جهاني شدن :
یعنی حرکت تمامی جوامع به سوی جهانی وحدت یافته که در آن، همه چیز در سطح جهانی مطرح و نگریسته می‌شود. درحقیقت جهانی شدن به معنای آزادی مطلق کسب و کار، برداشته شدن تمامی موانع از سر راه جریان یافتن سهل و آسان سرمایه و نفوذ آن در تمامی عرصه‌ها، حرکت روان اطلاعات و امور مالی وخدماتی تداخل فرهنگ‌ها، آن هم به سوی یکسان شدگی و یکدستی و تمام این امور در مقیاس جهانی رخ می‌دهد و هدف آن، دستیابی به بازار واحد جهانی فارق از موانع تولید و سرمایه گذاری و خدمات و اشتغال خواهد بود.
همچنین جهانی شدن یک روند و حرکت تدریجی، طبیعی و تکاملی برای ایجاد جهانی با ارزش‌های مشترک و احترام به مبانی فرهنگی دیگران است. امروزه این روند طبیعی به سوی اهداف خاص اقتصادی سیاسی به نظامی فرهنگی قدرت‌های سلطه سوق داده شده است.
صاحبان شرکت‌های بزرگ اقتصادی تجاری و ... این روند را در خدمت منافع خود گرفته‌اند و به نوعی خود را به این فرایند طبیعی(جهانی شدن) تحمیل کرده و نوعی جهانی کردن به میل خود و در جهت اهداف خود پدید آورده‌اند و سیر طبیعی آن را دچار انحراف نموده‌اند؛ به این پروژه جدید "جهانی سازی" گفته می‌شود.
. به عنوان مثال می‌توان از "انرژی اتمی" که در اختیار قدرت‌های خاصی قرار دارد، نام برد. امروزه جهانی سازی دقیقا همان غربی‌سازی و آمریکایی سازی است؛ یعنی تحت سلطه قرار دادن کل جهان ازسوی آمریکا با در اختیار گرفتن اهرم‌های تعیین کننده در اقتصاد جهانی و سیاست جهانی و نهایتاً حاکمیت فرهنگ آمریکایی به عنوان یک پروژه نهایی در دستور کار قرار می‌گیرد.
جهانی سازی فرایندی در راستای تامین منافع و تسلط ارزش‌های مورد نظر قدرت‌های سلطه در عرصه جهانی بر دولت‌ها و ملت‌ها است. و این پروسه و برنامه کاملا متمایز با پروژه طبیعی و قابل قبول "جهانی شدن" است.
جهاني شدن فرهنگ
جهاني شدن فرهنگ بنابه تعريف عبارت از: «روند ادغام فرهنگ هاي ملي و قومي، به عنوان واحدهاي فرهنگي در جهاني و ايجاد «فرهنگ جهاني»» است. مهم ترين مؤلفه هاي جهاني شدن فرهنگ عبارتند از:
• پيدايش مفهوم «ميراث فرهنگي جهاني» و گسترش قلمرو و مصاديق آن.
رشد «جهان وطني» و جدايي از سرزمين.
• گسترش ارتباطات و فناوري اطلاعات به عنوان ابزار انتقال محصولات فرهنگي.
پيدايش شيوه هاي رفتاري، روش هاي زيست و ارزشيابي مشترك در مناطق مختلف جهان.
• تزيع جهاني دانش و اطلاعات.
• به وجود آمدن الگوهاي مصرف تقريباً يكسان.
• پيروي از استانداردهاي آموزشي، پژوهشي، هنري و... يكسان در كشورهاي جهان.
• رشد شتابان تجارت محصولات فرهنگي.
• توسعه صنايع سمعي و بصري.
• جهاني شدن دانش مدرن و اضمحلال تدريجي دانش هاي بومي و سنتي.
عوامل ياد شده باعث شده است تا «تنوع فرهنگي» كاهش يافته و فرهنگ هاي ملي و قومي به سوي فرهنگ يكپارچه جهاني منتقل شوند. اين وضع، «هويت هاي ملي» را مورد تهديد قرار داده و «بحران هويت» ايجاد كرده است.
مهمترين مؤلفه ها و پيامدهاي جهاني شدن فرهنگ عبارتند از:
۱- گسترش توليد و تجارت محصولات (كالاها و خدمات) فرهنگي
يكي از مؤلفه هاي مهم جهاني شدن فرهنگ، گسترش توليد و تجارت محصولات فرهنگي است. در واقع يكي از ابزارهاي مهم اثرگذاري بر باورها، ارزش ها، شيوه هاي رفتاري، روشهاي زيست و ساير عناصر فرهنگي، محصولات فرهنگي است.
۲ - ساختار متمركز بازار صنايع فرهنگي
۳ - توسعه صنايع سمعي و بصري
۴- جهاني شدن دانش مدرن و اضمحلال دانش هاي بومي و سنتي
۵ - استثناي فرهنگي، موافقت نامه فلورانس و پروتكل نايروبي
در پايان مذاكرات تجاري دور اروگوئه به طور ضمني توافق شد كه تجارت محصولات سمعي- بصري مشمول تمامي مقررات گات ۱۹۹۴ نباشد. اين توافق ضمني «استثناي فرهنگي» ناميده مي شود هرچند در هيچ موافقتنامه اي ذكر نشده است.
البته اين موضوع در گات ۱۹۴۷ نيز سابقه دارد كه اروپائيان از ازادسازي تجارت در برخي بخش هاي فرهنگي خودداري كردند

علي كاربخش راوري : كارشناسي مديريت فرهنگي