گزارش از موزه کاخ گلستان
نویسنده و عکاس دانشجو سحر صادقی

مقدمه
در صبح روز 4 شنبه مورخ 10/07/93 به همراه جمعی از دوستان دانشجوی رشته کاردانی برنامه نویسی دانشگاه جامع علمی کاربردی واحد 13 به قصد بازدید از کاخ موزه گلستان رفتیم .از دلایلی که ما را به دیدن این کاخ تشویق میکرد این بود که کاخ گلستان در تیر ماه سال 1392 در سی و هفتمین اجلاس سالانه کمیته میراث جهانی سازمان یونسکو در پنوم پن ، پایتخت کامبوج در فهرست آثار جهانی ثبت شده. ما که تا آن زمان به آن کاخ نرفته بودیدم از آدرسی که داشتیم راهی
شدیم . کاخ درست در کنار بازار بزرگ تهران بود ...و این موضوع برای ما بسیار جالب بود چون تا آن زمان همیشه بدون دقت از کنار آن میگذشتیم.

کاخ موزه گلستان :

مجموعه ای از بناهای تاریخی(عمارت های مختلف) که در میدان ارگ تهران واقع است. بناهای این کاخ در سالها و زمانهای مختلفی ساخته شده است. نام کاخ گلستان از یکیاز تالارها به نام گلستان گرفته شده است.

در ورودی کاخ که باید مبلغی را به عن.ان ورودی پرداخت میکردیم , نقشه ای از کل کاخ بعنوان راهنما دادند. که شامل بناهای موجود در کاخ بود
- شمس العماره
- - خلوت کریم خانی
- تالار سلام
- - عمارت بادگیر
- تالار آیینه
- - تالار عاج
- تخت مرمر
- - تالار الماس
- حوض خانه
- - تالار برلیان
- کاخ ابیض
- - حوضخانه عمارت بادگیر

از بین اینها ما 3 عمارت را برای بازدید انتخاب کردیم عمارت های شمس , بادگیر , و تاج



شروع ساخت آن به ارگ تاریخی تهران و زمان شاه طهماسب اول در دوره صفویه در بخش قدیمی شهر تهران بازمی گردد.
بخشهای اصلی آن در درون حصار قدیمی تهران احداث گردیده ولی در دوره قاجار گسترش فراوانی یافت و محل سکونت شاهان قاجار گردید. در زمان پهلوی نیز جهت مراسم رسمی و محل اقامت روسای جمهور و مهمانان ویژه خارجی استفاده می شد. با اینحال قسمتهایی از آن در این زمان تخریب گردید.

در آخر میتوان گفت اتفاقهای زیادی در این کاخ در طول تاریخ به وقوع پیوسته تا اینکه در حال حاضر به صورت موزه مورد استفاده قرار گرفته است. ما از بعصی از موزه ها دیدن کردیم اما اجازه عکسبرداری از آثار را نداشتیم.



در ابتدا که وارد حیاط کاخ شدیم یک حوض طویل در روبروی تخت مرمر خودنمایی می کرد . ولی حوض بدلیل بازسازی خالی از آب بود.

جلوتر که رفتیم تخت مرمر به وضوح قابل مشاهده بود که این تخت توسط شاهان قاجار و رضا شاه به جهت رسیدگی به مسائل مردم مراجعه کننده مورد استفاده قرار می گرفت.

به اطرف که می نگریم نمایی از دیوارهای نمای اطراف کاخ و شمس العماره به چشم می خورد که بر روی این دیوارها کاش های برجسته به کار رفته بود که نمای کاخ را بسیار زیبا نشان می داد.







تالار آئینه:
در غرب تالار سلام و چسبیده به آن قرار دارد.این تالار هم یکی از تالارهای مشهور کاخ است.قبل از ساخت این تالار در محل آن کلاه فرنگی چهل ستون قرار داشت که در سال 1269 قمری ضمن تغییراتی که محمدتقی خان معمارباشی به همراه حاج علی خان حاجب الدوله در عمارت سلطنتی می دادند ساخته شده بود و بیش از آن تالار یا عمارتی به نام الماسیه در آن مکان وجود داشت.



همچنینن قابل ذکر است این تالار شهد تاج گذاری شاهان قاجار و همچنین محمد رضا شاه پهلوی بوده است.


در تالار آینه کفشهای مخصوص به پا کردیم .سپس پله هایی در روبروی ما قابل مشاهده بودند که در انتهای پله ها مجسمه های احمد شاه و محمد شاه به چشم می خوردند. که واقعا خیلی ماهرانه و طبیعی آن ها را ساخته بودند


پله ها را به سمت بالا رفتیم به دوراه منتهی می شد از پله های سمت راست بالا رفتیم وارد سالن سمت چپ شدیم تمام دیوارهای سالن مزین به کاشی کاری های بسیار زیبا بود. مجسمه های ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه در انجا به چشم می خوردند همانطور که ما آنها را تماشا میکردیم گویا آنها نیز به ما نگاه میکردند.
در راهروی مقابل شهاب سنگی قرار داشت به وزن 54 کیلوگرم که در زمان سطنت ناصرالدین شاه در شهر بوغین اشتهارد از آسمان به زمین سقوط کرده بود و زمین را با اندازه تقریبی 2.5 متر فرو برده بود.
درکنار راهرو سالن دیگری قرار داشت که مجسمه محمد غفاری کاشانی (کمال المک) و مجسمه ناصرالدین شاه به چشم می خورد که کمال الملک در حال کشیدن نقاشی پادشاه بود و واقعا فضای خیلی زیبا و جالبی را برای توریستها ایجاد کرده بود.
خیلی مشتاق بدیم که از این فضا عکس برداری کنیم اما بخاطره اشیای قدیمی اجازه ی این کار را نمیدادند.

سپس وارد سالنی دیگر شدیم که تمام کف این سالن کاشی کاری شده بود .در سالن یکسری اشیاء چوبی منبت کاری و معرق کاری مثل میزو صندلی و وسایل دیگر ، ظروف چینی ، مفرغی و..... بود . در روبروی سالن ماکت تخت طاووس قرار داشت که در گوشه های ان گلدانهای بسیار بزرگ چینی نمایانگر بود . در سمت چپ آن ماکت تاج کیانی اهدایی از محمدرضا وزرای(کارگردان) بود که پس از اتمام سریال مظفر نامه به کاخ گلستان در سال 1386 به چشم می خورد. مجسمه نیم تنه مظفرالدین شاه از جنس برنز در کنار دو تا از ستونهای سالن قرار داشت.

تالار عاج

در کنار تالار آینه تالار عاج قرار دارد . این تالار مزین به آثار و اشیاء اهدایی دربار اروپا به دربار قاجار بود. حتی بیشتر آن ها غربی بودند.

بازدید از تالار عاج ک تمام شد ... از روی نقشه ای که داشتیم دنبال عمارت بادگیر گشتیم و حرکت کردیم به سمتش اما در کنار عمارت بادگیر عکاسی کوچکی توجه مارا به خود جلب کرد که از بازدید کننده ها عکس هایی با لباس های قاجاری به سبک قدیمی میگرفت. بعد از اینکه چند عکس قاجاری انداختیم! به عمارت بادگیر رفتیم


عمارت بادگیر:

از ظهر گذشته بود و از آخرین عمارتی بود که باید از آن بازدید میکردیم . از پله های پر شیب آن بالا رفتیم و وارد عمارت نسبتا زیبا و تاریک بادگیر شدیم.
عمارت بادگیر در زمان فتحعلی شاه در ضلع جنوبی باغ گلستان ساخته شد ولی در زمان ناصرالدین شاه توسط حاج علی خان حاجب الدوله تقی خان تغییرات عمده ای در آن انجام گرفت و به شکل امروزی در آمد. در این عمارت عکس برداری مجاز بود پس با خیال راحت عکس گرفتیم






عمارت بادگیر گذشته از گوشواره های زیبا و بالا خانه ها و دهلیز ها دارای تالار بزرگی است که تمام ستونها ، دیوارها سقف آن تماما با نقاشی ، زرنگاری، آینه کاری،گچ بری ،منبت کاری و مرمر می باشد . به همین دلیل یکی از عمارتهای پر کار و سلطنتی این کاخ می باشد.


در زیر تالار عمارت مزبور حوضخانه وسیعی وجود دارد ه عکاسخانه فعلی است.

بازدید از عمارت بادگبر هم تموم شد... ولی خیلی از عمارت ها ی دیگر نه زمان و نه خستگی برای ادامه ی بازدید ما را یاری نمیکرد...



پایان