خودشناسی اصطلاحی است در روانشناسی برای توصیف اطلاعات فردی و یا خود فرد و دانش فردی در مورد خود فرد.
خودشناسی مرتبط با خوداندیشی، فکر کردن در مورد خود و انتقاد از خود و یا حتی پرسشگری انتقاد و قضاوت از تفکر خود محسوب می‌شود.
خودشناسی مهارت اساسی انسان در بررسی فلسفه است.
اهمیت خودشناسی به سبب نتایج آن است، به عبارت دیگر اهمیت خودشناسی به سبب نقشی است که خودشناسی در تحقق کمال انسان دارد. در اینجا برخی از روایاتی را که اهمیت خودشناسی را بیان کرده‏اند نقل می‏کنیم.
کسی می تواند از قدرت های عجیب روحی خود استفاده کند که از وجود آنها آگاهی داشته باشد و در صدد بیدار ساختن آنها باشد. بنابراین انسان برای دستیابی به مقامات عالی معنوی باید خودش را بشناسد و به وجود این قدرتها و را ه پرورش و تکامل آنها آشنا باشد تا راه ترقی و پیشرفت برای او روشن شود.
خودشناسی تنها علمی است که در آن انسان را به خود او مراجعه می دهند و مسایل آن از نوع تفکر و استدلال عقلی نیست بلکه از نوع درک و شهود و وجدان است.
خودشناسی در نظام اخلاقی اسلام، پایه و اساس حرکت تکاملی انسان به شمار میرود. پژوهش حاضر با روش تحلیلی به بررسی این مسأله از دیدگاه سه اندیشمند معاصر پرداخته است. بررسی دیدگاههای امام خمینی، شهید مطهری و استاد مصباح نشان میدهد که آنها خودشناسی را همان شناخت جنبه های معنوی و فرا مادی انسان، درک کرامت و شرافت ذاتی خود، درک مقام و جایگاه خویش در جهان هستی به عنوان یک موجود مسئول در برابر خود، خدا و جامعه، و مأمور عمران و آبادی زمین میدانند.
خودسازی و حرکت در جهت کمال، بدون شناخت صحیح از حقیقت وجودی خود، ممکن نیست، و درک اختیار و قدرت انتخاب تنها در سایه خودشناسی به دست می آید. در نظام اخلاقی اسلام، انسان به این حقیقت میرسد که هیچ چیزی بر او حاکم نیست، پس مسئولیت هرگونه رفتار و کرداری به عهده خود اوست. خودشناسی را مقدمه لازم خداشناسی معرفی کرده اند و رابطه آن با خداشناسی را یک رابطه دوسویه و متقابل میدانند.
شهید مطهری نیز معتقد است که اساساً تکامل اجتماعی در مرحله بعد از تکامل افراد است، زیرا حسن روابط با دیگران از نتایج حسن رابطه با خود است.
مفهوم خودى در انسان؛ يعنى همان گوهر گرانمايه اى كه زمينه پرش و پرورش را در او به وجود آورده و از فرش تا عرش, او را به پرواز مى آورد و از ملك به سوى ملكوتش مى كشاند.
(خودى) سرمايه اى است كه انسان با آن مى تواند جهان هستى را در نورد و از همه پديده هاى دست و پاگير طبيعى و حيوانى خود را برهاند. (خودى), زمينه ساز مقام و جايگاهى است كه قرآن آن را (خليفة الله) شدن ناميده و فرشتگان را در برابر او وادار به كُرنش و سرفرود آوردن و بزرگداشت و فراگيرى دانش كرده است.
گونه هاى خودى
1- دائره خود طبيعى و حيوانى.
2- خود ملكوتى و انسانى.
معیارهای اصلی خودشناسی از نظر اسلام
خودشناسی غایت و نهایت شناخت هاست که به شناخت خداوند حکیم منتهی می شود.
قرآن برای خداشناسی حساب جداگانه ای باز کرده است؛ به این معنا که سراسر عالم خلقت را آیه و درس خداشناسی قرار داده است؛ همچنان که برای نفس انسان هم حساب جداگانه ای باز کرده؛ یعنی برای انسان آموزندگی هایی بالاتر و بیشتر از دیگر موجودات - مثلاً درختان- در نظر گرفته است.
1- عزت و کرامت 2- تقرب به خدا

راه های خودشناسی چیست؟
انسان از طریق خودشناسی به کرامت نفس و عظمت خلقت بزرگ الهی و اهمیت روح آدمی که پرتوی از انوار الهی است، پی می‌برد و از همین راه خالق خویش را شناخته و مسیر عبودیتش را طی می‌نماید . امام علی (ع) فرمود : "کسی که خود را بشناسد ، پروردگارش را می‌شناسد".

1- این حدیث شریف اشاره به برهان نظم است.
2- ممکن است به "برهان وجوب و امکان " اشاره داشته باشد.
3- اشاره به برهان "علت و معلول " باشد.
4- اشاره به "برهان فطرت" باشد.
5- حدیث می‌تواند ناظر به "مسئله صفات خدا" باشد.

روش مطالعه در خود
در اين زمينه به دو نوع مطالعه نياز است :
الف ) مطالعه علمي: درباره خودشناسي نوعي و به تعبير ديگر ((انسان شناسي ))(اومانولوژي ) است.
ب) مطالعه عيني : يعني تفكر و تامل در وجود خويشتن، شناخت محاسن و معايب و محاسبه نفس خويش.

سلام ، متشکرم ،موفق باشید.