مقدمه
جنگ رسانه ای مفهومی است كه چند سالی است در ادبیات ارتباطات بین المللی رواج پیدا كرده است. بر این اساس رسانه‌ها تلاش می‌كنند تا به وسیله موثرترین روش‌های تاثیرگذاری مخاطبان را به سوی خود بكشند.این امر در مورد كشور ما بطور گسترده ای سازمان یافته است دلایل آن صرفا دلایل سیاسی اجتماعی نيست بلكه عوامل دیگری برای حساسیت رسانه های گروهی غیر ایرانی نسبت به ایران وجود دارد.
برخی از این دلایل عبارتند از:
- ویژگی های دینی فرهنگی اختصاصی ایرانیان
- ویژگی های اختصاصی زبانی ایرانیان
- ویژگی های قومی فرهنگی ایرانیان
- ویژگی های تاریخی ایرانیان
- ویژگی های زیست محیطی ایرانیان
-وی‍‍ژگی های كنش بین المللی ایرانیان
-...
پس از وقوع انقلاب اسلامی ایران بسیاری از استراتژیست های فرهنگی غرب خود را با یك سامانه ایدئولوژیك نو روبرو دیدند كه هرگز قدرت و نفوذ آن را تصور نمی كردند راههای مختلفی برای این تهاجم آزموده شد كه در میان آن خونین ترین جنگ ها رقم خورد و چون حاصلی نداشت از چند سال پیش اصلی ترین راه دستكاری ها و تهاجم فرهنگی عنوان شد و در میان این تهاجم فرهنگی راه تهاجم رسانه‌ای روش و منشی فوق موثر خوانده شد اینگونه بود كه یكباره جریان پر سرعت راه‌اندازی شبكه‌های رادیو تلویزیونی فارسی‌زبان، سایت‌ها و جراید نوین شكل گرفت موضوع آن چنان وقیحانه بود كه نخست وزیر رژیم صهیونیستی در مصاحبه‌ای به صراحت راه‌ دگرگونی جامعه ایرانی را رسانه ها عنوان كرد و معاون رئیس جمهور آمریكا موضوع جوانان را یك راه استراتژیك برای دگرگونی ایران خواند.
اگر بخواهیم بدون توجه به مجموعه رسانه ای كه فقط در چند سال اخیر برای هدایت فرهنگی ایران پردازش شده به برخی از برترین های این رسانه ها بپردازیم بی شك تلویزیون بی بی سیفارسی یكی از مهمترین و هوشمندانه ترین مجموعه هایی است كه برای تاثیر بر مخاطبان ایرانی و ایرانی تباروايجاد تحول در جامعه ايران تدارك دیده شده است
تاریخچه بی بی سی
رادیو« بی بی سی» در 14 نوامبر سال 1922 میلادی با مسئولیت محدود تاسیس شد.
بی بی سی به معنی « بنگاه سخن پراكنی بریتانیا» است.
بودجه بخش جهانی بی بی سی توسط دولت و وزارت خارجه انگلیس تامین می شود.
بخش فارسی رادیو بی بی سی از 8 دی 1319 آغاز به كار كرد.
بخش " وب سایت فارسی بی بی سی " نیز از سال 1379 در اولین سال های گسترش اینترنت در ایران ، آغاز به كار كرد.
این تلویزیون، بخشی از سرویس جهانی بی بی سی است و سومین شبكه تلویزیونی بعد ازشبكه تلویزیونی انگلیسی وعربی به شمار می‌رود. شبكه تلویزیونی بی بی سی فارسی ، فارسی زبانان آسیای مركزی، خاورمیانه و اروپا را تحت پوشش خود قرار می‌دهد. خبر، بخش عمده و مهمی از برنامه های این تلویزیون استاین شبكه برنامه های روزانه خود را هر روز از ساعت 17 آغاز می‌كند و تا 1 بامداد ادامه می‌دهد. اما به روشنی نشان داد كه در شرایط بحران ساعات برنامه های خود را افزایش می‌دهد. و از این ظرفیت بسیار موثر ارتباطی خود برای هدایت افكار عمومی بهره گیری كرددولت انگلیس برای راه اندازی این شبكه، 15میلیون پوند 22دلاردربدوامراختصاص داده است تلویزیون بی بی سی فارسی در بسیاری از كشورها خبرنگار دارد و به این منظور از خبرنگاران آزاد و حتی رسمی استفاده كرده است. گرچه مدعی جذب نیروهای خود از طریق روش‌های قانونی همچون انتشار آگهی است اما در مواردی خاص از روشهای بازی روانی و یا تماسهای محرمانه با خبرنگاران نخبه نیز استفاده كرده است.




.
عملكرد بی بی سی فارسی

-نقش اطلاعاتی در كلیه بحران ها و رویدادهای سیاسی ایران؛
-ایجاد اختلافات قومی و مذهبی در ایران؛
-تبدیل شدن تلویزیون بی بی سی فارسی به منبع خبری برای ایرانیان دربحران های سیاسی یا اجتماعی؛
- نشان دادن بی طرفی وعدم جانبداری در رویدادهای داخلی ایران در حوضه های مختلف؛
-تلاش برای جذب مخاطبان تحصیلكرده جامعه ایران و جوانان؛
این در حالی است كه با تفاوت بسیار قابل ملاحظه ای به موضوعات مربوط به افغانستان و تاجیكستان نیز می‌پردازد گرچه موضوع ایرانی تباران و فارسی زبانان برای بی بی سی از اهمیت كاملا متفاوتی برخوردار است ، اما به مرور ثابت شده است که نسبت سهم مخاطبان ایرانی ، افغان و تاجیک بسیار متفاوت است.
ایران

---

حدود 95%
افغانستان

---

حدود 4%
تاجیکستان

---

حدود 1%
-بهره‌گیری از ظرفیت‌های فن‌آوری در تولید برنامه و فن‌آوری‌های مربوط به استودیوی پخش برنامه و خبر می‌تواند مزیت رقابتی دیگر این شبكه باشد
-ایجاد فضای تعاملی در برخی از برنامه ها و تالارهای گفتگوی چند جانبه میان مخاطبان.
-تكیه بر نظرسنجی و افكار عمومی جامعه.
-تلویزیون فارسی بی بی سی بر پیشینه قوی بی بی سی در عرصه پخش برنامه‌های رادیویی فارسی زبان سرویس جهانی استوار است
- BBCفارسی به ورود در حوزه‌ها و زمینه‌هایی كه رسانه ملی بدلایل دینی و فرهنگی و یا سیاسی امكان ورود ندارد توجه دارد و این مزیت رقابتی دیگر این شبكه در نزد مردمی كه چندان مذهبی و یا وفادار به نظام نیستند تبدیل می‌شود. عبور از خطوط قرمز در عرصه موسیقی، سینما، مسائل زنان، جوانان.

سیاست ها و روش ها
-تلاش در جهت فاصله گذاری میان دولت انگلیس و رسانه BBC
-ایجاد اقناع در مخاطب نسبت به بی طرفی بی بی سی
-عدم تاخت و تاز به نظام جمهوری اسلامی ایران بصورت آشکار
-چاشنی انتقادات به سیاست‌ها و راهبردهای اصلی نظام با چگالی كم و با ظرافت مطرح می‌شود كه از دلزدگی مخاطبان و احساس سیاسی بودن شبكه جلوگیری كند.
-توجه به ایران به عنوان موضوع مشترك مورد علاقه مخاطبان برخلاف VOA كه از مواضع دولت آمریكا و از مخالفان نظام دفاع می‌كند
-ایجاد فضای شاد و مفرح و پرهیز از صحنه‌های تیره و تار
-عدم مخالفت صریح و زننده با باورها و نهادهای مذهبی و سنتی ایران
عوامل تلویزیون بی بی سی فارسی
-برخی روزنامه نگاران و كاركنان رسانه های مخالف نظام
-برخی مقامات رژیم پهلوی
-برخی از كاركنان رسانه های داخلی كه تطمیع و جذب شده اند
-ضد انقلابیون و پناهندگان سیاسی
-...



اهداف بی بی سیفارسی
1) اهداف اعلامی
2) اهداف پنهان
1)اهداف اعلامی
-ارائه تصویر واقعی از ایران وجهان (مسائل سیاسی، تحولات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و...)؛
-پاسخ به نیاز مخاطبان؛
-شكست انحصارصدا وسیما در پخش تلویزیونی؛
-پركردن خلاء رسانه ای در جامعه ایران؛
-پدیدآوردن معیارهای نودرعرصه پخش برنامه های تلویزیونی به زبان فارسی؛
-هدف سرویس بی بی سی فارسی، تغییر رژیم نیست بلكه تعامل است . ایران یك جامعه پویا ، پرچالش و متفرق است كه فاقد رسانه های مستقل است.
-نبرد بین واقع گرایان و تندروها شدید خواهد بود . بی بی سی می تواند بر آن مباحثات تاثیر گذار باشد و این كار را خواهد كرد .
2)اهداف پنهان
-تاثیرگذاری بر افكار عمومی در بلند مدت؛
-تغییر نگرش و رفتار مخاطبان؛
-ظرفیت سازی در ساختار فكری مخاطبان؛
-موجه نشان دادن و ترمیم چهره غرب؛
-ایجاد تریبون برای مخالفان و منتقدان نظام؛
-براندازی نرم.



ویژگی ها ی تلویزیون بی بی سی فارسی
-استفاده از منابع غنی و متنوع سرویس جهانی بی بی سی و قدرت باز تولید بسیار زیاد؛
-بهره گیری از 200خبرنگار در بیش از 70 دفتر خبری در دنیا؛
-تعامل خبرنگاران و تهیه كنندگان تلویزیون فارسی بی‌بی‌سی با رادیو و وب سایت فارسی؛
-پرداختن به موضوعات سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی روز برای جذب مخاطبان؛
-توجه ویژه به قشر جوان در برنامه های هفتگی در قالب های موسیقی ، هنری و فرهنگی ، علمی ، فن آوری و ورزشی؛
-معرفی بهترین مستند سازان ایران ، افغانستان و تاجیكستان؛
-پخش برنامه های چالشی و تعاملی چند رسانه ای؛
-بهره گیری از نظرات مخاطبان در برنامه های مختلف به صورت زنده با هدف اعتماد‌سازی و استمرار آن.
-و ...





مروری بر برنامه های اصلی تلویزیون فارسی بی بی سی
برنامه مخاطب رویكرد
7 بخش خبری در روز
مخاطبان فارسی زبان و ایرانی تباران
خبر، بخش مهمی از برنامه های روزانه این تلویزیون است. خبرگزاریهایرسمیوغیررسمی،وبسایتها،روزنامهها،روزنامهنگاران،گزارشگرانوتحلیلگرانمستقردر ایران ، امكانات و منابع خبری شبكه تلویزیونی بی بی سی فارسی محسوب می شوند.
برنامه هفتگی سیاسی علاقمندان به رویدادهای سیاسی تحلیل مهم ترین رویدادهای سیاسی هفته ، مصاحبه با خبرسازان در داخل و خارج ازایرانونگاهیموشكافانهبهعملكرددولتمردانوفعالان سیاسی در منطقه و جهان .
امروزی ها
جوانان
مسائل جوانان و موضوعات مورد توجه آنها از دیدگاه خود جوانان مورد بررسی قرار می گیرد و تصاویر و كلیپ های ویدیویی ارسالی بینندگان پخش می شود .
كوك
علاقمندان به موسیقی
برنامه ای هفتگی درباره دنیای موسیقی و پخش تازه ترین موزیك ویدیوهای روز و گفتگو با خواننده ها و نوازنده های معروف و همچنین نوپای ایرانی ، افغانی و تاجیكی
كلیك جوانان، تحصیلكرده ها ، روشنفكران و علاقهمندانفناوریروز برنامه ای هفتگی درباره جدیدترین اختراعات و نو آوری ها در زمینه كامپیوتر و فناوری اطلاعات ، معرفی وب سایت های جدید و جالب همراه با بررسی ابزارهای نوین زندگی .
به عبارت دیگر
جوانان ، دانشجویان ، هنرمندان، علاقه مندان به چهره ها و افراد تحصیل كرده برنامه ای هفتگی كه هر بار در آن با یك شخصیت سرشناس از كشورهای فارسی زبان و جهان گفتگو می شود و همچنین زندگی و فعالیت های حرفه ای هنرمندان و چهره های سرشناس ومحبوب به تصویر كشیده می شود.
نوبت شما
طیف های مختلف پنجاه دقیقه گفتگو میان مجری با تماس گیرندگان چه از طریق تلفن ، وب كم وپیامك و... درموضوعاتیخاص وهدایتشده
تماشا
هنرمندا ن و جوانان برنامه ای هفتگی درباره دنیای فرهنگ هنر،گفتگوباهنرمندانمعرفیتازهترینآثاردرعرصههایمختلفهنری .
اكران هنرمندا ن و جوانان این برنامه به صورت ماهانه به بررسی فیلم های جدید و گفتگو با كارگردانان ، بازیگران و دیگر دست اند كاران دنیای سینما می پردازد .
خبرنگاران
مخاطبان عمومی برنامه ای هفتگی شامل مجموعه ای از بهترین گزارش های تهیه شده توسط خبرنگاران بی بی سی
برنامه های غیر خبری
مخاطبان عمومی
دو بخش دارد ؛ بخش اول مستندهای تولید شده بی بی سی انگلیسی است كه بصورت دوبله پخش می شود و بخش دوم برنامه های تولیدی خود شبكه است
ورزش هفت
جوانان و ورزش دوستان برنامه ای هفتگی درباره تازه ترین رویدادهای ورزشی ایران و جهان .
اهداف کلی برنامه کلیک
اهداف آشکار : آشنا سازی مخاطبان با علوم و فنون روز، انتقال اطلاعات مربوط به تکنولوژی های نوین و در راس آنها رایانه ، انواع نرم افزار، اینترنت و استفاده گسترده از آن ، موبایل و کارکردهای آن و...
اهداف پنهان : آموزش روشهای انتقال و تبادل اطلاعات توسط تکنولوژی های نوین ، آموزش و ارتقاء مهارت در بهره برداری از موبایل و تصویر برداری آماتوری و انتقال آنها به مقصد های دلخواه ، آموزش مهارت های فیلتر شکنی در اینترنت و ورود به سایت های مسدود شده، آموزش مهارت در بدست آوردن فیلمها ، موسیقی ها و سایر موارد صوتی تصویری که در غرب ترویج می شود و...
اهداف کلی برنامه نوبت شما
اهداف آشکار: انتقال احساس ارزش و شخصیت به مخاطبان، القای عمیق مخاطب مداری، القای بی طرفی رسانه، بررسی واقع بینانه وقایع مختلف فرهنگی اجتماعی، القای برتری و قدرت رسانه ای خود و...
اهداف پنهان : تخلیه اطلاعات مردمی و شناسایی کیفیت و تلقی های اجتماعی ، القا و انتقال اهداف و مقاصد خود به صورتی بی واسطه به مخاطبان ، طراحی سوالو موضوعاتی که مبنای ذهنی در بسیاری از مخاطبان ندارد، حریم شکنی و حرمت شکنی و...
اهداف کلی برنامه امروزی ها
اهداف آشکار: انتقال اطلاعات روز دنیا به جوانان، ایجاد زمینه های شورونشاطدرجوانان،آموزشزندگیمدرنومتجددبهجوانان،القایاحساستشخصوارزشبهجوانان،ارزشگذاریبهآزادیهایفردیو...
اهداف پنهان : تغییر تدریجی فرهنگ و باورهای جوانان ، توسعه خاموش و زیر پوستی فساد وبیبندوباری،تحریکجوانانبهشورشفرهنگیوزیرپاگذاشتنآدابورسوموسنتهایبومیو...
اهداف کلی برنامه به عبارت دیگر
اهداف آشکار : برگزیدن کسانی که در جمهوری اسلامی ایران اجازه یا فرصتی برای سخن گفتن ندارند ، پرداختن به واقیت های پشت پرده نظام جمهوری اسلامی با تمرکز در بستر تاریخ ، علنی کردن پشیمانی و تلقی های افراد به تاریخ پیوسته و مطالعه استنادی و اقناعی در جهت اهداف مشخص و ...
اهداف پنهان : باز آفرینی چهره های از یاد رفته و به تاریخ پیوسته فرهنگی ، سیاسی و... برای مخاطبان به ویژه جوانان و نسل حاضر ، باز خوانی افکار اشخاصی ویژه شامل فراریان ، معاندین ، فرقه گرایان منحط و ...

اهداف کلی برنامه صفحه 2
اهداف آشکار : بحث و میزگردهای آزاد درخصوص موضوعات متنوع، ایجاد شناخت آزادانه از فرایندهای اجتماعی ، سیاسی ، فرهنگی،بهرمندیمخاطبانازاطلاعاتروزوبدونسانسورو...
اهداف پنهان : اقناع مخاطبان نسبت به اهداف و باورهای از پیش طراحی شده ،القای جو سانسور و محدودیت در کشور و لزوم توجه به نقاط هدف مورد نظر ، باورمند کردن بخش زیادی از گروه روشنفکر به اهداف از پیش هدایت شده
اهداف کلی برنامه خبرنگاران
اهداف آشکار: تکرار مجموعه گزارشهای چند روز گذشته برای آنان که مجال دیدن نداشته اند،ایجاد فضایی متنوع و دلنشین در حوزه اخبار از سراسر جهان و...
اهداف پنهان: بمباران مخاطبان با شکلهای جذاب گزارشهای خبری، القای اقتدار رسانه ای از سراسر جهان به مخاطبان و...
اهداف اصلی تهاجم فرهنگی و رسانه ای بی بی سی
-مخدوش کردن چهره ملتها،اقوام و مذاهب
- تحمیل و حاکمیت ارزشها و فرهنگ خود
- مشروعیتبخشیدنبهاعمالوتوجیهرفتار خود
- تربیت انسانهای مطیع و فرمانبردار
تفاوتهای تلویزیونBBCبا سایر رسانه ها
-نقش شبكه های ما قبل BBC فارسی ایجاد مزاحمت های موضعی و مقطعی و حداكثر تقابل با برخی از ارزشها و هنجارهای جامعه بوده اما BBC فارسی در موضع مدیریت و هدایت فرهنگ و افكار عمومی بخش های خاموش جامعه است. لذا در اینجا رقابت جدی میان رسانه ملی و BBC فارسی است. BBC فارسی در ماركت رسانه ای ایران روی آن بخش تمركز كرده و خیمه زده است كه صدا و سیما در جلب اعتماد و توجه به نیازهای آنان چندان موفق نبوده است لذا ضریب موفقیت BBC فارسی در این بخش افزایش می یابد..
-این شبكه می‌تواند صدا و تصویر جمعیت خاموش ایرانیان داخل و خارج كشورباشد و در چارچوب خط پنهان سیاست‌های براندازی نرم انگلیس و غرب عمل میکند
-امكان گسترش همكاریها با این شبكه از میان چهره ها و تخصص‌های مختلف هنری، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی داخل و خارج از كشور قابل پیش‌بینی است
-بنظر می‌رسد این شبكه درصدد باز‌آفرینی یك تصویر جدید از ایران و ایرانی براساس نگاه همان قشر سكولار و غیرمذهبی است
-این شبكه درصدد ایجاد گروه‌ها و شخصیت‌های مرجع جدید خارج از چارچوب نظام است
-بنظر می‌رسد این شبكه در صددگسترش چالشهای نظام و قوانین اسلامی در حوزه مسائل زنان و دیگر بخش هاست
- BBCفارسی درصدد است مشاركت و همكاری جریانات روشنفكریسكولاروبعضاًدومخردادیراجلبنماید. اصحابروزنامه‌های تعطیل شده جزء این گروه‌اند
-القای شكاف‌های اجتماعی، شكاف نسلی، و رواج پوچی در جامعه
-هیچ برنامه و مطلبی بدون هدف و صرفاً برای سرگرمی و جذب مخاطب نیست مهندسی پیام بخوبی در آنها مشهود است و بعضاً برای ما نکته آموز است
-شكافوگسلهایجامعهراعمیقتر،گسترهوعمقفرهنگغیررسمیرابیشتروتفاوتآنرابافرهنگرسمیوهنجارهایموردقبولجامعهبارزترمیسازد
-این شبكه درصدد است پیوندی میان مردم ایران و فعالان فضای سایبر (اینترنت) برقرار كند. آدرس دهی مرتب به مردم درباره این سایتها و وبلاگها در جهت ایجاد اطلاعاتی از این فضا برای مردم و دسترسی آنان به یك آرایش رسانه‌ای جدید تلقی می‌شود
-این حركت به معنای شبكه سازی سیاسی اجتماعی و ایجاد تحرك بیشتر در میان آنها و آدرس دهی مرتب به جامعه در مورد وجود چنین شبكه ای است که البته در شرایط ناآرام اجتماعی، می تواند مخاطرات بسیار مهم امنیتی را بدنبال داشته باشد
-تلاش در رمز گشایی نسبت به سیاستهای پنهان رسانه و یا سیاستهای مسئولان نظام



مهمترین محور های القایی و شیوه های تبلیغی تلویزیون فارسی بی بی سی
-توجه و تمركز بر تحركات معترضان به نظام.
-فضا سازی و حاشیه سازی رسانه ای در خصوص تحولات جاری ایران.
-مصاحبه های مكرر با كارشناسان و برخی فعالان سیاسی ایران.
-بزرگنمایی تجمع و راهپیمایی مخالفان.
-پیوند زدن اعتراضات ایرانیان خارج از كشور با اعتراضات داخلی كه اساسا ماهیتی متفاوت دارند.
-متهم كردن ایران به عدم پایبندی به دموكراسی.
نتیجه:
بسیاری از ما رسانه های غربی را به نظم بسیار دقیقی در ساعت پخش برنامه ها می شناسیم.
2-چرا شعار بی بی سی فارسی از آغاز كه ما برای تمامی فارسی زبانان از جمله افغان ها ، تاجیك ها و سایر فارسی گو ها برنامه پخش می كنیم و نه فقط برای ایرانی ها یك باره رخت بر بست و تمامی بی بی سی در اختیار ایرانیان قرار گرفت؟
3-با چه ظرفیت فنی ، انسانی ، مالی و... شبكه بی بی سی فارسی از روز پس از انتخابات یكباره تمامی برنامه‌های خود را كه بیشتر بستری برای جذب مخاطب بود (همچون مستند‌های زیبا، ورزش، برنامه‌های جوانان و ...) حذف كرد و تمامی این شبكه ویژه انتخابات شد؟
4- آیا باور پذیر است كه یك شبكه حرفه ای همچون بی بی سی فارسی با برنامه ریزی بسیار دقیق پس از آنكه به بهانه روز انتخابات برنامه های 8 سات در روز خود را 24 ساعته كرد ، یكباره همسو با اغتشاشات برنامه های خود را به 22 ساعت در شبانه روز افزایش دهد؟
5- آیا می‌توان پذیرفت كه به فاصله چند ساعت پس از پارازیته شدن بی بی سی فارسی تغییر در فركانس و ماهواره پخش كننده ایجاد شود؟ آیا یك شبكه معمولی این همه قدرت انعطاف تكنولوژیك ، انعطاف مالی و انعطاف نیروی انسانی دارد؟
6- آیا نمی دانیم كه تمامی پول بی‌بی‌سی فارسی را وزارت خارجه انگلیس و دستگاه‌های امنیتی این كشور تامین می كنند؟
7- آیا نمی فهمیم كه این شبكه موج سواری خود را در كشور ما بر اساس خلاء های رسانه ای و اطلاعاتی آغاز كرده است؟

ممنون از ارسال این مقاله.. اطلاعات جامعی در مورد این شبکه ارائه شده بود