مقدمه:
فیلترینگ فرآیندی است که در چهارچوب آن امکان دسترسی کاربران مستقل به یک پایگاه (سایت) اینترنتی محدود می گردد، این فرآیند ممکن است توسط سه گروه انجام گیرد:
1- مسئولین همان پایگاه اینترنتی: در بعضی موارد مسئولین یک سایت اینترنتی بخشی از داده های موجود در سایت خود را از دسترس کاربران عام خارج و امکان دسترسی را بر اساس کد یا مشخصات خاص فراهم می کنند، یا ممکن است به جهت یافتن ایراد و اشتباه در محتوای سایت محدودیت دسترسی را قائل گردند.
2- کاربران دیگر: گاهی اوقات کاربران عام و خارج از ساختار یک سایت با ایجاد موانع و فیلترینگ در مسیر دسترسی سایر کاربران اختلال ایجاد می کنند. این نوع فیلترینگ به شکل غیر قانونی و به عنوان یک نوع هک سایت تلقی می گردد.
3- مقامات ذیصلاح دولتی: در قانون جرائم رایانه ای پیش بینی شده که سایت های دارای محتوای مجرمانه (اعم از ضد مذهب، ضد اخلاق، ضد ساختار حکومت و یا حاوی توهین و افترا به دیگران) از دسترسی کاربران ایرانی خارج شده و به اصطلاح فیلتر شوند. بر طبق این قانون تعیین سایت هایی که می باید فیلتر شوند بر عهده نهادی به نام کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه است. در این نوشتار این نوع از فیلترینگ مورد توجه قرار گرفته است.

فرضیات مطرح شده:
سه عقیده کلی در خصوص تاثیر فیلترینگ بر میزان بازدید کاربران عام از یک سایت وجود دارد:
الف- باعث کاهش آمار بازدید می گردد.
ب- باعث افزایش آمار بازدید می گردد.
ج- افزایش یا کاهش آمار بازدید به عوامل متعددی مانند محتوای سایت، ساختار کاربران ثابت و اتفاقی و علت قطعی یا احتمالی فیلترینگ بستگی دارد.
استدلال های ارائه شده:
معتقدان به هر کدام از این سه فرضیه استدلال هایی برای نظر خود بیان می کنند:
گروه اول ابراز می دارند کاربرانی که برای مراجعه به یک سایت تلاش می کنند، پس از مواجه شدن با فیلترینگ از ادامه تلاش منصرف شده و سعی خواهند نمود که مطالب مورد نیاز خود را از منبع دیگری که فیلتر نیست، تهیه نمایند. بنابراین واضح است که فیلترینگ یک سایت آمار بازدید موفق از آن را به شدت کاهش خواهد داد.
گروه دوم استدلال می کنند که هر چند فیلترینگ یک سایت امکان بازدید را برای برخی کاربران منتفی می سازد، اما با توجه به گسترش فراوان و سادگی استفاده از نرم افزار های فیلتر شکن و به روز رسانی مرتب آن ها، اکثر کاربران ایرانی اینترنت توانایی دسترسی به محتوای سایت های فیلتر شده را دارند و در نتیجه فیلتر نمودن یک سایت اثر قابل توجهی در امکان بازدید از آن نخواهد داشت، از طرف دیگر مهم ترین فاکتور در افزایش آمار بازدید از یک سایت، وجود انگیزه و جذابیت روانی برای کاربران است که فیلترینگ یک سایت می تواند چنین انگیزه ای را به خوبی فراهم سازد، چرا که بسیاری از مخاطبان عام اینترنت تصور خواهند کرد فیلترینگ این سایت به دلیل محتوای مهم یا حساسی است که در سایت درج شده و اطلاع از آن جالب توجه و هیجان انگیز خواهد بود، همان گونه که ضرب المثل معروفی می گوید: "الانسان حریص بما منع" یعنی انسان به آن چه از آن منع شود، حریص می گردد.
گروه سوم معتقدند که استدلال هر کدام از دو گروه فوق می تواند درست باشد، اما باید با توجه به جزییات هر قضیه قوت و ضعف این استدلال ها را بررسی نمود. از این رهگذر، گروه سوم بیان می دارند که آمار بازدید برخی سایت ها که ماهیت قابل جایگزین دارند، از فیلترینگ دچار صدمه بسیاری می گردد. برای مثال فردی که برای آگاه شدن از آمار و اطلاعات هواشناسی یا قیمت ارز و سکه یا اخبار عام و غیر چالش برانگیز به اینترنت مراجعه می کند، احتمالا این سایت را از طریق موتور های جستجوگر اینترنتی پیدا کرده و در نتیجه با مشاهده فیلتر بودن سایت مورد نظر خود، تلاش چندانی برای دور زدن فیلتر انجام نداده و به سراغ سایت بعدی در لیست جستجو خواهد رفت؛ اما کسی که یک سایت را بر اساس تجربیات پیشین از محتوای آن انتخاب کرده و به دنبال کسب اطلاع از موضوعی خاص است، یا موضوعی را از چندی پیش از طریق این سایت دنبال کرده و هم اکنون با فیلتر بودن آن مواجه می گردد، به احتمال فراوان دست از تکاپو بر نداشته و طرق مختلف را برای نقض فیلترینگ امتحان خواهد کرد. به طوری که برخی کاربران به هنگام جستجوی یک سایت، از فیلتر بودن آن مطمئن بوده و با علم به این قضیه، از قبل برای دور زدن فیلترینگ برنامه ریزی کرده و نرم افزار های خاصی را مورد استفاده قرار می دهند. این کاربران معمولا فهرست محدودی از سایت های هدف را در اختیار دارند که فیلترینگ یا عدم فیلترینگ آن ها تاثیر چندانی بر آمار بازدید نخواهد داشت و حتی ممکن است فیلترینگ نقش تبلیغی و برجسته سازی را در این خصوص ایفا کند.
تحلیل داده ها و نتیجه گیری:
با توجه به دقت و توجیه مناسب استدلال گروه سوم و مشاهدات میدانی و ارزیابی آمار بازدید سایت های مختلف از سه گروه سرگرمی (سایت ایران فال)، خبری (سایت مثقال) و شبکه اجتماعی (فیسبوک)، فرضیه سوم (ج) مقرون به حقیقت به نظر می رسد، چرا که در مورد سایت مثقال که اطلاع رسانی در مورد بازار ارز و سکه را در دستور کار داشت، فیلترینگ موجب کاهش شدید آمار بازدید شده بود، اما سایت ایران فال پس از فیلترینگ با افزایش آمار بازدید مواجه گشته و شبکه فیسبوک نیز از این رهگذر تفاوت قابل ملاحظه ای را تجربه نکرده بود.
بنایراین به عنوان نتیجه گیری نهایی می توان این جمله را ابراز داشت:
افزایش یا کاهش آمار بازدید به عوامل متعددی مانند محتوای سایت، ساختار کاربران ثابت و اتفاقی و علت قطعی یا احتمالی فیلترینگ بستگی دارد.