در اولین روزهایی که شبکه اجتماعی اورکات در فضای مجازی شروع به کار کرد، کاندالیزا رایس، وزیر امور خارجه امریکا در اولین پست خود در این شبکه اجتماعی نوشت« آینده سلام» جمله کوتاهی بود و شاید حتی به ظاهر بی ­معنی اما پس از چندی و ایجاد موج بزرگ شبکه ­های اجتماعی مفهوم آن به وضوح نمایان شد.

شاید ابتدای امر حضور در این شبکه­های اجتماعی به عنوان یک تفریح بروز کرد اما با گسترش روزافزون خدمات شبکه ­ها و استقبال بسیار زیاد مردم سرتاسر جهان، توانست به یک عضو ثابت زندگی شهروندان مدرن تبدیل شود. اما سایت­ هایی مانند فیسبوک و توئیتر در این منزل ساکن نماندند و نقش جدیدی را در عرصه جهانی به بازی نشستند. انتخاب دور اول باراک حسین اوباما به عنوان ریاست جمهوری ایالات متحده امریکا، انقلاب مردم تونس، مصر، لیبی و در کل بهار عربی؛ بارزترین این تاثیرات بوده است.

ورود به بزرگترین کشور جهان

امروز فیسبوک طبق آمارهای معتبر بیش از یک میلیارد کاربر فعال دارد که به عنوان شخصیت حقیقی در آن حضور دارند. از سال ۲۰۰۹ که این شبکه اجتماعی روی فضای مجازی قرار گرفت تم آبی­ رنگش برندی ماندگار در ذهن کاربران شده و اصطلاح آبی فیسبوکی به ادبیات انگلیسی اضافه گردیده است.

توئیتر نیز با تلاش­های خود توانسته فصل جدیدی را در خبر رسانی جهانی ایفا کند. به صورتی که در دانشگاه­های معتبر جهانی در کنار شرح مدل­های سنتی خبر رسانی، سبک توئیت نگاری را نیز به دانشجویان تدریس می­کنند.

گوگل پلاس نیز با فعال کردن خود بر ایمیل­ های جی­میل فضای رقابتی جالبی را میان این شبکه های اجتماعی ایجاد کرده؛ به صورتی که هر امکان جدیدی در یکی از این سه شبکه اجتماعی قرار می­ گیرد، به هفته نرسیده شبکه­ های دیگر همانند آن را بر روی خود آپلود می­ کنند. مهمترین عامل تمایز این شبکه با دو شبکه دیگر، امکان خرید مستقیم از خود سایت و امکان قرارگیری درگاه بانک­های بین ال­مللی بر آن است.

چرا این همه استقبال؟؟!

شاید بتوان مدعی شد مهمترین عامل رغبت به این شبکه­ها، باز بودن دست افراد در فضای متعلق به خویش است. در این شبکه­ ها شما می ­توانید بدون هیچ محدودیتی مطالب مورد نظر و عکس­های خود را به روی اینترنت قرار دهید و شاید چندین میلیون نفر آن را در کمتر از یک ثانیه مشاهده کنند.

از جانب دیگر بر عکس وبلاگ­ها که برای بررسی آن باید آدرس­ها و صفحه­های جداگانه­ای را باز کرد، در این جا هنگامی که اصطلاحا استاتوس جدیدی ارسال می ­شود اگر فرد جز دوستان شبکه­ایتان باشد، در صفحه شما نمایش داده می­شود.

در این صفحه­ ها، کنار نظر دهی که در وبلاگ­ها نیز وجود داشت، امکان پسندیدن مطالب نیز وجود دارد. یعنی مطلبی را که دوست داشتیم، با کلیک روی گزینه like از آن حمایت می­کنیم و توجه خود را به آن نشان می­دهیم.

در کنار همه این­ها، فضای این شبکه ­های اجتماعی مانند جامعه است که در آن می ­توانیم افراد دیگر را مشاهده کنیم و با آن­ها تلاش به برقراری ارتباط داشته باشیم یا حتی از آن­ها بگریزیم.

چرا جنگ؟

اولین روز­هایی که برخی کشورها شبکه اجتماعی فیس­بوک و توئیتر را فیلتر کردند بسیاری از کشور­های دنیا با تمسخر به این عمل می ­نگریستند اما امروزه بسیاری از کشور­های کمتر توسعه ­یافته دست به محدود کردن این فضا­ها می ­زنند. دولت وقت ایران مهمترین دلیل فیلترینگ فیس­بوک و توئیتر را مغایرت آن­ها با فرهنگ عامه مردم بیان کرد. اما شاید به صورت دیگری نیز بتوان به این مسئله نگریست. مردم ساکن در این کشور مجازی، مرزهای سرزمینی خود را درنوردیده و در حال الصاق به فرهنگ جهانی هستند. در این شبکه کمتر از نقاب­های متعارف جامعه خبریست و بیشتر آرزوهای مردم به نمایش در می­ آید. و این روند نرم می­تواند برای حکومت­هایی ملی خطری بزرگ بنماید.

کار از این حرف­ها گذشته

با ظهور و پیشرفت روزافزون گوشی­های هوشمند فضای جدیدی در اختیار کاربران قرار گرفته که با کمترین صرف وقت می ­توانند به شبکه­های اجتماعیی موجود در گوشی متصل شوند و دردسر­های شبکه­های کامپیوتری را نداشته باشند. برتری اصلی این شبکه ­ها نسبت به شبکه ­های کامپیوتری امکان مکالمه رایگان از طریق آن است که اگر شبکه ­های اجتماعی کامپیوتری پا در این عرصه ننهند شاید شاهد روزهای آخر آن­ها باشیم.

شبکه اجتماعی وی­ چت مدعی است که بیش از پانصد میلیون مشترک را در دومین سال عمر خود دارا است، اینستاگرام طبق آمار حدود چهارصد و نود میلیون مشترک و شبکه لاین حدود سیصد و پنجاه میلیون کاربر دارد.

اتفاقیست که افتاده، اکنون چه کنیم؟

امروز دیگر زمان پاک کردن صورت مسئله گذشته است. نمی­شود با برخورد­های محدود کننده از پس این شرایط جدید برآمد. اولین قدم برای رهایی از این بحران، تغییر دید ما نسبت به این مقوله درحال رشد است. به جای آن که به شبکه ­های اجتماعی به چشم تهدید نگاه شود، باید آن را فرصتی تازه و بکر برای زندگی اجتماعی خود بدانیم و بجای آن که با آن به مبارزه بپردازیم آن را در مسیر درست خویش قرار دهیم.

لازمه این تغییر رویکرد، آگاه­سازی مردم از خطرات مبتلا ­به آن است. اگر افراد جامعه را با واکسن آگاهی ایمن کنیم دیگر ترسی از پیام­های فرهنگی مخالف نخواهیم داشت. و از همه نیز مهم­تر باید حق انتخاب آزاد مردم را بپذیرم و قبول کنیم که هیچ کداممان قیم یا ولی مردم جامعه نیستیم.

مشارکت شماخوب بود سپاسگزارم