی و کاربرد آن در تحقیقات سازمان و مدیریت 8 سال 11 ماه ago #116188

ویژگیهای این تحقیق به شرح زیر است :
1- اولین ویژگی اقدام پژوهی، روح مشارکتی حاکم بر آن است و محقق در این شیوه می‌کوشد تا به همراه متقاضی تحول مساله را شناسایی کرده و راه‌حلهایی بیابد و سپس آنها را ارزیابی کند. در این حالت موضع محقق به جای تماشاگر، بازیگری هم‌دلانه با صاحبان مشکل در سازمان است و از همین رو است که برخی این شیوه را مشارکت جو بر مبنای همکاری نام نهاده‌اند.
2- دومین ویژگی، جنبه یادگیری در عمل این نوع تحقیق است.
محقق به همراه گروهی از اعضای سازمان مشکلی را تشخیص می‌دهد، برای حل آن چاره‌ای می‌اندیشد. راه چاره را به کار می‌گیرد . میزان توفیق آن را در عمل می‌سنجد و اگر مشکل هنوز وجود داشت، مجدداً این فرآیند را تکرار می‌کند. به این ترتیب، ‌آنان در عمل یاد می‌گیرند که چگونه بر مساله فائق آیند.
3- ویژگی دیگر، به قدرت ایجاد انگیزه برای کارکنان در سازمان مورد تحقیق و تسهیل در بکارگیری راه حلهای بدست آمده
( بدون مقاومت کارکنان ) مربوط است. انجام دادن تحقیق در محیط واقعی و برخورد با مساله در میدان عمل، و تفکر جمعی در کلیه مراحل تحقیق به جای تفکر فردی محقق، این شیوه تحقیق را از دیگر شیوه های آن متمایز می‌سازد.
1- برنامه ریزی، اقدام، بازبینی
2- تحقیق کیفی است
3- مشارکت جو است

دیدگاه سیستمی
محققان این نوع تحقیق مدعی هستند که نمی‌توان نظامهای اجتماعی پیچیده را به اجزای کوچکتر تبدیل کرد و هر کدام را جداگانه مورد بررسی قرار داد. آنان معتقدند که فقط با مطالعه کلیت سازمانهای انسانی (نه با بررسی عناصر شان به صورت انفرادی) می‌توان به درک عمیقی از آنها نایل آمد. بنابر این، پیش‌فرضهای کلیدی محقق اقدام پژوهی بشرح زیر هستند:
1- نمی‌توان برای بررسی محیط‌های اجتماعی (نظیر سازمانها) آنها را به اجزا یا عناصر مختلف تقسیم کرد و سپس به مطالعه‌ آنها پرداخت.
2- برای درک محیط های اجتماعی باید به نوعی اقدام عملی در قالب تغییراتی مختلف دست زد و آثار آن اقدام را مورد تحقیق قرار داد.
بررسی مبانی نظری و منابع علمی تحقیق کیفی، نشان می‌دهد که اقدام پژوهی از چهار ویژگی مشترک زیر برخوردار است :
1- تاکید بر اقدام عملی و تغییر
2- تمرکز بر مشکل
3- فرآیندسازی که مستلزم طی مراحل نظام‌مند و در برخی موارد تکراری است
4- همکاری مبتنی بر اعتقاد متقابل میان مشارکت کنندگان در تحقیق
با بررسی مراحل اقدام پژوهی روشن می شود که:‌
1- اقدام پژوهی بر اهمیت دانش علمی و حل مشکلات علمی در زندگی واقعی تاکید می‌کند .
2- بر ارزشها و استانداردهای مشترک محقق و متقاضی تحول، متمرکز است.
3- نوعی راهبرد تحقیق ارائه می‌دهد که دارای بنیانی قوی است.
4- مستلزم همکاری متقابل و مبتنی بر احترام و اعتماد محقق و متقاضی تحول است.
5- دوره‌ای است و بر یادگیری و بهبودهای تدریجی و گام به گام تاکید می‌کند.
6- فرض می‌کند که محقق به تماس و تعامل با متقاضیان تحول نیاز دارد تا به طور واقعی مشکلات آنان را درک و به حل مشترک آنها اقدام کند.

ویژگیهای اقدام پژوهی:
1- اقدام پژوهی در جامعه، بطور اعم و در سازمان، به طور اخص، قابل استفاده است.
2- اقدام پژوهی را می‌توان به منزل یک چرخه یادگیری نیز تصور کرد.
3- اقدام پژوهی پیامدهایی
در پی خواهد داشت که متقاضی تحول از آن بهره خواهد برد.
4- اقدام پژوهی، معمولاً مشارکتی است.

محدودیتهای اقدام پژوهی:
1- انجام آن نسبت به شیوه‌های تحقیقی متعارف دشوارتر است. زیرا در این نوع تحقیق، محقق هم مسئولیت انجام دادن تحقیق را بر عهده دارد و هم به منزله عامل تغییر عمل می‌کند.
2- با انتظارات برخی از محققان مطابقت ندارد.
3- بسیاری از محققان، اطلاعات زیادی از آن ندارند. زیرا تبحر و تخصص در آن، زمان زیادی را می‌طلبد.
4- مطالعات کتابخانه‌ای در مورد اقدام پژوهی بسیار لازم است.
5- تدوین گزارش اقدام‌پژوهی، نسبت به سایر تحقیقات، دشوارتراست.

مقایسه تحقیق تجربی و شبه‌تجربی:
تحقیقات تجربی، به علت دارا بودن ویژگیهای زیر می‌تواند نظریه‌ها و فرضیه‌ها را به طور اصولی مورد آزمون قرار دهد:
1- در این نوع تحقیقات، محقق می‌تواند آزمودنیها را به شیوه‌ای اصولی یا تصادفی در
دو گروه کنترل و آزمایش جای دهد.
2- محقق می‌تواند با دستکاری یک یا چند متغیر مستقل، آثار آنها را به متغیرهای وابسته، مشاهده کند.
3- در این نوع تحقیقات، به علت دو ویژگی فوق، تحقیق با مداخله مستقیم محقق و معمولاً در محیط‌های آزمایشگاهی، انجام می‌شود.
ویژگیهای رویکرد شبه تجربی عبارتند از:
1- محیط تحقیق، طبیعی است نه آزمایشگاهی
2- یافته‌های تحقیق قابل تعمیم هستند.
3- از لحاظ اخلاقی و عملی دستکاری در گروههای کنترل و آزمایش میسر نیست‌.
با توجه به ویژگیهای فوق،
به نظر می‌رسد که تحقیق شبه تجربی رویکرد مفید‌تری نسبت به طرحهای تحقیقی ارائه دهد.
مدير دسترسي عمومي براي نوشتن را غيرفعال كرده.
كاربر(ان) زير تشكر كردند: فوزیه خالدی
مدیران انجمن: فوزیه خالدی