خوش آمديد,
مهمان
|
|
آرایههای ادبی یا صناعات ادبی یا صنایع ادبی در ادبیات فارسی بکار بردن فنونی است که رعایت آنها بر جلوهها و جنبههای زیبایی و هنری سخن میافزاید. صنایع ادبی دو دسته تناسبهایی آوایی و معنایی است. آرایههای لفظیویرایش به آن دسته از آرایههای ادبی که از تناسبهای آوایی و لفظی میان واژهها پدید میآید میگویند. واجآرایی (نغمهٔ حروف) به تکرار یک واج صامت یا مصوت در یک بیت یا عبارت گفته میشود به گونهای که طنین آن در گوش بر جای بماند و باعث پیدایش موسیقی آوایی در آن بخش از سخن شود. مثالرشتۀ تسبیح اگر بگْسست، معذورم بداردستم اندر ساعد ساقیّ سیمینساق بود (واجآرایی با تکرار صامت /س/) مثالخیزید و خز آرید که هنگام خزان استباد خنک از جانب خوارزم وزان است (واجآرایی با تکرار صامتهای /خ/ و /ز/) این دو حرف به زیبایی، بیانگر فصل خزان هستند. قابل ذکر است که واج تکرارشونده ممکن است صامت یا مصوت باشد (البته تکرار صامت بارزتر است). برای مثال: مثالخوابِ نوشینِ بامدادِ رحیلبازدارد پیاده را ز سبیل که همانطور که دیده میشود، تکرار مصوت کوتاه «اِ» در مصراع نخست، تکاملبخش موسیقی درونیِ شعر است. مثالخیال خال تو با خود به خاک خواهم بردکه تا زخال تو خاکم شود عبیر آمیزمثالقیامت قامت و قامت قیامتقیامت میکند این قد و قامتمثالبر او راست خم کرد و چپ کرد راستخروش از خم چرخ چاچی بخاستمثال {{پایان شعر سجع سجع به معنی اوردن کلمات هم وزن و قافیه در یک عبارت یا نوشته یا انشاء است اوردن سجع می تواند به بهتر شدن مطلب یا انشاء ما بسیار کمک کند ترصیع هر گاه اجزای دو بخش از یک بیت یا عبارت، نظیر به نظیر، هم وزن و در حرف آخر مشترک باشند. البته منظور از حروف آخر حروف اصلی و انتهایی می باشد جناس نوشتار اصلی: جناس جناس یا همجنسسازی نزدیکی هرچه بیشتر واژهها از نظر لفظی است. آرایه جناس به دو نوع اصلی تقسیم میشود: جناس تام و جناس ناقص. جناس تام در جناس تام، تمام صامتها و مصوتهای دو کلمه یکسان هستند، اما معنی آنها با یکدیگر متفاوت است. به عبارتی دیگر، واژگانی که دو بار در یک بیت یا عبارت به کار میروند و هر بار معنایی متفاوت از آنها برداشت میشود، متجانساند. شبست و شاهد و شمع و شراب و شیرینیغنیمتست چنین شب که دوستان بینیخرامان بشد سوی آب رَوانچنان چون شده باز یابد رُوان (رَوان در مصراع نخست به معنی جاری و درمصراع دوم به معنی جان و روح است) جناس تام دارای فروعی نیز هست، جناس مرکب (یا جناس مَرْفُوّْ) که دو زیر مجموعه نیز دارد: مرکب مَقرون و مرکب مَفروق. همچنین جناس مُلَفَّق نیز از فرعیات جناس مرکب است. جناس غیر تام (ناقص) هر گاه دو واژه در یکی از موارد آوایی زیر با هم اختلافی جزیی داشته باشند و در یک بیت یا عبارت به کار روند. که انواع آن جناس ناقص، جناس زاید، جناس مذیّل، جناس مرکّب، جناس مفروق، جناس مقرون، جناس متشابه، جناس مطرّف، جناس خط، جناس لفظ و جناس مکرّر هستند که در مرور زمان به دلیل تقسیم بندی زیاد در حال کنار گذاشته شدن هستند. جناس محرّف اختلاف دو واژه در صداهای کوتاه (اِعراب) جناس ناقص محرف یا جناس ناقص حرکتی می باشد: پس طفل کآرزوی ترازوی زر کُنَدنارنج از آن کَنَد که ترازو کُنَد ز پوستجناس اختلافی یا جناس ناقص به حرف هر گاه دو رکن جناس در یکی از حروف با هم اختلاف داشته باشند به آن جناس اختلافی یا جناس ناقص به حرف میگویند.. کمند/سمند.. آزاد/آزار.. زحمت/رحمت.. یک واژه، یک حرف، بیش از دیگری دارد خاص و خلاص کام کامل یک واژه از ترکیب دو واژه دیگر به دست میآیددل خلوت خاص دلبر آمددلبر ز کرم به دل بر آمددو واژه از نظر آوایی یکسان اما از نظر املایی متفاوت اند هر گاه دو رکن جناس در تلفظ و خواندن با یکدیگر یکسان باشند اما درنوشتار با هم متفاوت باشند به آن جناس لفظی میگویند.. صبا/سبا.. خوان/خان.. حیاط/حیات.. خیش/خویش... اختلاف دو واژه در جابه جایی حروف است بنات، نبات |
مدير دسترسي عمومي براي نوشتن را غيرفعال كرده.
|
|
درود. تلاشتان قابل تقدیر است. در فاصله گذاری میان واژگان دقت بیشتری کنید. شاد و پاینده باشید.
|
مدير دسترسي عمومي براي نوشتن را غيرفعال كرده.
|