‏مسجد و مدرسه آقا بزرگ با شکوه‌ترین بنای اسلامی کاشان



کاشان :
‏مسجد و مدرسه آقا بزرگ از باشکوه‌ترین بناهای اسلامی کاشان است که با معماری زیبای گودال باغچه و گنبد عظیم آجری، ایوان با دو گلدسته، از جالب‌ترین ابنیة تاریخی کاشان محسوب می‌شود.‏مهران سرمدیان سرپرست اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کاشان ضمن تأکید بر ارزش تاریخی این بنا افزود: این بنا که در خیابان فاضل نراقی کاشان واقع شده در دوره قاجار و حدود سال‌های ۱۲۵۰ تا ۱۲۶۰ به اهتمام سید محمدتقی خانبان برای محل درس و وعظ دامادش ملا مهدی نراقی دوم ملقب به آقابزرگ بنا شده است. وی ادامه داد: کتیبه‌های خطوط مسجد توسط استادان برجسته خوشنویس کاشان از جمله: محمد ابراهیم (جد خاندان معارفی)، محمد حسین (جد خاندان ادیب) و سید صادق کاشانی نوشته شده است.

به گفته وی، این مسجد دارای سردر زیبایی است که سقف آن با مقرنس‌های معلق گچی و نقاشی تزیین یافته و دیوارهای جلوخان از کتیبه بالای سردر تا کف تختگاه‌های طرفین درگاه با کاشی‌های خشتی الوان پوشیده شده است.

سرمدیان، مسجد آقابزرگ را از نظر معماری جزو مساجد بسیار ویژه دانست که با استفاده از طرح گودال باغچه تلفیق بسیار مناسبی از مسجد و مدرسه در آن انجام شده و غالب فضاهای طبقه تحتانی به مدرسه اختصاص یافته و فضاهای همکف عمومی‌تر بوده و به مسجد اختصاص دارد.

سرپرست اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کاشان سبک‌سازی و برداشتن لایه‌های فرسوده بام، تراشیدن کاهگل بدنه فرسوده مسجد، درآوردن بندهای فرسوده گچی طاق چشمه‌ها و استحکام بخشی، اجرای دوغاب گچ کف مال و اجرای پالانه جهت استحکام بخشی گنبدها و ملات گچ بر روی آن‌ها، اجرای سقف دوم بر روی چشمه‌ها جهت جلوگیری کامل از نفوذ رطوبت به داخل سقف‌ها، اجرای قیدبندی و استحکام بخشی قید‌ها و صندوقه‌های موجود خشتی بر روی بنا را از اقدامات مرمتی در این مسجد تاریخی برشمرد.مسجـد و مـدرسـه آقـابـزرگ در تاریخ ۱۱ر۰۹ر۱۳۳۰ به شماره ۳۸۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.