تمرکز اداری : سیستمی است که در آن قوه مرکزی یعنی وزارتخانه و مقامات عالیه اداری که مقر آنها در پایتخت است عهده دار و مسئول امور شهرستانها توسط ماموران تابعه خود می باشندو. اگر تمرکز قوه مرکزی بر امور شهرستانها اعم از ملی و محلی باشد نوع تمرکز کلی است و اگر تنها تمرکز بر امور ملی باشد از نوع تمرکز جزئی است . قوه مرکزی شامل این اختیارات است (تمرکز اختیار تصمیم گیری و اختیار اجرا و اختیار استخدام نتایج تمرکز اداری : وزارتخانه و تمام ادارات ان در شهرستانها مجموعا شخصیت حقوقی واحدی را تشکیل میدهند . دارای آنها متعلق به دولت است امور مالی انها تابع قانون محاسبات عمومی است . ماموران آنها مستخدمین دولت اند . عموم ماموران به صورت سلسله مراتبی به یکدیگر مرتبطند. شروط لازم برای تحقق قدرت سلسله مراتبی (ماموران از مافوق تبعیت کنند و در صورت سرپیچی ، مافوق اعمال و تصمیمات انها را باطل یا تصحیح میکند. )نظارت یا کنترل سلسله مراتبی شامل اختیاراتی است همچون ( اختیار دستور و اموزش ، اختیار مافوق در ابطال اعمال و تصمیمات غیر قانونی ماموران مادون و تصحیح و تعلیق آنها ، اختیار مافوق در تعلیق تصمیمات ماموران مادون با موافقت قبیل خود ، مافوق نسبت به ماموران مادون اختیار انضباطی دارد. )
محاسن تمرکز اداری : از نظر سیاسی (وحدت ملی ) از نظر اقتصادی (تامین عدالت اقتصادی)
معایب تمرکز اداری : عدم مشارکت عمومی در تصمیم گیری سیاسی و اجتماعی ، عدم کارآیی مقامات مرکزی ، افزایش دیوان سالاری و تشریفات اداری
عدم تمرکز اداری : شیوه حکومتی است که در آن مقامات مرکزی صلاحیت تصمیم گیری را به واحدهای محلی و اجرایی تفویض میکنند و در انجام امور خاص مقامات مرکزی نظارت خفیفی بر واحدهای مذکور دارند. یعنی سه مشخصه دارد اولا امور محلی یعنی اموری که مربوط است به نیازهای یک محل توسط شهرداریها یا شوراهای استان .. ثانیا امور فنی و اجرایی یعنی نیازمند مدیریت خاصی است توسط سازمانها و شرکتهای تخصصی انجام میشود ثالثا اعطای شخصیت حقوقی مستقل حقوقی و اجرایی رابعا نظارت خفیف دولت مرکزی بر واحدهای غیر متمرکز
انواع عدم تمرکز : 1- محلی یا جغرافیایی یعنی اعطای استقلال به یک ناحیه 2-اداری یا فنی یعنی اعطای وظایف فنی و تخصصی به یک موسسه یا سازمان یا شرکت دولت 3-عدم تمرکز سیاسی یعنی تفویض اختیارات وسیع به طوری که مبدل به یک واحد حکومتی مستقل شود با حق وضع قوانین با تشکیلات اجرایی و قضایی خاص 4-عدم تمرکز سازمانی یعنی تقسیم وظایف و اختیارات بین سرپرستان 5-عدم تمرکز فنی یعنی اعطای استقلال به موسساتی با ملاحظات فنی یا عملی برای ازادی عمل در امور تصمیمات انها ویژگیهای عدم تمرکز اداری (استقلال در تصمیم گیری ، صرف بودجه ، دارایی جدا از دولت، طرح دعوی ، سلسله مراتب به خودشان ختم میشود نه مرکز .)
نظارت مرکز در عدم تمرکز اداری ، قیمومت اداری نامیده میشود. نظارت در آن مشروط است اما نظارت در سیستم متمرکز مطلق است .