سوکت CPU چیست ، انواع سوکت پردازنده های اینتل
۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۳
خیلی ها سوال کرده بودن که آیا میشه پردازنده core i7 رو روی مادربوردی که پردازنده core i3 و یا core i5 داره سوار کرد و استفاده کرد ؟ جواب این سوال به نوع و شماره سوکتی است که مادربورد شما داره . پردازنده ها به دلیل اهمیت بالا یی که در پردازش اطلاعات کامپیوتری دارن ، همیشه مورد تجزیه و تحلیل و همچنین بهینه سازی قرار میگیرن پس طبیعی هست که شکل و شمایل اونا و تعداد پایه های پردازنده دچار تغییر و تحول قرار بگیره ، تغییر در شکل و شمایل پردازنده و پایه هاش منجر به تغییر و تولید سوکت ها در انواع و اقسام مختلف شده که در ادامه به بررسی انواع سوکت و پردازنده های مربوطه می پردازیم .

سوکت پردازنده چیست ؟
سوکت پردازنده همون قسمتی از مادربورد هست که پردازنده درون اون قرار میگیره . درواقع سوکت ارتباط بین پردازنده و مادربورد هست . سوکت پردازنده روی مادربورد لحیم میشه و از طرف دیگه هم پایه های پردازنده رو در خود جا میده . جنس سوکت از پلاستیکه و داخلش پر از پین هایی است که قراره با پین های CPU اتصال برقرار کنه . معمولا کنار سوکت ، یک اهرم فلزی برای محکم نگه داشتن پردازنده روی سوکت قرار میدن . عکس زیر رو ببینید .

نمونه ای از سوکت پردازنده های هزول روی مادربورد ایسوس - سوکت 1150
نمونه ای از سوکت پردازنده های هزول روی مادربورد ایسوس – سوکت 1150

آیا پردازنده اینتل روی مادربورد با سوکت AMD نصب میشه ؟
در یک کلمه خیر ، خیلی از افراد رو دیدم که اصلا نمی دونن چنین مسئله ای هم می تونه وجود داشته باشه که مادربوردی از پردازنده ای ساپورت نکنه . خیلی ها فکر میکنن پردازنده های جدید با مادربورد های جدید سازگاری دارن و هیچ محدودیتی هم این وسط وجود نداره . اما حقیقت اینه که پلتفرم AMD و طراحی پین های پردازنده های AMD با پردازنده های اینتل فرق داره . مثلا شاید پایه تغذیه پردازنده AMD پین 40 باشه اما در پردازنده اینتل پین 180 باشه ( مثال زدم ) .

به خاطر همین مسئله تو بازار دو مدل مادربورد داریم ، یکی مادربوردهای اینتلی و اون یکی هم مادربورد های با سوکت مخصوص پردازنده های AMD . پس هنگام خرید مادربورد و یا CPU حتما به این مسئله دقت کنید .



آیا سوکت پردازنده های core i5 ، core i3 و core i7 یکی است ؟
تو یه جمله بله اما شرط داره که در ادامه میگم : همونطور که می دونید و بارها در علم فردا گفتم ، پردازنده های اینتل نسل های مختلفی داره . نسل 1 تا 4 . نسل 4 همون پردازنده های هزول Haswell هست که قبلا در موردش صحبت کردم . حالا این نسل های مختلف برای 3 دسته کلی دسکتاپ ، لپ تاپ و سرور وجود دارن ، یعنی به زبون ساده ، اینتل پردازنده های هزول یا آی وی بریج رو هم برای دسکتاپ هم برای لپ تاپ و هم برای کامپیوترهای سرور طراحی می کنه . سوکت هایی که مخصوص اینتل طراحی میشن معمولا برای یک نسل هستن و تا یک بازه زمانی اعتبار دارن . برای مثال سوکت 1155 برای تمام پردازنده های نسل دوم ( سندی بریج ) و نسل سوم ( آی وی بریج ) و البته در دسکتاپ طراحی شده . یعنی شما پردازنده های نسل دوم و سوم از سلرون گرفته تا core i7 رو می تونید روی این سوکت سوار کنید . یعنی اگه کامپیوتر شما پردازندش core i7 نسل دو یا 3 هست و مادربورد شما سوکت 1155 داره ، می تونید پردازنده پنتیوم یا مثلا core i3 از نسل دو یا سه رو باهاش عوض و بدل کنید . پس باید به نوع سوکت نگاه کنید . یا باید کلی علامت و عدد و ارقام رو حفظ کنید یا باید به اینترنت دسترسی داشته باشید . فقط کافیه بدونید سوکتی که مادربورد شما داره چیه ، حالا باید ببینید پردازنده ای که می خواید روی اون سوکت قرار بدید بهش می خوره یا نه ، واسه این کار مدل پردازنده رو تو گوگل یا سایت سازنده که اینتل هست سرچ کنید . تو مشخصاتش زده که چه نوع سوکتی هست . مثلا مدل core i5 4570T رو ببینید ، زده سوکت 1150 . این شماره ها رو در ادامه توضیح میدم .

نسل های مختلف سوکت CPU های اینتل
نه من حوصلشو دارم و نه خود شما که از بچگی های سوکت شروع کنیم به گفتن . سوکت هایی که الان رو بورسه و در آینده استفاده میشه مهم تره و منم میرم سراغ همونا . ضمن اینکه کافیه که بدونید کدوم سوکت جدید تر یا قدیمی تره و مخصوص کدوم نسله ، همین .

سوکت های زیر همگی مخصوص دسکتاپ هستن چون همه درگیر سوکت دسکتاپن تا لپ تاپ یا سرور .

■ سوکت LGA775 – سوکت T
با ورود این سوکت به بازار در سال 2004 ، سوکت های اینتلی تغییر شکل دادن . اگه خاطر مبارک باشه ، قبلا یعنی همون دور و بر سالهای 2002 و 2003 سوکت پردازنده ها حفره داشت و پردازنده ها پین های بلندی داشتن اما سوکت LGA 775 دیگه حفره نداره و در عوض 775 تا خار فلزی داره که با پین های پردازنده اتصال برقرار میکنه . عیب این سوکت ها اینه که احتمال شکستگی و یا کنده شدن این خارهای فلزی وجود داره . اکثر کامپیوترهایی که حتی همین الان در منزل بسیاری از ایرانی ها هست سوکت 775 دارن . پردازنده هایی مثل پنتیوم D و سلرون و Core 2 Duo همگی سوکت 775 می خورن .

سوکت LGA 775 اینتل
سوکت LGA 775 اینتل

■ سوکت LGA 1156 – سوکت H
این سوکت در سال 2009 معرفی شد و مخصوص پردازنده های نسل اول Core i بود یعنی نسل قبل از سندی بریج . این سوکت 1156 تا خار فلزی داره . برای جایگزینی 775 اومد و فرقی که پردازنده های قابل پشتیبانی این سوکت با پردازنده های 775 دارن اینه که پردازنده های 775 از طریق مادربورد به یک چیپ جداگانه به نام پل شمالی یا به انگلیسی North Bridge وصل میشدن اما پردازنده های سوکت 1156 داخل خودشون پل شمالی رو جاساز کرده بودن .

سوکت LGA 1156 اینتل
سوکت LGA 1156 اینتل

■ سوکت LGA 1155 – سوکت H2
سوکتی که در سال 2011 و بعد از 1156 اومد 1155 بود که مخصوص نسل های سندی بریج و آی وی بریج بود . از سلرون تا Core i7 . این سوکت 1155 تا خار فلزی داره . به دلیل هم شکل بودن و ابعاد یکسان پردازنده های 1156 و 1155 ، سیستم خنک سازی هر دو سوکت مشابه بود . این سوکت با سوکت 1156 فرق داره اما ابعاد یکسانی داره .

سوکت LGA 1155 اینتل
سوکت LGA 1155 اینتل

■ سوکت LGA 2011 – سوکت R
در سال 2011 معرفی شد . 2011 تا خار فلزی داره . بیشتر برای پردازنده های قوی دسکتاپ و سرور طراحی شده . مخصوص نسل دوم و سوم البته سری E که قبلا در موردشون و در قالب پست راهنمای خرید Core i7 توضیح دادم .



سوکت LGA 2011 اینتل
سوکت LGA 2011 اینتل

■ سوکت LGA 1150 – سوکت H3
در سال 2013 معرفی شد و مخصوص پردازنده های هزول و Broadwell هست . Broadwell نسل بعدی هزوله . فعلا جدیدترین سوکت معرفی شده از طرف اینتل هست که از خیلی از تکنولوژی های روی مادربورد پشتیبانی میکنه .

سوکت LGA 1150 اینتل
سوکت LGA 1150 اینتل



در جدول زیر به طور خلاصه میبینید که کدوم سوکت برای چه سال و نسلی هست .

جدول مشخصات سوکت های مخصوص پردازنده های اینتل
جدول مشخصات سوکت های مخصوص پردازنده های اینتل

تفاوت سوکت ها در چیست ؟
هرچی جلوتر میریم پردازنده ها ظریف تر ، کم مصرف تر ، قدرتی تر و خلاصه صفت های خوبشون بیشتر میشه . این سوکت ها باید میزبان همین پردازنده های جدید و عجیب و غریب بشن ، پس اگه تعداد پایه ها و شکل و شمایل یه پردازنده تغییر کنه ، سوکت اون CPU هم باید تغییر کنه تا با هم Match بشن .

از طرفی شرکت هایی که مادربورد می سازن بالاخره باید پول در بیارن و فرض کنید که هر پردازنده ای روی هر مادربوردی سوار میشد اونوقت انگیزه خیلی ها برای خرید مادربورد جدید کمتر میشد و طرف قید تکنولوژی های جدید رو تا جایی که می تونست می زد .

کیفیت سوکت ها و پین های اون تاثیر زیادی روی ماندگاری و کم مصرف بودن پردازنده ها میگذاره . خلاصه تو یه جمله این سوکت ها دچار گذر زمان شدن .

در مورد سوکت های AMD هم بعدا توضیح میدم .