سه مسئله مهم در مقیاس ها:

۱٫ وجود ترتیب در مقیاس

۲٫ فواصل مساوی طبقات

۳٫ صفر مطلق ( در علوم انسانی معنایی ندارد )


خصوصیات مقیاس ها:

۱٫وجود ترتیب در طبقات: یک مقیاس برای نشان دادن خصوصیت بیشتر یا کمتر بودن است. زمانی که یک مقیاس دارای ویژگی ترتیب طبقات است میتوانیم بگوییم آن شی یا فرد از لحاظ خصیصه مورد نظر، بیشتر یا کمتر یا مساوی شی یا فرد دیگر سهم داشته است. برای مثال اگر بتوانیم تعیین کنیم فرد شماره یک، از فرد شماره ۲ بلندتر است، در این مقیاس ترتیب طبقات وجود دارد.

۲٫فواصل مساوی طبقات: یک مقیاس، زمانی دارای برابری فاصله در طول مقیاس است که تفاوت بین دو نقطه مشابه در تمامی طول مقیاس برابر باشد. برای مثال تفاوت بین ۱ تا ۳ دقیقا برابر است با تفاوت بین ۹ تا ۱۱٫ زیرا تفاوت در هر دو مورد دقیقا دو عدد است.

۳٫صفر مطلق: خصوصیت صفر مطلق زمانی وجود دارد که هیچ چیز برای اندازه گیری موجود نباشد. مانند زمانی که مقدار پول در یک حساب بانکی صفر باشد. یعنی واقعاً هیچ پولی در آن حساب وجود ندارد. اما در اندازه گیری های علوم انسانی وجود صفر مطلق تقریبا معنایی ندارد. برای مثال زمانیکه هوش هیجانی افراد را اندازه میگیریم، پایین ترین عدد بدست آمده نشان دهنده این نیست که فرد به طور مطلق فاقد هوش هیجانی است.

انواع مقیاس ها:

۱٫مقیاس اسمی

۲٫مقیاس رتبه ای

۳٫مقیاس فاصله ای

۴٫مقیاس نسبی

۱٫مقیاس اسمی: این مقیاس به تعیین طبقات می پردازد. طبقاتی که افراد، اشیا یا رویدادها در آن جایگزین می شود. طبقات باید مانع الجمع باشد. یعنی مثلا یک نفر در بیش از یک طبقه جای نمی گیرد یا مثلا عدد یک برای مرد و عدد ۲ برای زن، عدد ۳ برای پسر و عدد ۴ برای دختر بکار میرود. این طبقه بندی معنای کمی ندارد و نمیتواند عملیات جمع، ضرب و تقسیم بر روی آنها انجام داد. هدف، طبقه بندی و تشخیص طبقات از یکدیگر است.

۲٫مقیاس ترتیبی: این مقیاس همان مقیاس اسمی است که به طبقه بندی نامگذاری و علاوه بر آن مرتب نمودن طبقات می پردازد. در این مقیاس اعداد صرفا به منظور رتبه بندی به کار برده می شوند. مقیاس ترتیبی به منظور مرتب کردن افراد یا اشیا از بالاترین به پایین ترین ( بر اساس ویژگی های اندازه گیری ) به کار برده می شوند. اعداد به کار رفته در آن بیان کننده کیفیت هستند.

۳٫مقیاس فاصله ای: این مقیاس علاوه بر طبقه بندی نامگذاری و مرتب کردن به ما اجازه می دهد که فاصله های موجود بین افراد، اشیا و رویدادها را دقیقا مشخص کنیم. همینطور میتوان عملیات ریاضی در آن انجام داد. مثلا میتوان گفت اختلاف نمره علی و رضا مساوی اختلاف نمره احسان و آرش است. در این مقیاس صفر مطلق وجود ندارد. ( دانش آموزانی که از نمره هوش صفر میگیرند، به این معنی نیست که اصلا هوش ندارند.)

۴٫مقیاس نسبی: بالاترین سطح اندازه گیری است و حدود فعالیت آن مشتمل است بر کلیه عملیاتی که بر مقیاس های اسمی، ترتیبی و فاصله ای صورت می پذیرد. چهار عمل اصلی در آن انجام می پذیرد و صفر مطلق در آن وجود دارد.