ضرورت برنامه ريزي ساختاري براي تاثير گذاري بيشتر زنان در صنايع دستي

صنايع دستي و هنرهاي سنتي هر ملتي بخشي از شناسنامه فرهنگي آن ملت دردوران هاي تاريخي مختلف گذشته و معاصر هستند. از طرف ديگر اين حوزه ارتباط تنگاتنگي با حوزه هاي ميراث فرهنگي و گردشگري دارد. در نتيجه تامل و برنامه ريزي ساختاري براي توسعه هدفمند اين حوزه بسيار ضروري است. چنين بسترسازي هايي سبب تشويق فعالان، هنرمندان و صنعتگران اين حوزه مي شود تا فعاليت خود را با انگيزه و بازدهي دو چندان
ادامه دهند.
به گزارش مهر، دکتر مهسا سادات شريفي مشاور در امور زنان سازمان ميراث فرهنگي، خانواده و جوانان در اين مقاله آورده است: در اين راستا، سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري بر خود مي داند که تلاش پيشکشوتان اين حوزه را ارج نهد.
بدين منظور در مراسمي با حضور جناب آقاي دکتر نجفي، معاون رييس جمهور و رياست محترم سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و جمعي از پيشکسوتان و هنرمندان اين عرصه، همراه با بررسي ابعاد مختلف اين موضوع نسبت به تقدير از جمعي از حاضرين اقدام شد.لازم است که چنين نگاهي را به فال نيک گرفته و از اين فرصت براي واکاوي اجمالي نقش زنان در حوزه صنايع دستي بهره ببريم.
بررسي ها نشان مي‌دهد که حدود 75 درصد مشاغل خانگي در ايران در حوزه صنايع دستي است و حدود 79 درصد شاغلين اين بخش زنان هستند.
اين موضوع منعکس کننده دو روند اصلي است. نخست اينکه، همگام با روند جهاني در تقويت و گسترش بنگاههاي اقتصادي کوچک و متوسط، در ايران نيز مشاغل و کسب و کارهاي خانگي و کوچک پاگرفته و در حال گسترش است. دوم، با توجه به عرف قالب در بيشتر مناطق ايران (بجز شهرهاي بزرگ) نسبت به ميزان فعاليت کاري زنان و حضور آن ها در محيط هاي کاري، مشاغل خانگي به خصوص در حوزه صنايع دستي که عمدتا مهارت و هنر آن به صورت بومي و از نسلي به نسل بعد منتقل مي شوند، در ميان زنان رواج بيشتري دارد.
در نمونه هاي ديگر، يکي از مهم ترين صنايع دستي و سنتي ايران که جايگاه بالايي در اقتصاد، اجتماع و فرهنگ دارد، قالي بافي است. اين محصول، در کارگاه هاي کوچک يا فضاي خانه توليد مي‌ شود. بنا بر گزارش مرکز توسعه صادرات ايران، با عنوان «بررسي مشکلات توسعه صادرات فرش ايران»، 80 درصد از قاليبافان ايران را زنان تشکيل مي دهند. بدين ترتيب، زنان در صادرات صنايع دستي، به ويژه فرش و رهاندن کشور از اقتصاد تک محصولي، جايگاه ويژه اي دارند و ارزش افزوده کار آنان بسيار بالاست.
در زمينه فعاليت زنان در حوزه صنايع دستي، لازم است که موارد ذيل مورد توجه جدي قرار گيرند:
• بهداشت و ايمني کارگاه هاي توليد صنايع دستي و يا شرايط فيزيکي زنان در منزل به توليد صنايع دستي مي پردازند، تاثير بسيار زيادي بر سلامت جسم و روان زنان دارد. با توجه به نقش محوري ايشان در خانواده، اين موضوع به طور غيرمستقيم به سلامت و کيفيت زندگي خانوادگي ايشان هم مرتبط مي¬ شود.
• لازم است شرايطي فراهم گردد که زنان شاغل در صنايع دستي، انتفاع مالي متناسبي از ماحصل زحمات خود ببرند. در حال حاضر، به دليل عدم آشنايي و ارتباط آن ها با بازار و جود واسطه هاي متعدد، قيمت نهايي فروش محصولات صنايع دستي با حق الزحمه پرداختي به توليدکننده آن تفاوت فاحش دارد. اين واقعيت تلخ، بر دوام بلند مدت مشاغل صنايع دستي تاثيرگذار است.
• عموما زنان شاغل در اين حوزه، آگاهي لازم را نسبت به حقوق خويش که در قوانين کار و تامين اجتماعي کشور تعريف شده است ندارند. در برخي موارد تسهيلاتي براي صنعتگران حوزه صنايع دستي از بيمه و ماليات مصوب است که آگاهي از آن ها به ايشان کمک مي کند تا به صورت بلند مدت و پايدار به حفظ و توسعه حوزه کاري خود توجه کنند.
در نتيجه به روشني مي توان دريافت که با توجه به حضور تاثيرگذار زنان در اين حوزه، لازم است که مسئولين امر در معاونت صنايع دستي، نگاهي ويژه به چالش‌هاي پيش‌روي زنان وبرنامه‌ هاي لازم براي حل آن‌ها داشته باشند.