نمادهای اجتماعی شیعه در دوره حضور معصومان(ع)، با عنایت به سیره و سفارش‌ رهبران مذهبی و معطوف به سنت نبوی و سیره ائمّه اطهار(ع) قابل تبیین است. این دوره به لحاظ دسترسی به معصوم و بیان معارف و آموزه‌های دینی ـ مذهبی از زبان ایشان، دوره بیان و نهادینه‌شدن آموزه‌ها و شاخصه‌های خاص تشیّع است. موارد بیان شده در نوشتار حاضر، نمونه‌هایی از ظهور باور شیعی است كه شیعیان را از دیگران متمایز می‌سازد. شیعیان عصر حضور با آن شاخصه‌ها از دیگر پیروان مذاهب و آیین‌ها مشخص می‌شدند. هرچند جلوه بارز نمادهای زبانی شیعه با رویكرد اجتماعی، پس از دوره حضور و با تشكیل اجتماعات و حاكمیت‌های شیعی، بیشتر و بهتر قابل تبیین است، لكن مواردی كه ذكر می‌شود نیز نماد و علامت اجتماعی در تاریخ تشیّع به شمار می‌آید.ر نماد دربردارنده محتوایی است كه از آن حكایت می‌كند. نكته قابل توجه در معنای اصطلاحی نماد این است كه به مسئله اعتباری و قراردادی بودن آن بیشتر توجه می‌شود و آن‌ را شاخصِ معرفی‌كننده نماد به شمار می‌آورند و می‌گویند: «نوعی رابطه ارادی و قراردادی میان نماد و امور نمادی شده، وجود داردنماد به معنای رمز، نشانه، تجلی، جلوه و غیره زمینه بحث و بیان نمادهای اجتماعی شیعیان در دوره حضور معصومان(ع) را با مشكل مصداق‌یابی روبه‌رو می‌سازد، لیكن با تعمیم معانی نماد و با توجه به لوازم معنای (ظهوركردن و ارائه دادن)، می‌توان موارد ذیل را از نمادهای شیعی به شمار آورد، زیرا نشانه‌ها و تجلی خاص فكر شیعی است، رمز حضور باور دینی و مذهبی شیعیان است و رفتارهایی است كه در پی وقوع حوادث مهم و تأثیرگذار در فرایند تاریخ تشیّع به وجود آمده‌ و یا از آن حوادث حكایت می‌كند.آنچه به عنوان نمادهای شیعه یاد می‌شود، بخشی از مؤلفه‌های تاریخ اجتماعی شیعیان است. آنها از عواملی تأثیر پذیرفته‌اند كه در جمله عوامل مؤثر بر تاریخ اجتماعی است، زیرا یكی از عوامل، دین و مذهب می‌باشد. در دوره‌ای كه اندیشه‌های شیعی در حال بارور و نهادینه شدن است و شیعیان آموزه‌های خود را مستقیماً از رهبران دینی‌شان می‌گیرند، چگونگی رفتارشان را طبق دستورات و سیره ایشان تنظیم می‌كنند. در این میان، نمادهای اجتماعی نیز از دین و مذهب و باورهای دینی تأثیر می‌پذیرد.

باسلام خوب بود