راهبردمدیریت سازمانی درحوزه کارشناسی های نظام اداری
مقدمه:
بدون آشنایی با مدیریت سازمانی و سایر مؤلفه های مدیریت و نقش کلیدی آنها در زمینه برنامه نویسی نمی توان نقش سازمانی خود را ایفا نمود . پس لازم است بدانیم که سازمان و مدیریت لازم و ملزوم یکدیگرند ؛ وجود یکی بدون دیگری بی معناست ، فعالیت مدیریت در سازمان مربوطه اتفاق می افتد وسازمانی نیست که به مدیریت نیاز نداشته باشد؛ پس مدیریت سازمانی امری اجتناب ناپذیراست ازاین رو علم وآگاهی پیرامون آن برای دست اندرکاران نظام تعلیم وتربیت درسطوح گوناگون امری حیاتی است. لذا باید گفت ؛ سازمان عبارتست از هماهنگی معقول عدّه ای ازافرادکه برای تحقق هدفی مشترک ازطریق تقسیم وظایف و برقراری روابط منظم ومنطقی بطور پیوسته فعالیت می کنند و قطعاً بخشی از این فعالیت ها در سیستم اداری انجام می گیرد که بعد فرهنگی مدیریت سازمانی را شامل می شود. پس سازمانها باید هدفدار، دارای ساختاراجتماعی ، فعالیت های پیوسته ومستمر و عمل عقلانی ومنطقی داشته باشند وکارشناسان درراستای وظایف مدیریتی خود باید هنر و توانایی تدوین واجرای برنامه عملیاتی کوتاه مدت، میان مدت وبلند مدت برای تحقق اهداف سازمانی را داشته ومنابع انسانی ومادی موجود را درجهت تحقق هدفها ی تعلیم وتربیت هماهنگ سازدند وخلاصه بتواند با برنامه ریزی ، سازماندهی، رهبری، کنترل منابع انسانی، مادی، مالی واطلاعاتی به اثربخشی وکارآمدی نائل گردند واین ممکن نیست مگر اینکه با مهارتها وکارکردهای مدیریت هوشمند از منظر تئوری وعملی آشنایی داشته باشد.
مهارتها ی مدیریت:
1- برنامه ریزی : یعنی پیش نگری وتدارک وسایل برای فعالیت های آینده
2- سازماندهی : یعنی ترکیب وتخصیص منابع برای انجام دادن کار
3- فرماندهی یا رهبری: یعنی هدایت وجهت دهی افراددرانجام دادن كار
4- هماهنگی : یعنی وحدت ویگانگی بخشیدن به همه کوشش هاوفعالیت های فردی وگروهی
5- کنترل ونظارت: یعنی رسیدگی به این که آیا کلیه ی امور وفعالیت ها مطابق بااهداف صورت گرفته است یا نه؟
6- گزارش دهی فعالیت هاونهایتاً بودجه بندی که به اختصار شرح داده می شود :
کارشناس اداره بایدبتوانددرباره کار وفعالیت درآینده تصمیم گیری کند ، هدف هاراتعیین کند ، اقدامات ومسائلی رابرای تحقق اهداف تدارک به بیند وهدف ها رامحقق سازند.پس باید گام های برنامه ریزی درحوزه کارشناسی رابه خوبی طی نماید.
این گام ها عبارتنداز:
*گام اول هدف گذاری می باشد که شامل تعیین اهداف واولویت های آنها ست. برای این که فرد بتواند هدف گذاری بکند باید مهارت تشخیص اهداف لفظی رااز اهداف واقعی داشته باشد ، زیرااهداف لفظی اظهارات وعبارتی هستند که چیستی اهداف رابیان می کنند حال آن که اهداف واقعی به نتایجی که رفتارعملاً درجهت آنها هدایت می شود اشاره دارد.چون اهداف درمعرض تغییر وتحول تحت تأثیر عوامل ونیروهای بیرونی داخلی وخارجی سازمان هستند پس باید درهدف گذاری دقت شودکه اهداف سنجش پذیر،تحقق پذیر ، پذیرفتنی ، همخوانی وتوافق داشته باشند
*گام دوم پیش نگری است که شامل بررسی وپیش بینی منابع وامکانات برای تحقق اهداف کارشناسی می باشد وفردبرنامه ریز برای این که دچار اشتباه نشود باید راجع به مسائلی همچون عوامل مهم تأثیرگذاربر تحقق اهداف، اطلاعات موجود دررابطه با عوامل فوق وروش مناسب برای پیش بینی وضعیت هریک از عوامل مهم درآینده تصمیم گیری کند
*گام سوم بودجه بندی است که شامل تشخیص فعالیت ها واقداماتی است که بااستفاده از منابع وامکانات اداره صورت می گیرد.
*گام چهارم تعیین خط مشئ هاست که شامل روشها وملاک های عملیاتی می باشد.خط مشئ نحوه ی اجرای عملیات کارشناسی رامشخص می سازد ورفتارافرادراهدایت می کند.




شرایط لازم دربرنامه ریزی وتدوین برنامه عملیاتی:
*جریان و مداومت : به این معنی که برنامه ریزی به نوشتن ختم نشود بلکه باید مداومت داشته باشد و نتایج فعالیت های انجام شده ، اطلاعات ویافته های جدید ، تغییرات فن وتکنولوژی ، پیشرفت دانش ومعرفت ، دگرگونی درمنابع وامکانات ، تحول اولویت ها ومقاصد ، دائم ارزیابی وتکمیل گردد .
*ارشاد و هدایت : به این معنی که براساس چگونگی و میزان اعمال نفوذ افراد اشکال مختلفی می تواند به خود بگیرد مانند برنامه ریزی(متمرکز-الزامی)، ( ارشادی-ترغیبی) ، (حل مشکل یا موردی) و برنامه ریزی براساس شاخص های موجود وانتظارات کنش گران سازمانی
* دورنگری وهدف گیری : یعنی بسته به چگونگی انتخاب هدف ممکن است فعالیتی آینده نگر، آینده ساز یاآینده گزین باشد.
*تفکر و عقلانیت : یعنی حساب شده ومنطقی باشد وبایدمتکی به اطلاعات دقیق وصحیح باشد ، نیازها وانتظارات کارشناسی راتشخیص دهد ، محدودیت ها و تنگناها، موانع و منابع موجود و محتمل را محاسبه وپیش بینی کند و با مقایسه منابع و محدودیت ها، حوزه امکانات را تعیین کند و درمحدوه ی امکانات ، راهبردهای گوناگون رابرای رسیدن به مقصد تنظیم وارائه کند
برنامه ریزی آموزش وپرورش امری حیاتی است زیرا تعلیم وتربیت فعالیتی است مداوم، جامع، برای همه ، برای رشد وتکامل منابع انسانی ، غنای فرهنگ وتعالی همه جانبه ومی تواند به تأمین نیازها وابعاد چهار گانه نظام تعلیم وتربیت شامل ( نیازهای فردی مانندپرورش توانایی ها، بینش ها، خلاقیت، خودآگاهی وخویشتن یابی)،( نیازهای اجتماعی مانندپرورش دگر آگاهی، تعاون واشتراک مساعی برای ساختن محیط اجتماعی زیست)،( نیازهای اقتصادی مانندپرورش کارآیی وبهره وری نیروی انسانی درتأمین رفاه وآسایش زندگی وساختن محیط مادی زیست)،( نیازهای فرهنگی مانند پیش راندن وگسترش مرزهای دانش، معرفت، فن وهنرساختن محیط فرهنگی زیست ) منجر شود .
پس از برنامه ریزی کارشناسی باید بتواندبه کارها نظم وترتیب بدهد ، فعالیت راتقسیم کندوبه افراد آنها راجهت انجام دادن کاروتحقق اهداف معین تکلیف کند پس سازماندهی ضروري خواهد بود.
گامهایی سازماندهی
1- تقسیم کار وگروه بندی وظایف
2- مشخص شدن حیطه ی اختیار، قدرت ونظارت کارشناس و رعایت سلسله مراتب واختیارات
3- ایجاد هماهنگی و وحدت و یگانگی بین اهداف وفعالیت های کارشناسی
4- ترجیح منافع کارشناسی برمنافع شخصی
5- در استفاده ازمنابع مادی وانسانی نظم وترتیب دقیق ومنطقی حاکم باشد.
6- رفتار تؤأم با عدالت با ذینفعان داخل وخارج ناحیه وایجاد امنیت برای آنان.
7- ایجاد امکان تفکر و نوآوری و ابتکار عمل
پس ازسازماندهی داشتن مهارت رهبری وهدایت کارشناسی بسیار ضروری می باشد؛ این مهارت شامل فرماندهی، هدایت، انگیزش کارشناسی می باشدکه نیازمندکار هدفمنداست.هدف ازرهبری راهنمایی زیرمجموعه برای بهتر فهمیدن اهداف کارشناسی وبرانگیختن آنها به کار وفعالیت مؤثّر می باشد.
پس رهبری از سه ویژگی زیر برخوردار می باشد:
*دارابودن همکارانی که دستورات رهبر را بپذیرند و این زمانی ممکن است که رهبر تخصص و صلاحیت وشایستگی لازم راداشته باشد
*قدرت رهبری داشته باشدبتواند منابع انسانی راهدایت کند.
*رهبرباید قدرت نفوذ واعمال نفوذ داشته باشد تا دررفتار آنان اثر بگذارد و این به خصوصیات روانشناختی و جامعه شناختی کارشناسی برمی گردد.
*گام مهم دیگر درمدیریت کارشناسی تصمیم گیری است ودر واقع تمام فعالیت ها واقدامات کارشناسی بستگی به تصمیم گیری معتبر و صحیح دارد.درفراگرد تصمیم گیری است که تمام دانش و معلومات و مهارتها به کمک کارشناسی می آید. علاوه براین کارشناس باید ازتصمیم گیری معقول باخبر باشد واین ممکن نیست مگر این که کارشناس مهارت تصمیم گیری داشته باشد.
مراحل وگام های تصمیم گیری :
* تعریف مسئولیت هاومشخص شدن هدف های تصمیمات
*تدارک ساز و کارها و وسایل فعالیت ها و فراهم شدن چارچوب ها واطلاعات وارزشهای مورد نیاز برای تصمیم گیری
* انتخاب الگوها و روشهای مناسب تصمیم گیری درمواجه بامشکلات کارشناسی مانند روشهای تصمیم گیری مشارکتی که به سه مورد اشاره می شود:
1- روش تفکرزا ( ازالکس اسبور1957م): دراین روش راه حل های ارائه شده توسط کارشناسی ارزیابی نمی شود واز انتقادکردن به عقیده افرادخودداری می شود و هیچ عقیده ای بیگانه شمرده نمی شود و به افراد جرأت ودلگرمی داده می شود و به عقاید دیگران احترام گذاشته می شود.
2- روش فاصله ای گروه: دراین روش درمقابل ابراز عقیده ی دیگران 5 تا10 دقیقه سکوت و خاموشی اختیار می شود وکارشناسی عقایدافرادرادرجدول ثبت می کند وهریک ازعقایدثبت شده در جدول بررسی می شود وافراد عقایدخودرادرمورد آن دربرگه وکارت می نویسند وتحلیل می کنند و رأی نهایی به صورت مخفی داده می شود
3-روش دلفی: برعکس دوروش قبلی شرکت کنندگان دربحث رودررو قرارنمی گیرند ، بلکه اظهارنظرها به صورت مستقیم و از طریق درخواست وتقاضا وازطریق پست الکترونیکی و...صورت می گیرد «حال قضاوت کنید که اگر این اتفاقات بیفتد چه کارشناسی های فعالی خواهیم داشت»


گام مهم آخردرمدیریت کنترل ونظارت است که مشخص می کنداقدامات وفعالیت های ماتاچه اندازه درجهت اهداف ومطابق با موازین پیش بینی شده انجام گرفته است. درواقع کنترل ونظارت میزان پیشرفت درجهت اهداف رااندازه گیری می کند وکارشناسان راقادر می سازد که انحراف ازبرنامه رابه موقع تشخیص دهندواقدامات اصلاحی یاتغییرات لازم رابه عمل آورند

مراحل مهارت کنترل ونظارت عبارتنداز:
1- تعیین ملاک ها وهدف ها
2- نظارت یاسنجش عملکرد
3- بازنگری یا مقایسه ی عملکردها باملاک ها
4- تصحیح یااصلاح ویاتغییر

باسلام خوب بود