اینجانب دراین جا مایلم از همه عزیزانی که مرا در انجام این پژوهش همراهی نمودند تشکر و قدردانی کنم از مدیریت محترم دبستان علامه ، سرکار خانم عزیزی که با دلسوزی و نهایت صبر از وقت گرانمایه خود گذشته و با ارجاع دانش­آموزم به مرکز مشاوره با اینجانب همکاری داشتند و این همکاری کمک شایانی به بهبود در روند کار من داشت. همچنین از دانش­آموزان کلاس پنجم طه که با دلسوزی و علاقه و شوق فراوان به دوست خود کمک کردند تا این مشکل حل شود. و از همکاران و مشاورین محترم در مرکز مشاوره که با صبر و ارائه راه حل­های کاربردی و مناسب کمک چشمگیری به این جانب نمودند.




فهرست مطالب
چکیده طرح: 3
هدف: 3
آزمودنی: 4
روش تحقیق: 4
یافته­ها: 4
نتایج: 4
کلید واژه: 5
مقدمه: 5
توصیف وضعیت موجود: 5
گردآوری اطلاعات و شواهد1: 7
تجزیه و تحلیل داده­ها: 11
اجرای راه حل: 12
انتخاب راه حل: 12
روش زبانی یا بیانی یا تلفظی: 12
روش روانی- درمانی: 13
تنش­زدایی و آرامش روانی: 13
گردآوری شواهد2: 13
نتیجه­گیری و تصمیم نهایی: 14
منابع : Error! Bookmark not defined.

چکیده طرح:
هدف:
هدف از این پژوهش این بودکه چگونه می توانم لکنت زبان دانش­آموزم را بر طرف نمایم.
آزمودنی:
در این پژوهش بر روی یکی از دانش­آموزان دختر که لکنت زبان شدیدی داشت ودر پایه پنجم دبستان شهبازی سال تحصیلی 90-91 تحصیل می­کرد پژوهش کردم.
روش تحقیق:
از طریق مباحثه و مشاوره و روان درمانی با مشکل بهتر آشنا شدم ودر جهت رفع آن کوشش کردم.
یافته­ها:
با شناسایی دانش­آموزم مشکل او را بیشتر استرس و اضطراب مأیوس بودن از این که هیچ وقت نمی­توانم درست صحبت کنم دیدم.
نتایج:

با صحبت و آشنا شدن با روحیه این دانش­آموز بیشتر خودم را به او نزدیک کردم که لااقل در مورد من کمتر دچار استرس شود و موفق هم شدم که نظر او را به خودم جلب کنم و طبق گفته­های خود او اولین معلمی بودم که شانس نزدیک شدن به او را داشتم و باعث شده بودم که احساس خوبی در او پیدا شود.«همان جلب توجه»
کلید واژه:
اضطراب و استرس- ناامیدی- توجه و بها دادن - امیدواری

مقدمه:
نارسایی­های تکلمی که منشا آن اختلالات شنوایی هستند متاثر از حداقل 3ویژگی خاص است که عبارتند از :سن وقوع نقص شنوایی میزان نوع اختلال شنوایی .اگر نوع اختلال شنوایی به میزان ضعف قبل از سن به سخن آمدن کودک باشد موجب تأخیر در صحبت کردن طبیعی می­گردد ولی اگر بعد از رشد طبیعی کودک در صحبت کردن باشد ممکن است چندان تأثیری در صحبت کردن نداشته باشد. اگر وقوع اختلال شنوایی به میزان متوسط یا خیلی زیاد قبل از یادگیری زبان باشد تأثیر بسیار شدیدی بر رشد طبیعی زبان کودک می­گذارد. لکنت زبان عارضه­ای است اکتسابی که از عادات شرطی شده پیروی می­کند و یک عارضه­ی عضوی نیست و نباید عامل آن را در مغز لب و دهان جستجو کنیم.
توصیف وضعیت موجود:
مسئله­ی مورد پژوهش من در مورد لکنت زبان و دلایلی که باعث بروز لکنت در افراد می­شود بود. یکی از دلایلی که موجب بروز لکنت در افراد می­شود می­تواند نقش مهمترین را داشته باشد. اسمایلی بلانتون"معتقد است عوامل روانی سبب بروز لکنت زبان می­شود. بدین ترتیب که ترس باعث می­شود قشر مغز نتواند کنترل خود را بر اندام­های گفتاری اعمال کند ولکنت زبان می­تواند ریشه در مسائل و مشکلات عاطفی داشته باشد و به صورت نشانه­های فیزیکی و اختلالات زبانی تظاهر کند اغلب کفته می­شود که لکنت مانند توده یخ شناوری است که قسمتی که در بالای آب قرار دارد و مردم می­بینند ومی­شنوند قسمت کوچکتر آن است و قسمت بزرگتر شامل شرم ترس وگناه وتمام احساساتی است که هر زمان سعی کرده­اید جمله­ی ساده­ای را بیان کنید و نتوانسته­اید تماما زیر سطح آب قرار دارد.
اکثر الکنها سعی می­کنند قسمت پایین این توده­ی شناور را پنهان کنند تا خود را شخصی با گفتار عادی نشان دهند این کار فقط قسمت پایین توده را بزرگتر می­کند.




گردآوری اطلاعات و شواهد1:
من در اقدام پژوهی خود در درجه اول به عنوان یک آموزگار خود را مؤظف می­دانستم تا بتوانم ببینم از چه طریقی می­توانم لکنت زبان دانش آموزم را بر طرف سازم.
دانش­آموزم نجیبه جعفری نام داشت نجیبه از نظر گفتاری از کودکی دچار مشکل بود طی صحبت­هایی که با او داشتم از کودکی با این مشکل دست و پنجه نرم می­کرد وگاهی اوقات تمسخر دیگران بیشتر روی او تاثیر می­گذاشت ودر روند بهبود او تأخیر می­انداخت .متأسفانه والدین او هم نسبت به این امر بی­توجه بودند نجیبه دچار یاس وناامیدی بود به طوری که او هیچ وقت فکر نمی­کرد بتواند مثل افراد عادی صحبت کند در روزهای اول که من در این کلاس شروع به تدریس کرده بودم شناخت زیادی روی دانش­آموزانم نداشتم بعد از مدتی متوجه این موضوع شدم.
سر کلاس بخوانیم چون همه دانش­آموزان تقریبا 3 یا 4 خط از متن کتاب را می­خوانند متوجه شدم وقتی نوبت به نجیبه می­رسد چون نمی­توانست به راحتی متن را بخواند به خود فشار زیادی میاورد وخواندن را رها می­کرد و شروع به گریه می­کرد. سعی کردم چند جلسه خصوصی با او صحبت کنم همچنین ملاقاتی را هم با مادرش داشتم. و سعی کردم اعتماد و اطمینان او را به خود جلب کنم.
مادر نجیبه هم از این موضوع ناراحت بود ولی علی­رغم مشکلات و مسائل خاص خانه­داری پیگیری نکرده بود. از مادر اوخواستم تابا ما همکاری کند و یک سری پیشنهادهایی را به مادرش دادم واز او خواستم تا به سایر افراد خانواده نیز انتقال دهد. وسعی کند محیط خانه را محیط امنی بسازد تا نجیبه درآن ارامش داشته باشد.و به هیچ عنوان مورد تمسخر اعضای خانواده قرار نگیرد.
از دیگر توصیه­های من به اولیای او این بود که پدر و مادری که در درمان فرزندشان بیش از حد هم نگرانی نشان دهند فرزند را نسبت به مشکل خویش بیش از پیش اگاه میکنند.ودر نهایت فرزن آنها نسبت به گفتار خویش حساس شده و ممکن است مقاومت منفی نشان دهد.در حقیقت دیدگاه مثبت یا منفی دیگران در مورد لکنت می­تواند در فرد لکنتی همان دیدگاه را ایجاد کند وکودک را بیزار کند.
مشاهده شده والدین عکس­العمل­های مختلفی مانند احساس نگرانی، اعتراض،تنبیه وتحقیر و....دارندکه میتواند تأثیر جبران ناپذیری بر روی افراد داشته باشد.
عکس­العمل­های والدین به گونه­های زیر است:
عزیزم چرا این طوری حرف می­زنی؟(نگرانی)
بچه چرا این طور حرف میزنی ؟(اعتراض)
حرف نزن بچه.(تنبیه)
خجالت نمیکشی این طور حرف میزنی ؟(تحقیر)
زود باش حرف بزن کار دارم.(تعجیل)
آرام­تر صحبت کن (تجویز)
از مادر نجیبه خواستم از گفتن چنین جملاتی پرهیز کند.به او کمک کند مقابل آیینه صحبت کند وصدای خود را ضبط کند در حالی که با صدای بلند متنی را می­خواند و.....
از آنجایی که یک مشاور می­تواند نقش بسزایی در رفع مشکلات داشته باشد به کمک مدیر محترم دبستان سرکار خانم اسماعیل­زاده این دانش­آموز را به مرکز مشاوره ارجاع دادیم.
از دیگر اقداماتی که انجام دادیم این بود که از دانش آموزان کلاس خواستم موقعی که نجیبه متنی را می­خواند هیچکس کلامی حرف نزند و سکوت کامل باشد وکسی نارضایتی مبنی بر این که زود باش یا غلط های اورا بگیرد انجام ندهد .بچه ها با شوق زیاد قبول کردند و همکاری کردند .به طوری که وقتی نوبت نجیبه میرسید همه سکوت می­کردند وهمکاری خوبی داشتند. از او خواستم هر روز قبل از شروع درس متنی را که از قبل آماده کرده را برای دوستانش در کلاس ارائه دهد و همه هم او را تشویق می­کردند وبا ذوق گوش می­دادند در پایان هم نجیبه سؤالاتی را در مورد متن خوانده شده از بچه ها می­پرسید و بچه­ها هم نظرات خود را می­دادند.
رفته رفته اعتماد به نفس نجیبله بالاتر می­رفت .روزی از رادیو شنیدم که محققان به این نتیجه رسیدند که خواندن شعر می­تواند حتی در افرادی که دچار سکته مغزی شده­اند ونیمکره مغز آنان مختل گردیده است تأثیر بسزایی بگذارد و زبان آنان را باز کند و در مورد افراد الکن هم مفید است.از نجیبه خواستم تا شعری دلخواه آماده کند وبا صدای بلند و آهنگین بخواند. بعضی اوقات وقتی وارد کلاس می­شدم می­دیدم نجیبه را در حال شعر خواندن بود در حالی که لبخند رضایت بر روی لبهایش بود و بچه­ها هم با دست زدن او را همراهی می­کردند و این نشانه خوبی برای من بود نشانه بالا رفتن حس عزت نفس و اعتماد.
بعد از این که با همکاری خانواده و مدیر محترم دبستان نجیبه را به مرکز مشاوره نیز ارجاع دادیم راه­کارهای خوبی توسط مشاورین ارائه داده شد از جمله:
1-کشیده­گویی: با کشیدن نفس عمیق وبا صدای بلند حرف زدن و شمرده شمرده صحبت کردن
2-صحبت کردن با تلفن: با همکاری دانش آموزانم و کسب اجازه از والدینشان چند نفر از دانش­آموزان شماره منزل خود را به نجیبه دادند.تا در طول روز حداقل 2یا3نفر مکالمه تلفنی داشته باشد بچه­های کلاس هم از روند بهبودی نجیبه مرا مطلع می­ساختند.
3-خرید منزل :مثل خرید از بقالی ونانوایی و...
4 - تلفن به جاهایی مثل 118و گرفتن آدرس­ها و تلفن­های اتفاقی
5-شناسایی و شناخت این­که بیشتر در چه جاهایی دچار لکنت می­شود.

در تمامی موارد ذکر شده گزارشی را هم به من هم به مشاورین محترم ارائه می­داد.
تجزیه و تحلیل داده­ها:
اضطراب و و فشار عاطفی همواره لکنت را تشدید می­کند به همین دلیل هدف بسیاری از توصیه­های درمانی از لکنت زبان این است تا آنجایی که مقدور است تلاش کنیم اضطراب و فشارهای عاطفی را کاهش دهیم موفقیت زمانی حاصل می­شود که بتوان منبع ومنشع اضطراب را بازشناخته و متوجه آن شد.
همچنین روش­های جدیدی که امروزه مشاورین به عنوان راه حل پیشنهاد می­کنندکنترل تنفس حنجره و زبان لب­ها و فک است به فرد لکنتی می­آموزندکه سرعت صحبت را کم و آهسته کنند و دربین صحبت کردن نفس عمیقی بکشند واجازه دهد در هنگام صحبت کردن هوا بیرون بیاید.



اجرای راه حل:
پیاژه اعتقاد دارد که کودک را باید در موقعیت­هایی قرار داد که او در آنها فعال شود وابتکار به خرج دهد به این منظور از دانش­آموزم خواستم تا سر کلاس هر متنی یا شعری که دوست دارد بخواند با تن صدای بلند آزاد و رها و بچه­ها با دست زدن هنگام شعر خواندن او را همراهی می­کردند و این کار لذتی را در او ایجاد می­کرد که خودش شوق بیشتری به خواندن شعر در کلاس داشت بدون اینکه بخواهم به او یادآوری کنم.
انتخاب راه حل:
روش زبانی یا بیانی یا تلفظی:
که برای افراد بالای 7 سال می­باشد در این روش تمرین­های مربوط به رها ساختن عضلانی جلوگیری از گیر و فشار از اهمیت بسزایی برخوردار است.
روش روانی- درمانی:
که برای سنین پایین ثمربخش نیست ولی برای دانش­آموز من دراین سن مناسب بود.
تنش­زدایی و آرامش روانی:
بی­توجهی به پدیده لکنت یا فراموشی عمدی درگاهی اوقات برای این­که استرس و اضطراب کم شود.
گردآوری شواهد2:
با اجرای طرح و راهکارهایی­که به نظرم رسیده بود و راهنمایی­هایی­که اطرافیانم در اختیارم گذاشته بودند پیشرفت قابل مشاهده­ای در روند بهبود لکنت زبان دانش­آموزم احساس کردم اما همچنان لازم بود تحت کنترل باشد به همین دلیل به اولیای او توصیه کردم در جلسات مشاوره شرکت­کنند و این رابطه و پیوند بین مشاورین محترم و نجیبه قطع نشود تا انشاءا... بهبودی کامل ایجاد شود.

تأثیر آن را روی گفتار دانش­آموزم نسبت به مراحل اول مقایسه کردم ودر این مقایسه مشاهده کردم که بسیاری از مشکلات موجود در لکنت زبان او کاهش پیدا کرده است.
و عواملی که باعث لکنت زبان می­شدند از جمله اعتماد به نفس پایین – احساس عدم امنیت و ترس از لکنت در مقابل دیگران – صحبت کردن در مقابل غریبه­ها – ضعف و ناامیدی در رسیدن به هدف – هیجان زدگی در هنگام صحبت کردن – خستگی و فشار روانی زیاد و ... تا حد رضایت بخشی از بین رفته است.
با پیشنهاد خود نجیبه هر روز سر صف سرود ملی یا دعای فرج را در برنامه آغازین اجرا می­کرد حس رضایت و اعتماد به نفس را در چهره او کاملاً می­شد مشاهده کرد بچه­های کلاسم هم استقبال بسیار خوبی از برگزاری برنامه آغازین توسط نجیبه می­کردند.
نتیجه­گیری و تصمیم نهایی:
بعد از حرکت در دو جنبه شناخت و عوامل مؤثر در لکنت و سوق دادن فرد در فرایند گفتار عادی و طبیعی زمان آن می­رسد تا با تمهیداتی دیدگاه شخص را نسبت به خود و محیط و جامعه تغییر کند از این به بعد است که او می­تواند رفته رفته خود را زندگی آشتی دهد و بگوید من هم می­توانم.



انتخاب راه حل:
روش زبانی یا بیانی یا تلفظی:
که برای افراد بالای 7 سال می­باشد در این روش تمرین­های مربوط به رها ساختن عضلانی جلوگیری از گیر و فشار از اهمیت بسزایی برخوردار است.
روش روانی- درمانی:
که برای سنین پایین ثمربخش نیست ولی برای دانش­آموز من دراین سن مناسب بود.
تنش­زدایی و آرامش روانی:
بی­توجهی به پدیده لکنت یا فراموشی عمدی درگاهی اوقات برای این­که استرس و اضطراب کم شود.
گردآوری شواهد2:
با اجرای طرح و راهکارهایی­که به نظرم رسیده بود و راهنمایی­هایی­که اطرافیانم در اختیارم گذاشته بودند پیشرفت قابل مشاهده­ای در روند بهبود لکنت زبان دانش­آموزم احساس کردم اما همچنان لازم بود تحت کنترل باشد به همین دلیل به اولیای او توصیه کردم در جلسات مشاوره شرکت­کنند و این رابطه و پیوند بین مشاورین محترم و نجیبه قطع نشود تا انشاءا... بهبودی کامل ایجاد شود.

تأثیر آن را روی گفتار دانش­آموزم نسبت به مراحل اول مقایسه کردم ودر این مقایسه مشاهده کردم که بسیاری از مشکلات موجود در لکنت زبان او کاهش پیدا کرده است.
و عواملی که باعث لکنت زبان می­شدند از جمله اعتماد به نفس پایین – احساس عدم امنیت و ترس از لکنت در مقابل دیگران – صحبت کردن در مقابل غریبه­ها – ضعف و ناامیدی در رسیدن به هدف – هیجان زدگی در هنگام صحبت کردن – خستگی و فشار روانی زیاد و ... تا حد رضایت بخشی از بین رفته است.
با پیشنهاد خود نجیبه هر روز سر صف سرود ملی یا دعای فرج را در برنامه آغازین اجرا می­کرد حس رضایت و اعتماد به نفس را در چهره او کاملاً می­شد مشاهده کرد بچه­های کلاسم هم استقبال بسیار خوبی از برگزاری برنامه آغازین توسط نجیبه می­کردند.
نتیجه­گیری و تصمیم نهایی:
بعد از حرکت در دو جنبه شناخت و عوامل مؤثر در لکنت و سوق دادن فرد در فرایند گفتار عادی و طبیعی زمان آن می­رسد تا با تمهیداتی دیدگاه شخص را نسبت به خود و محیط و جامعه تغییر کند از این به بعد است که او می­تواند رفته رفته خود را زندگی آشتی دهد و بگوید من هم می­توانم.
انتخاب راه حل:
روش زبانی یا بیانی یا تلفظی:
که برای افراد بالای 7 سال می­باشد در این روش تمرین­های مربوط به رها ساختن عضلانی جلوگیری از گیر و فشار از اهمیت بسزایی برخوردار است.
روش روانی- درمانی:
که برای سنین پایین ثمربخش نیست ولی برای دانش­آموز من دراین سن مناسب بود.
تنش­زدایی و آرامش روانی:
بی­توجهی به پدیده لکنت یا فراموشی عمدی درگاهی اوقات برای این­که استرس و اضطراب کم شود.
گردآوری شواهد2:
با اجرای طرح و راهکارهایی­که به نظرم رسیده بود و راهنمایی­هایی­که اطرافیانم در اختیارم گذاشته بودند پیشرفت قابل مشاهده­ای در روند بهبود لکنت زبان دانش­آموزم احساس کردم اما همچنان لازم بود تحت کنترل باشد به همین دلیل به اولیای او توصیه کردم در جلسات مشاوره شرکت­کنند و این رابطه و پیوند بین مشاورین محترم و نجیبه قطع نشود تا انشاءا... بهبودی کامل ایجاد شود.

تأثیر آن را روی گفتار دانش­آموزم نسبت به مراحل اول مقایسه کردم ودر این مقایسه مشاهده کردم که بسیاری از مشکلات موجود در لکنت زبان او کاهش پیدا کرده است.
و عواملی که باعث لکنت زبان می­شدند از جمله اعتماد به نفس پایین – احساس عدم امنیت و ترس از لکنت در مقابل دیگران – صحبت کردن در مقابل غریبه­ها – ضعف و ناامیدی در رسیدن به هدف – هیجان زدگی در هنگام صحبت کردن – خستگی و فشار روانی زیاد و ... تا حد رضایت بخشی از بین رفته است.
با پیشنهاد خود نجیبه هر روز سر صف سرود ملی یا دعای فرج را در برنامه آغازین اجرا می­کرد حس رضایت و اعتماد به نفس را در چهره او کاملاً می­شد مشاهده کرد بچه­های کلاسم هم استقبال بسیار خوبی از برگزاری برنامه آغازین توسط نجیبه می­کردند.
نتیجه­گیری و تصمیم نهایی:
بعد از حرکت در دو جنبه شناخت و عوامل مؤثر در لکنت و سوق دادن فرد در فرایند گفتار عادی و طبیعی زمان آن می­رسد تا با تمهیداتی دیدگاه شخص را نسبت به خود و محیط و جامعه تغییر کند از این به بعد است که او می­تواند رفته رفته خود را زندگی آشتی دهد و بگوید من هم می­توانم.






باتشکراززحمات استادازجمند طلا آذربیضا زهرارضاعلی