مراحل سازگاری
کسی که به یک کشور خارجی برای اقامت میرود چه برای مدت کوتاه و یا برای همیشه – چندین مرحله مختلف برای سازگاری با فرهنگ جدید را می گذراند. اگر اقامت برای مدت کوتاهی باشد- شخصا به سرعت این مراحل را پشت سر می گذراند. اگر اقامت براب مدت طولانی باشد – مراحل طولانی تر به طول می انجامد. حتی بچه ها که به نظر نسبت به بزرگترها سازگاری بیشتری دارند از چرخه تطبیق و سازگاری عبور می کنند گر چه آنها نسبتا با سرعت از آن می گذرند.
مرحله اول قبل از اینکه مسافر- خانه را ترک کند شروع می شود. در این مرحله آنها افکار و تصاویری را از زندگی در کشور جدید در ذهن خود دارند. آنها خود را در شیوه ی جدید زندگی تصور می کنند. این روشی است که می توانند خود را با تغییرات وفق دهند.
مرحله دوم هنگامی شروع می شود که مسافر به کشور جدید وارد میشود . همه چیز جدید و جالب است. مسافر در بالاترین مرحله از احساس قرار دارد. و حالشان دائما در حال نوسان است. در حالیکه آنها خیلی از هر چیزی که در اطرافشان است آگاهی دارند- چارچوبی از چیزهای که می بینند- می بویند و می شنوند را ندارند. تمام عقایدشان با هم ترکیب می شوند. مسافران در این مرحله مجهول هستند آنها ساکنان کشور جدید را نگاه می کنند اما نمی توتنند به آنها بپیوندند. آنها تنها تماشاچی هستند.
هنگامیکه مسافران زمان بیشتری را در کشور جدید می گذرانند. مرحله دوم به تدریج راه را برای مرحله سوم یا مرحله شرکت کردن باز می کند. در این مرحله شروع به وارد شدن به زندگی جدید می کنند. آنها دیگر تماشاچی نیستند بلکه شروع به شرکت کردن می کنند. هنگامیکه آن را شروع می کنند- مشکلات زیاد می شوند. و آنان اشتباه می کنند چون فکر می کنند که انجام کارهای ساده در یک کشور جدید با زبان و عقاید نا آشنا سخت است. در این مرحله است که بیشترین تغییر پذیری وجود دارد. بعضی مسافران آنرا یک چالش می دانند. آنها از اشتباهاتشان درس می گیرند وبه تدریج احساس می کنند که بخشی از کشور جدید هستند. بعضی دیگر تصور می کنندکه سازگاری با محیط جدید تقریبا سخت است. اما حتی آنهایی که فکر می کنند سخت است به تدریج بر خلاف میلشان- بیشتر و بیشتر شرکت می کنند. هنگامیکه مسافران بیشتر در زندگی کشور جدید شرکت می کنند شروع به تغییر می کنند. چیزهایی که قبلا عجیب و غریب بود الان برایشان آشنا می شود. چیزهایی که سخت بود آسان می شود. چیزهای که به نظر غیر ممکن بود ممکن می شود. کم کم آنها فرضییات – رفتارها و عقایدی را به دست می آورند که بخشی از آنها در سرزمین مادری شان می شود و شروع به فکر کردن و عمل کردن همانند ساکنان کشور جدید می کنند. آنها وارد مرحله چهارم سازگاری یا مرحله شوک فرهنگی می شوند.
در مرحله چهارم مسافران به خوبی عمل می کنند. زبان که زمانی مبارزه به شمار می رفت در حال حاضر دیگر این طور نیست.
پول رایج دیگر ناآشنا نیست. آنها می دانند که چه چیزی انتظار دارند وچطور چیزهایی که می خواهند بدست بیاورند. و تنها در این زمان است که چیز عجیبی اتفاق می افتد. زمانیکه احساس بیگانگی بیشتری نسبت به بار اولی که رسیدند- میکنند. گر چه زندگی آسانتر می شود و به خوبی توانستند همه چیز را کپی کنند اما آنها خیلی حساس می شوند. بعضی از افراد افسرده می شوند. چیزهای که در ابتدا فکر می کردندهیجن انگیز و جالب است در کشور جدید حالا بریشان آزار دهنده است. آنها دیگر بیرون نمی روند تا محیط جدید را جستجو کنند. آنان به خودشان بر میگردند. آنها نشانه هایی از شوک فرهنگی کلاسیک را تجربه می کنند. چیزی که اتفاق می افتد این است که با سازگاری با محیط جدید آنها حس وجود خود را از
دست می دهند. با از دست دادن کمی از فرهنگ قدیمی شان و بدست آوردن فرهنگ جدید – اساس هویتشان مورد تهدید قرار می گیرد . این یک تجربه ترسناک است و با ترسی که در وجودشان است از فرهنگ جدید عقب نشینی می کنند و موقتا به حالت تماشاچی بر می گردند. بعضی به این نتیجه رسیدند که آنها دیگر همانند روزها و هفته های قبل نمی توانند از زبان جدید استفاده نمایند.
این مرحله شوک فرهنگی ممکن است کوتاه یا بلند باشد که این بستگی به شخص دارد. در نتیجه مسافران شروع به شرکت دوباره در فرهنگ می کنند و آنها به این نتیجه می رسند که دیگر احساس نمی کنند که خیلی غریب هستند. با از بین رفتن افسردگی و حس زوال آنها در مرحله چهارم به سازگاری واقعی به سرزمین جدید می رسند. هیجان آنها نسبت به مرحله دوم کمتر می شود- اما تجربه های آنها دیگر از روی احساسات زیاد نیست. آنها نسبت به مرحله سوم بیشتر شرکت می کنند که با تلاش کمتری همراه است . به طور خلاصه آنها وفق می گیرند و بخشی از کشور جدید می شوند.
مرحله نهایی- مرحله بازگشت است هنگامی اتفاق می افتد که مسافران به سرزمین مادری خود بر می گردند. آنها متوجه می شوند که دیگر همانند قبل از ترک کشورشان نیستند. آنها تغییر کرده اند.
ارزشهای آنان وسیع تر و انعطاف پذیرتر شده است. آنان چیزهای جدیدی یاد گرفتند و همینطور روشهای درست وجود داشتن و فکر کردن آموختند. دوستان وخانواده شان به نظر آنها نسبتا انعطاف ناپذیر هستند. بدتر از همه دوستان و خانواده شان علاقه بسیار کمی دارند که بدانند چه اتفاقات هیجان انگیزی در طول اقامت در خارج پیش آمده است .
جالب اینجاست که آنه احساس می کنند در سرزمین مادری شان کمی غریب هستند.
تفوتهای شخصی تاثیر گذار است بر مسافرانی که این مراحل سازگاری را پشت س می گذرانند. برای بعضی از افراد مرحله دوم تنها یکی از علاقه مندیهای است که در محیط جئید بوجود می آید در حالیکه آنان شوک فرهنگی تنها به عنوان خستگی و یا نداشتن علاقه به چیزهایی که اتفاق می افتد راتجربه می کنند. بعضی دیگر فشار زیادی را در هر مرحله متحمل می شوند که از هیجان تا نا امیدی می باشد. با این وجود- تمامی مسافران از این مرحله سازگاری با درجه کمتر یا بیشتر عبور می کنند و به سرزمین مادری شان همانند قبل بر نمی گردنند.
منبع: کانون زبان ایران
با سپاس از استاد گرانقدر سرکار خانم آژغ
فریدون غفاری چراتی