شنبه, 15 ارديبهشت 1403

 



موضوع: مسجد جامع، قلب شهر

مسجد جامع، قلب شهر 8 سال 11 ماه ago #115915

مسجد جامع، قلب شهر

در معماری اسلامی، عناصر اصلی یا تعیین کنندة شهر فضاهایی هستند که عبادت و یکتاپرستی را ترویج می کنند. در بیشتر شهرهای کهن و قدیمی ایران خصوصاً در نقاط مرکزی مثل استان یزد، کرمان، اصفهان، قم و سمنان مسجد جامع کاملاً در مرکز شهر قرار دارد و رابطة مستقیم و وسیعی با تمام محلات، مشاغل و قشرهای اجتماعی دارد. این مکان، پیوندی کالبدی با بافت مسکونی، خدماتی و بازرگانی اطراف برقرار می کرد و اگرچه به عنوان یک مرکز مذهبی به شمار می آمد، اما شکل گیری افکار عمومی و برنامه ریزی برای ایندة شهر در آن جا صورت می گرفت.

مسجد جامع به دلیل اینکه رکن اصلی فرهنگ و قدرت مذهبی به شمار می رود نمی تواند در حاشیه یا با فاصلة زیادی از مراکز خدماتی شهر قرار گیرد. در اصفهان، تهران، تبریز و کاشان، مسجد متصل با بدنة بازار و درآمیخته با کالبد واحدهای معماری ـ شهری سازنده آن دیده می شود. در این نمونه ها بافت مسکونی مجاور یا پشت بازار از ورودی های متعدد مسجد جامع به بازار ارتباط می یابند و بدین گونه مسجد بیشترین رابطة مستقیم را با بافت مسکونی از یک سو و با بافت بازرگانی، خدماتی و اجتماعی از سوی دیگر برقرار می کند. معمولاً در این گونه شهرها که مثال بارزش زواره و نائین است، مسجد جامع ضمن قرار گرفتن در کانون اصلی شهر، بافت متراکمی را در اطراف خود جمع کرده است. در این فرهنگ، مردم احترام و اولویت ویژه ای را برای خانة خدا قائل اند و در ساخت بناهای خود مراقب اند ارتفاع آنها بالاتر از مسجد نباشد.

مساجد جامع ایران در ارتباط با شرایط جغرافیایی محل سه نوع فضای سرپوشیده، نیمه باز و باز دارند. در این فضاها معماری گمنام با همکاری اهل محل که معمولاً از مؤمنین نمازگزار بوده نهایت ذوق و هنر خود را به کار برده تا با آجرکاری، گچ بری، کتیبه های زیبا، مقرنس کاری و طرح های اسلیمی جاذبه ای خاص به وجود آورد، نمودهایی ناب که از فرهنگ اسلامی حکایت دارند.

معمولاً مسجد جامع از مهم ترین و نامدارترین آثار معماری شهر به شمار می اید. به حدی که آوازة پاره ای از شهرهای اسلامی به مسجد جامع آن است، تا جایی که کریستن پرایس می گوید: مایة سرافرازی بسیاری از شهرهای اسلام این مکان است. در برخی ادوار تاریخی مسجد جامع چنان شالوده شهر را تحت تأثیر خود قرار می داد که وجه تمایز شهر از ده و مشخص کنندة شهر در میان انواع دیگر سکونت گاه های اسلامی به شمار می آمد.

اصول اعتقادی اسلام بر دانش اندوزی و خردورزی تکیه دارد. همین باور موجب شده است تا مساجد به کانون آموزش نیز تبدیل شوند، یا حداقل در جوار مسجد مراکز آموزش اسلامی احداث شود.
مدير دسترسي عمومي براي نوشتن را غيرفعال كرده.

مسجد جامع، قلب شهر 8 سال 11 ماه ago #115980

باسلام خوب بود تشکر
مدير دسترسي عمومي براي نوشتن را غيرفعال كرده.
مدیران انجمن: حجت مداحی شاهخالی