بسمه تعالی
تحلیل محتوا
چکیده
تحلیل محتوا یکی از مباحث مهم و کاربردی است که پژوهشگران با استفاده از این روش ، به وارسی داده های خود میپردازند روش تحلیل محتوا کمّی است و درمباحث علوم اجتماعی کاربردی زیادی دارد. از این طریق میتوان به تحلیل گفتار، نوشتار، از قبیل مقالات، کتابها، سخنرانیها ، فیلم ، تصاویر، حرکات ، نحوۀ ادای کلمات ، تکرار کلمات، لحن به کار رفته در کلام وغیره پرداخت. تحلیل محتوا به محقق کامک میکند تا لایه های پنهان و زیرین پدیده های مرتبط با موضوع پژوهش را بدست آورده. به اهدافی که پژوهش در راستای آن انجام میگیرد. نزدیک شود. این مقاله با رویکرد تحلیلی و اسنادی به بررسی کم و کیف تحلیــل محتوا میپردازد.

مقدمه
تحلیل محتوا روشی است که میتوان آن را درباره انواع گوناگون پیامهای مندرج درآثار ادبی، مقاله ها ، اسناد رسمی ،خطابه ها ، اعلامیه های سیاسی ، گزارشهای اجتماعات، برنامه های شنیداری ودیداری وگزارش مصاحبه های نیمه رهنمودی به کار بست واژه هایی که نویسنده، سخنران یا پاسخگوبکارمیبرد، بسامد آنهاوجه آرایش آنها درجمله ساختمان خطابه و چگونگی بسط آن، منابع اطلاعاتی هستندکه برمبنای آنهامحقق میکوشدبه شناختی دست یابد.این شناخت ممکن است. درباره خود گوینده باشد. مثلاً ایدئولوژی یک روزنامه، تصورات یک شخص یا منطق یک سازمان یا یک گروه از راه مطالعه اسناد داخلی یا درباره وضعیت های اجتماعی که خطابه در آن تولید شده است. مثلاً شیوه جامعه پذیری در خطبه های نماز جمعه ، کتابهای درسی ، و یا دربارۀ تجربه ای تعارض آمیز همچون، تبلیغات زمان جنگ.
روشهای تحلیل محتوا ایجاب میکندکه ازفنون نسبتاً دقیقی استفاده شود. مثل محاسبه بسامدهای نسبی یاهمبستگی هایی که میان واژه ها بکاررفته به کمک روشهای ساخته شده ویاثبات است که محقق میتواند تفسیری عینی و خارج از مدار ارزشها و تصورات شخصی خود ارائه دهد برخلاف زبان شناسی هدف تحلیل محتوا در علـوم اجتماعی فهــــم کارکرد زبان بعنوان زبان نیست همچنین منظور از مطالعه دقیق و موشکافانه جنبه ها صوری خطـــابه این نیست که از آنها معلوماتی درباره موضوعی خارج از خودشان کسب کنیم. از این رو ، جنبه های صوری ارتباط کلامی بعنوان شاخص های فعالیت معرفتی گوینده معانی اجتماعی یا سیاسی گفتار وی یا مصرف اجتماعی ، که از ارتباط کلامی به دست میآورد. ملاحظه میشوند.
تحلیل محتوا در تحقیق اجتماعی روز به روز اهمیت بیشتری پیدا میکند. دلیل آن امکانی است که برای تحلیل منظم اطلاعات واظهارنظرهای عمیق تروپیچیده ترمثل گزارش مصاحبه های نیمه رهنمودی عرضه میکندروش تحلیل محتوایادست کم برخی گونه های آن وقتیکه موضوع کار آن از مواد ارزشمند تهیه شده باشد. بهتر از هر روش تحقیق دیگری اجازه میدهد تا دقت عمل روش شناختی و ژرفانگری را ، که معمولاً به آسانی بدست نمیآید. به شیوه هماهنگی برآورده سازد.
تحلیل محتوای کمّی، زمانی که با یک فرضیه یا سئوال روشن روبرو باشد. دارای کارایی بیشتری نسبت به زمانی خواهد بود که محقق بدون فرضیه و سئوال به جمع آوری داده ها بپردازد. داشتن فرضیه و سئوال به این معناست که طرح تحقیق میتواند فقط روی داده های مربوط متمرکز شود. از آن مهمتر اینکه محقق با یک فرضیه یا سئوال روشن میتواند نوع تحلیلی را که به فرضیه یا سئوال میپردازد. درذهن خود مجسم سازد.

تاریخچۀ تحلیل محتوا
استفاده از مباحث تحلیل محتوا در متنبه دوران