اقدام‌پژوهي چيست؟
اقدام پژوهی که در زبان انگلیسی Action Research خوانده می شود به معنی پژوهش در عمل است.پژوهش در عمل نوعی از مطالعه و بررسی است که افراد برای تغییر وضعیت نامطلوب و رسیدن به وضعیت نسبتا مطلوب و در نهایت بهسازی کارها در محیط شغلیشان بکار می برند.
مراحل پژوهش در عمل:
1. قرار گرفتن در شرایط غیر قابل انتظار و مبهم (در گیر شدن با مسأله)
2. اقدام در جهت شناسایی مسأله(جمع آوری اطلاعات پیرامون مسأله و علل احتمالی آن)
3. تشخیص راه حل های احتمالی و برنامه ریزی برای اجراء
4. اجرای هریک از راه حل های احتمالی(اقدام برای رفع مشکل)
5. مشاهده وثبت اطلاعات (گرد آوری اطلاعات)
6. تجزیه و تحلیل داده ها
7. بررسی نتایج وتشخیص دقیقتر و شفاف تر مسأله در صورت حل نشدن آن
8. تشخیص راه حل های جدید و شفاف تر و برنامه ریزی برای اجراء این راه حل ها (شروع سیکل جدید)این سیکل انقدر ارامه می یابد تا دقیقا منجر به شناسایی و حل مسأله شود. ریز اقدامات انجام شده در هر مرحله باید دقیقا برای تکمیل اطلاعات خود بهرگیری از آن ونقد و برسی همکاران گزارش شود.
مراحل تهیه طرح اقدام پژوهی:
1. تنظیم موضوع
2. مقدمه و بیان مسأله
3. تعریف و تبیین واژه ها برای تفهیم بهتر مسأله
4. اجرای برنامه
5. نتیجه گیری
6. بیان محدودیت ها و مشکلات
7. پیشنهادات
8. فهرست منابع
تفاوت اقدام پژوهی با پژوهش های دانشگاهی:
1. در اقدام پژوهی تغیرات بر اساس شرایط و قراین شغلی و محیط کار است اما در پژوهش های حرفه ای تغیرات بر اساس فرضیه مخبرانه شکل می گیرد
2. در اقدام پژوهی نمونه واقعی مورد نظر است ولی در پژوهش های حرفه ای نمونه ها انتخابی است
3. در اقدام پژوهی شخص شاغل و درگیر کار با مسأله درگیر است اما در تحقیق حرفه ای پژوهشگران ناظر بر مسأله پژوهش می پردازند.
4. در اقدام پژوهی یافته ها پژوهشی توسط خود شاغل و درگیر با مسأله به مرحله عمل در می آید اما در پژوهش های حرفه ای پژوهشگر یافته ها را به عوامل اجرایی ارائه می دهد.
5. در اقدام پژوهی یافته ها پژوهشی توسط خود شاغل و درگیر با مسأله مورد ارزیابی قرار می گیرد اما در پژوهش های حرفه ای و کلان ، یافته های پژوهشگر را دیگران ارزشیابی می کنند.
زمینه های اقدام پژوهی در آموزش و پرورش:
1. چگونگی تدریس یک مفهوم علمی یا موضوع درسی
2. کیفیت تولید و نحوه استفاده و بکار گیری وسیله های آموزشی جهت انتقال مفهوم یا موضوع خاص
3. ناهنجاریهای رفتاری
4. بهبود شرایط اداری و فعالیت های اجرایی
5. شیوه های ارزشیابی و امتحانات
6. روش های اداره مدرسه و محیط های آموزشی