راهنمای نوشتن اقدام پژوهی(case study)



توصیف وضع موجود و تبیین مسئله :

هنگام نوشتن گزارش ابتدا خود را معرفی کنید و توضیح دهید کجا کار می کنید و چگونه و از چه زمانی با مسئله مواجه شده اید . در این زمینه این سوالات را می توانید بپرسید که با پاسخها گزارش را تشکیل می دهید .

1) شغل ، سابقه ؟

2) مدرک و رشته تحصیلی ؟

3) در چه دوره و چه پایه ای کار می کنید ؟

4) مدرسه شما در کدام منطقه آموزشی و جغرافیایی قرار دارد ؟

5) دخترانه یا پسرانه ؟

6) چند دانش آموز ؟

7) دو نوبته یا یک نوبته ؟

پژوهش در چه کلاس یا درس یا موضوع صورت می گیرد ؟

9) پژوهش در مورد چه کسانی صورت می گیرد ؟

10) آیا با این مسئله در همین زمان اکنون و این مکان روبرو هستند ؟

11) مسئله چه ربطی به شما دارد ؟

12) چرا مسئله برای شما اهمیت دارد ؟

13) به چه دلایلی توجه به مسئله جلب شده است ؟

14) آیا مسئله به طور دقیق و ملموس توصیف شده است ؟

15) آیا پاسخ مسئله از قبل روشن است ؟

16) آیا با دیگران مشورت کرده اید و نظر دیگران را جویا شده اید ؟





نکات مهم در نوشتن گزارش اقدام پژوهی :

توصیف وضع موجود و تبیین مسئله :

هنگام نوشتن گزارش ابتدا خود را معرفی کنید و توضیح دهید کجا کار می کنید و چگونه و از چه زمانی با مسئله مواجه شده اید . در این زمینه این سوالات را می توانید بپرسید که با پاسخها گزارش را تشکیل می دهید .

1) شغل ، سابقه ؟

2) مدرک و رشته تحصیلی ؟

3) در چه دوره و چه پایه ای کار می کنید ؟

4) مدرسه شما در کدام منطقه آموزشی و جغرافیایی قرار دارد ؟

5) دخترانه یا پسرانه ؟

6) چند دانش آموز ؟

7) دو نوبته یا یک نوبته ؟

پژوهش در چه کلاس یا درس یا موضوع صورت می گیرد ؟

9) پژوهش در مورد چه کسانی صورت می گیرد ؟

10) آیا با این مسئله در همین زمان اکنون و این مکان روبرو هستند ؟

11) مسئله چه ربطی به شما دارد ؟

12) چرا مسئله برای شما اهمیت دارد ؟

13) به چه دلایلی توجه به مسئله جلب شده است ؟

14) آیا مسئله به طور دقیق و ملموس توصیف شده است ؟

15) آیا پاسخ مسئله از قبل روشن است ؟

16) آیا با دیگران مشورت کرده اید و نظر دیگران را جویا شده اید ؟



گرد آوری اطلاعات (شواهد 1) :

به سه بخش مهم می پردازیم :

1) ارائه مدارکی دال بر وجود مسئله .

2) بهره گیری از مطالعات پیشین

3) یافتن خلاءها و مواردی که دیگران به آن نپرداخته اند .



برای گردآوری اطلاعات می توان از روشهایی مثل مشاهده – مصاحبه – پرس و جو و بررسی اسناد و ارقام استفاده کرد و ابزارهای گوناگونی مثل ضبط صوت ، دوربین ، ثبت شواهد و پرسشنامه نیاز دارید . پرسشهایی که می توان به صورت راهنماارائه داد عبارتند از :



1) درباره چه مقوله هایی می خواهید شواهد جمع آوری کنید ؟

2) آیا منابعی که قصد دارید اطلاعات را از آنجا تهیه کنید مشخص کرده اید ؟

3) آیا برای جمع آوری اطلاعات مجوزهای لازم را اخذ کرده اید ؟

4) آیا درباره روش های گردآوری اطلاعات آگاهی دارید ؟

5) چه روشهایی را برای گردآوری اطلاعات در نظر دارید ؟

6) چه ابزارهایی برای گردآوری اطلاعات لازم دارید ؟

7) اطلاعات جمع آوری شده چه چیزهایی را نشان می دهد و چه هستند؟(بیان شواهد)

آیا کسانی را می شناسید که بتوانند به شما کمک کنند ؟

9) کدام اصول اخلاقی را برای گردآوری اطلاعات جمع آوری کرده اید ؟

10) آیا اطلاعات و شواهد مسئله شما را به خوبی نشان می دهد ؟

موارد2و3) بهره گیری از اطلاعات پیشین و یافتن خلاءها:



1) آیا کتابها و منابعی که باید مطالعه کنید را مشخص کرده اید ؟

2) آیا می دانید آنها را در کجا می توانید پیدا کنید ؟

3) آیا پیشینه مربوط به موضوع پژوهش خود را برای بدست آوردن مبنایی منطقی مطالعه کرده اید؟

4) آیا اطلاعات جمع آوری شده را بسته بندی کرده اید ؟

5) آیا اطلاعات بدست آمده در مشخص کردن وضع موجود کمک می کند ؟

6) آیا اطلاعات بدست آمده را با همکاران دیگر مورد بررسی قرار داده اید ؟

7) آیا از اطلاعات کسب شده می توانید راه حل موقت را انتخاب کنید ؟

آیا شما برای بهبود کار خود به روشی دست پیدا کرده اید که دیگران آنرا پیدا نکرده اند ؟



تجزیه و تحلیل و تفسیر داده ها :



تفسیر و تحلیل داده ها را پالایش می کند وامکان طبقه بندی یا عرضه منطقی به ما می دهد تا از این طریق چارچوب مناسبی برای حل مسئله و اقدامات را بیابیم .

تجزیه و تحلیل انواع مختلفی دارد که در آنها می توان از روشهای کمی و روشهای کیفی استفاده شود . در تحلیل داده های کمی از میانگین ، رسم نمودارهای مختلف ، درصد و فراوانی استفاده می کنیم و برای تجزیه و تحلیل داده های کیفی از الگوهایی مثل نمودار استخوان ماهی ، شش پرسش تفسیری ( چرا ، چگونه ، چه چیزی ، چه کسی ، چه وقتی و کجا ) استفاده می کنیم .

در پالایش داده ها سعی کنید با گروه دیگران مطالب ضد و نقیض را از هم جدا کرده و مطالب مرتبط را در کنار هم قرار دهید . ضمناً می توانید از تجربه های مفثید دیگران استفاده کنید .





پرسشهای راهنما :

1) عوامل کلیدی ایجاد مسئله چه هستند ؟

2) چگونه مسئله بوجود آمده ؟

3) توالی و تداوم رویدادها چگونه است ؟

4) چه کسانی عمیقاً درگیر مسئله هستند ؟

5) افراد صاحب نفوذ و تاثیردار در مسئله چه کسانی هستند ؟

6) فعالیتها ، رویدادها یا مسائل عمده مربوط به عوامل کلیدی چه هستند ؟

7) علایق و نگرانی ها چه هستند ؟

چه منابعی برای حل مشکل در دسترس است ؟

9) رویدادها چه وقت اتفاق می افتند ؟

10 ) رویدادها کجا اتفاق می افتند ؟



انتخاب راه حل موقت :

انتخاب راه حل مناسب و ذکر چرایی این انتخاب کلید موفقیت شما در اینمرحله است. در انتخاب راه حل ها توجه داشته باشید که راه حلها برای دیگران مشکل ایجادنکند.

پرسشهای راهنما :

1) آیا راه حلهای گوناگون را یادداشت کرده اید ؟

2) آیا راه حلها بر اساس اطلاعات کافی تهیه شده اند ؟

3) آیا راه حلها برای از میان برداشتن علل مسائل و یا کاهش تاثیر آنها طراحی شده اند؟

4) آیا معیارهایی برای انتخاب راه حل بهتر در نظر گرفته شده است ؟

5) آیا راه حل انتخابی منجر به فراهم کردن دانشی جدید می شود ؟

6) آیا راه حلها از نظر اجرایی قابل اجرا هستند ؟

7) آیا به مسائل حقوقی و اخلاقی و اداری اجرای راه حل توجه کرده اید ؟

آیا به اندازه کافی برای اجرای راه حل اندیشیده اید ؟

9) آیا خود را برای اتفاقات پیش بینی نشده آماده کرده اید ؟

10) آیا برای اجرای راه حل برنامه ریزی کرده اید ؟

11) آیا منابع مالی اجرای راه حل را تهیه کرده اید ؟

12) آیا وظایف همکارن را مشخص کرده اید ؟

13) آیا مجوزهای لازم برای اجرای راه حلها گرفته اید ؟



اجرای طرح جدید و نظارت :



1) آیا اجرا بر اساس برنامه از پیش تعیین شده است ؟

2) آیا برنامه ای برای نظارت روزانه بر طرح تهیه کرده اید ؟

3) آیا برای اجرای طرح مشارکت و همکاری دیگران را جلب کرده اید ؟

4) آیا خود را برای تغییرات لازم آماده کرده اید ؟

5) آیا برای ثبت وقایع ابزار لازم را مهیا کرده اید ؟ ( چک لیست / دوربین )

6) آیا بطور منظم نتایج اجرای راه حلها را ثبت می کنید ؟

7) آیا کاستی های طرح را بطور مستمر یادداشت می کنید ؟



گردآوری اطلاعات( شواهد 2 ):

1) آیا درباره داده ها و شواهدی که باید بدست آورید برنامه ریزی کرده اید ؟

2) آیا برای گردآوری داده ها و شواهد ابزار لازم را در اختیار دارید ؟

3) در چه مقوله هایی می خواهید داده ها و شواهد را جمع آوری کنید ؟

4) آیا درباره شاخص هایی که نشانگر بهبود در کار شما هستند فکر کرده اید؟

5) آیا برای بایگانی داده ها و شواهد سیستمی در نظر گرفته اید ؟

6) آیا با همکارن خود درباره داده ها ، شواهد تبادل نظرکرده اید؟

7) آیا مدارک را به تایید مدیر مدرسه رسانده اید ؟

آیا مدارک و شواهد را کد گذاری یا تاریخ گذاری کرده اید ؟



- سوالهای ناظر بر کیفیت و روایی اقدام پژوهی

1) آیا این اقدام پژوهی در توسعه روابط اجتماعی و مشارکت جمعی موفق بوده است ؟

2) آیا برنامه ریزی و فرآیند اقدام پژوهی به وسیله دغدغه و علایق مربوط به پیامدها هدایت شده است ؟

3) آیا در اقدام پژوهی از همه راههای ممکن ( اصل کثرت گرایی ) برای کسب دانش استفاده شده است ؟

4) آیا اقدام پژوهی به انجام فکری اعضای شرکت کننده منجر شده است ؟

5) آیا اقدام پژوهی راههایی فراتر از عقل نظری برای کسب دانش فراهم کرده است ؟

6) آیا اقدام پژوهی از روی آگاهی بعنوان رویکرد مناسب انجام تحقیق انتخاب شده است ؟

7) آیا اقدام پژوهی برای افراد شرکت کننده بعنوان یککار معنا دارتلقی شده است ؟

آیا اقدام پژوهی به پایدار شدن و فراگیر شدن اصلاحات به وجود آمده کمک کرده است؟



- انواع مرسوم اعتبار بخشی به کار اقدام پژوهی



اعتبار بخشی توسط همکاران :

آیا می توانید گروهی از همکاران خود را نسبت به اهمیت دانشی که بدست متقاعد نمایید ؟ آیا می توانید آنها را قانع کنید که عمل شما مسئولانه و عالی بوده است ؟

برای ارزیابی از کار خود معیارهای روشن ارائه دهید و برای آن شواهدی صریح فراهم آورید ؟



اعتبار بخشی توسط فرادستان :

آیا می توانید به مدیران خود نشان دهید که کار خود را به منظور بهبود ، تغییر داده اید و روش جدید کار شما با طرح های توسعه سازمانی سازگار است ؟



- اعتبار بخشی از سوی مراجعان :

آیا افرادی که مورد حمایت شما بوده اند ، موافقند که عمل شما در راستای منافع آنها بوده است و کیفیت زندگی آنها در اثر مداخلات اعمال شده توسط شما بهبود یافته است ؟



- اعتبار بخشی از سوی جامعه علمی :

گاهی لازم است جامعه علمی نقش و سهم شما را در تولید دانش تایید کند . بسیاری از اقدام پژوهان که پژوهش خود را برای در یافت نوع جایزه از مجامع علمی انجام می دهند باید آنرا طوری عرضه کنند که قابلیت بررسی داشته باشد .



- اعتبار بخشی توسط عامه مردم :

آخرین گره اعتبار بخش مجموعه وسیعی از خوانندگانی هستند که در محیط های سازمانی با بخش های دیگر جامعه قرار دارند . علاوه بر اعلان عمومی نتایج ، پژوهش می توان آنها را منتشر ساخت . پذیرش انتشار از سوی نشریات علمی ممکن است وقت زیادی از فرد بگیرد . در هر حال تامل درباره اینکه یک پژوهش خوب چه مشخصاتی دارد ، ضروری است . چه بسا هر کاری دارای جنبه سیاسی باشد به نظریه های جنبش های اجتماعی مختلف مرتبط باشد . در هر حال نظرات و یافته های روا فقط از طریق وارد شدن در زندگی دیگران تداوم می یابد .