این نیروهای ویرانگر و مخرب که مانع رشد و پرورش و توانایی هاو ظرفیت های وجودی انسان می شوند این موانع و نیروهای ویرانگر را به دو دسته عوامل فشار خارجی و عوامل فشار داخلی تقسیم کرد مقصود از فشارها و موانع خارجی عواملی است خارج از وجود و هستی خود انسان که مانع تحقق توانمندی های او شده و به اشکال مختلفی موجب سلب آزادی او می شوند . البته قالب ها و شکل های ظاهری این موانع خارجی در گذر زمان تغییر یافته است گاهی به صورت استبداد گاهی به صورت استعمار ، گاه به صورت نظام ارباب و رعیتی ، گاه به صورت تروریسم فکری و ادعای قیومیت بر مردم و نابالغ انگاشتن قدرت فکری آنها گاه به صورت استعمار نو و گاه به صورت تحمیل مواضع بر افراد یا ملت ها رخ نموده است فشارهای اقتصادی ، نگاه داشتن مردم در جهل و بی سوادی
همچنین گاهی عواملی داخلی موجب سلب آزادی حقیقی انسان و پرورش همه نیروهای او می گرداند این عوامل فشار داخلی در حقیقت از وجود انسان سرچشمه می گیرند بدین صورت که برخی از قوا مانع پرورش قوا و نیروهای دیگر می شوند . یعنی اگر خود انسان در پرورش قوا و نیروهای درونی خویش به یکی از آنها گرایش بیشتر نشان دهد و ارضای خواسته های آن بیشتر بکوشد