اسانس گل محمدی کیلویی 25 میلیون
ایران با تولید حدود دو میلیارد شاخه گل، هفدهمین تولیدکننده گل در جهان است و با تولید حدود 30 هزار تن گل محمدی اولین تولیدکننده این نوع گل به شمار می‌رود اما در زمینه صادرات گل در رتبه 170 و در زمینه صادرات گل سرخ پس از مراکش در رتبه دوم قرار گرفته است.
ایران با تولید حدود دو میلیارد شاخه گل، هفدهمین تولیدکننده گل در جهان است و با تولید حدود 30 هزار تن گل محمدی اولین تولیدکننده این نوع گل به شمار می رود اما در زمینه صادرات گل در رتبه 170 و در زمینه صادرات گل سرخ پس از مراکش در رتبه دوم قرار گرفته است.

به گزارش ایسنا گرچه گل سرخ در سراسر جهان از جمله لهستان ، بلغارستان، مالزی، مراکش و تونس و کشورهای اروپا کشت می شود اما ریشه آن به خاورمیانه برمی گردد و اولین زادگاه تولید گل محمدی و گلاب به ایران و عطر و اسانس آن به یونان باز می گردد.

گل محمدی درختچه کوچک با شاخه های زیاد و تیغ های ریز، برگ های آن روی سبز براق و پشت خزی دارند. گل های صورتی کمرنگ و بسیار معطر که تولید یک لیتر اسانس این گل نیازمند استفاده از چهار تن گلبرگ است و به همین دلیل محصولی بسیار گران بهاست و کیلویی 25 میلیون تومان قیمت دارد.

روغن گل سرخ، ملکه روغن ها
روغن گل سرخ نیز عموما به عنوان ملکه روغن ها شناخته شده و از اولین روغن هایی است که در قرن دهم میلادی به وسیله ابوعلی سینا، طبیب ایرانی تقطیر شد.

روغن گل سرخ یکی از گران ترین روغن هاست. هزاران کیلوگرم گل مصرف می شود تا مقدار کمی روغن حاصل شود ولی به سبب رایحه قوی و گل مانند می توان از روغن آن به مقدار کم مصرف کرد.

روغن گل سرخ که روغنی بی رنگ، شیرین و ملایم است بیشتر در مراکش به وسیله تقطیر با بخار تهیه می شود. این روغن بیشتر در رایحه درمانی استفاده می شود و گلاب تولید جانبی آن است.

در تولید روغن گل سرخ از دو گونه گل استفاده می شود. رز دمشق (گل محمدی) به رنگ صورتی پر رنگ که بیشتر در بلغارستان، ترکیه و ایران پرورش داده می ود و رز کلمی یا رز سنتیفولیا، صورتی کم رنگ که بیشتر در مراکش، تونس و فرانسه کشت می شود.

کشورهای عربی بیشترین متقاضی گلاب ایران
جمال الدین جلالی، صادر کننده گیاهان دارویی درباره تولید گلاب و صادرات آن به ایسنا گفت: گلاب بیشتر در مناطق غربی ایران در شهرهای کردستان و کرمانشاه به دست می آید.

وی با بیان اینکه بیشترین متقاضیان گلاب ایران کشورهای عربی هستند، اظهار کرد: این کشورها گلاب ایران را با درجه پایین اسانس خریداری می کنند.

جلالی با بیان اینکه هر چه اسانس گلاب بیشتر باشد قیمت آن نیز بیشتر است، افزود: قیمت هر کیلوگرم اسانس گلاب که از آن عطر تولید می شود بالای 24 میلیون تومان است و در صورتی که خالص سازی شود قیمت هر کیلوگرم آن به 30 میلیون تومان هم می رسد.

صادرات عطر گل محمدی به کشورهای اروپای غربی
این صادر کننده گیاهان دارویی با بیان اینکه هر ساله بیش از سه تن عطر گل محمدی در ایران تولید می شود، اظهار کرد: باید این نکته را در نظر گرفت که شرایط تولید عطر گل محمدی بسیار سخت است به همین دلیل این عطر بسیار گران بهاست.

وی با بیان اینکه تولیدکنندگان عطر گل محمدی صادرکننده محصول خود هستند، گفت: عطر گل محمدی بیشتر به کشورهای اروپای غربی صادر می شود.

جلالی با بیان اینکه گلاب بیشتر در شهرهای کاشان و خراسان تولید می شود، اظهار کرد: در هر مکانی که گل محمدی قابلیت پرورش داشته باشد می توان گلاب را تولید کرد.

18 نوع گل محمدی در ایران وجود دارد
این صادرکننده گیاهان دارویی گفت: در حال حاضر گل محمدی به اکثر مناطق ایران منتقل شده است؛ به طوری که بالغ بر 18 نوع گل محمدی در ایران وجود دارد که از نظر کیفیت گلاب گیری با یکدیگر متفاوت هستند.

جلالی خاطر نشان کرد: گل محمدی در شهر کاشان از کیفیت بالاتری برخوردار است چراکه به دلیل وجود شرایط اقلیمی مناسب می توان گلاب خالص تری را به دست آورد.

احتمال کاهش صادرات گلاب
وی با بیان اینکه قیمت گلاب بسته به میزان اسانس آن متفاوت است، گفت: گلاب مرغوب از هر کیلوگرم 10 هزار تومان به پایین به صورت فله ای در بازار وجود دارد که اگر در بسته بندی شیشه ای باشد می توان قیمت آن را لیتری 6500 تومان عنوان کرد.

جلالی با بیان اینکه گلاب به صورت بسته بندی در بطری هایی به اندازه 200 تا هزار سی.سی صادر می شود، اظهار کرد: صادرات گلاب از کشور روز به روز رونق می گیرد اما با افزایش قیمت گل محمدی پیش بینی می شود امسال نسبت به سال گذشته میزان صادرات کاهش پیدا کند.


افزایش 2 برابری قیمت گلاب
وی افزود: قیمت گلاب از سال گذشته تا امسال دو برابر شده است؛ به طوری که سال گذشته قیمت گلاب 5000 تومان و امسال 10 هزار تومان شده است که این مساله تاثیر مستقیمی بر میزان صادرات گلاب می گذارد.

صادر کننده گیاهان دارویی تصریح کرد: شش کشور دنیا تولیدکننده اصلی گلاب هستند اما خاک ایران و همچنین شرایط اقلیمی آن برای کاشت و تولید گل محمدی مناسب تر است؛ به طوری که می توان گفت کیفیت گل محمدی تولید شده در ایران در میان کشورهای لهستان ، بلغارستان، مالزی، مراکش و تونس بهتر است.

گلاب ایران گران تر از تونس و مراکش
جلالی با بیان اینکه ایران اولین زادگاه گل سرخ بوده است، گفت: کشورمان در تولید گل سرخ و گلاب از نظر کیفیت محصول حرف اول را می زند اما قیمت گلاب ایران در مقایسه با گلاب کشور مراکش و تونس گران تر است به همین دلیل میزان تقاضا برای صادرات از کشور ایران نسبت به مراکش و تونس پایین تر است چرا که گلاب در این کشورها ارزان تر است.

وی راهکار خود را برای افزایش صادرات این محصول عنوان و اظهار کرد: برای تولید هر محصول دولت تنها باید نظارت اجرایی داشته باشد به طوری که با ارائه تسهیلات و وام، تولیدکننده را تشویق به افزایش تولید کند چرا که تنها از این طریق می توان به فکر افزایش صادرات و ارزآوری برای کشور بود.

این صادر کننده گیاهان دارویی تصریح کرد: دولت باید با نظارت اجرایی خود و ارائه تسهیلات، موجب تشویق تولیدکنندگان و تقویت بخش خصوصی شود تا با ایجاد رقابت، تولید افزایش یابد.

وی افزود: دولت باید اقداماتی در راستای کاهش دلالی و همچنین افزایش کیفیت انجام دهد.

مراحل تولید گلاب
اردیبهشت ماه با عطر گل محمدی رنگ و بوی دیگری دارد، شهرهای بسیاری مانند قمصر کاشان، کردستان و اصفهان را می توان یافت که مردم برای دیدن انبوهی از گل و گلاب گیری به این شهرها سفر می کنند.

و اما فرآیند گلاب گیری که از اوایل اردیبهشت آغاز می شود همچنان ادامه دارد و به این شکل است که دیگ های بزرگ را پر از گلبرگ های گل محمدی و آب کرده و روی تل هیزم می گذارند و گلاب را با تقطیر بدست می آورند.

پیش از این برای مراسم گلاب گیری دیگ مخصوص و گل های محمدی را کنار رودخانه ها می بردند و ضمن خواندن ادعیه مذهبی مراسم را انجام می دادند.

گرچه گلاب گیری رایج امروزی، صنعتی ساده به حساب می آید و در اغلب نقاط سرزمین پهناور ایران نیز به همین سبک انجام می شود اما تهیه گلاب ناب مستلزم رعایت نکات زیادی است که در واقع نیاز به دانستن هنر گلاب گیری دارد.

خواص گلاب
از گلاب برای رفع عوارض حادث از زکام، قطع خونریزی از سینه، خشونت صدا، ضد سرفه، خفقان گرم، درد معده و روده، دل پیچه سرد و گرم، درد کبد و طحال، علاج نزله سرد، سردرد های گرم، درد چشم و تقویت حواس، ایجاد نشاط و تقویت دل استفاده می شود.
به دلیل خاصیت ضد عفونی کنندگی، گلاب یکی از پاک کننده های قوی برای پوست های خشک و حساس است.
گل محمدی از خانواده گل سرخ با گل برگ هایی به رنگ صورتی است. این گل ها در خرداد ماه ظاهر می شوند و گلاب گیری انجام می گیرد. گل محمدی رایحه ی خوشی دارد، به همین ترتیب گلاب نیز همین رایحه ی خوش را در خود تثبیت می کند.
براساس مدارک موجود، ایرانیان اولین قومی بودند که از «گل سرخ» ، گلاب و اسانس آن را به روش تقطیر به دست آوردند و سپس این فن را به سایر نقاط دنیا انتقال دادند. «ابن سینا» دانشمند بزرگ ایرانی، تحقیقات وسیعی در مورد استخراج اسانس ها به روش تقطیر داشته است.
نام گلاب با فرهنگ سنتی و باورهای مذهبی مردم نیز درآمیخته است. گلاب خاص ایران است و مهم آن است که فقط در شهر کاشان به عمل می آید.

تولید گلاب و کشت گل محمدی
در حال حاضر در نقاط مختلف ایران در کنار روش صنعتی بیشتربن استفاده از روشهای سنتی گلاب می‌گیرند با این حال مرکز اصلی تولید عطر و گلاب، کاشان می‌باشد.
میزان تولید گل در منطقه کاشان حدود 7 هزار تن می‌باشد که در سطح بیش از ششصد هکتار کاشته شده است چون هدف از تقطیر گل در ایران تهیه گلاب می‌باشد. میتوان گفت که عطر یک تولید جنبی بشمار می‌آید.
نوع گل سرخ در کاشان از مرغوبترین نوع رز به شمار می‌رود و بصورت گلستانهای زیبا در دامنه کوههای کرکس به دست می آید.
خواص گلاب
این مایع همان اسانس رز (گل ‌محمدی) است که تا امروز 200 نوع از آن شناسایی شده است،اما تنها دسته محدودی از آن را در تهیه گلاب مورد استفاده قرارمی‌دهند.
این گل بهاری از اواسط اردیبهشت تا اواخر خرداد رویش دارد و ازخواص درمانی فراوانی برخورداراست. طبیعت گلاب گرم است و مقوی معده، قلب، کبد و اعصاب بوده و آرام بخشی قوی به حساب می‌آید. به همین دلیل است که بعضی افراد قدیمی مصرف گلاب را در روزهای سخت و پرتنش لازم می‌دانستند. این مایع خوشبو و معطر تا حدودی تحریک‌کننده جریان خون بوده و بافت پوست را به تولیدسلول‌های جدید تحریک می‌کند.
خوردن گلاب برای رفع سردرد و بوی بد دهان مفید است و همچنین تحریک‌کننده هورمون‌ها بوده و میل جنسی را افزایش می‌دهد و تاحدودی تنظیم‌کننده قاعدگی است. خوردن گلاب را به بیماران قلبی و نوشیدن روزانه یک لیوان دوغ مخلوط با گلبرگ‌های گل‌ محمدی را برای تنظیم کار جهاز هاضمه خصوصا در روزهای گرم سال پیشنهاد می‌کنیم.
طبق سنت قدیم، برای هر 30 کیلوگل، 50 لیتر آب در نظر می‌گیرند که گلاب حاصل از این مقدار30
لیتر است و به آن «گلاب مایه یا عطری» گویند. از تقطیر مجدد گلاب مایه، فرآورده‌ای به دست می‌آید که به آن «گلاب دو آتشه» یا استاندارد گفته می‌شود.
این نوع مرغوب‌تری از گلاب است که مزه و بوی آن بسیار تلخ‌تر از گلاب مایه است و لذا به دلیل آن‌ که آب به کار رفته در آن بیشتر تبخیر شده وگلاب حاصله غلیظ‌تر است بیشترین اثر درمانی را دارد بنابراین تهیه این گلاب برای مصارف خانگی و درمانی مناسب است. البته از تقطیر مجدد، گلاب دوآتشه غلیظ‌تری به دست می‌‌آید که بسیار معطر است و در حقیقت آن را «گلاب ناب وخالص«می‌نامند که کمتر در بازار عرضه می‌شود.
گاهی نیز از گل‌های که به صورت تفاله درآمده‌اند به همراه کمی گل تازه برای تولید مجددگلاب استفاده می‌شود که گلاب به دست آمده را «پساب» گویند که کیفیت بسیار نازلی دارد و طبیعتا اثرگذاری ضعیفی داشته و در اصل خاصیت درمانی ندارد.
توصیه‌ها
1ـ از آنجا که گلاب در اثر ماندگاری زیاد اثر خود را از دست می‌دهد نباید آن را بیش از یک سال نگهداری کرد.گلاب را بایددر یخچال و ظروف شیشه‌ای رنگی نگهداری کنید و این را بدانید که اسانس گلاب نسبت به مواد تشکیل ‌دهنده ظروف پلاستیکی واکنش نشان داده و کیفیت خود را ازدست می‌دهد. لذا از نگه داشتن آن در این نوع ظروف اجتناب کنید.
2ـ محیط و تمامی وسایلی که برای تولید گلاب به کار می‌روند باید استریل باشد.زیرا در غیر این صورت، قارچ و کپک می‌تواند در آن رشد کرده و به این ترتیب موجب کدر شدن گلاب و تجزیه مواد موثره آن شود که به این ترتیب نه ‌تنها اثر درمانی نخواهدداشت، بلکه عوارض جانبی نیز دارد لذا ‌هنگام خرید گلاب به شفافیت آن توجه کنید و محصولی را که دارای تاریخ مصرف و کد بهداشتی است انتخاب نمایید.
3ـ توجه داشته باشید با مصرف گلاب در بالای مایع آن ، هوا جمع می شود که اکسیژن آن می‌تواند موجب اکسید‌ شدن اسانس گلاب شود که با وجود آن‌که ضرری برای مصرف‌کننده ندارد، فایده‌ای هم نخواهد داشت.


نتیجه گیری
با توجه به مطالب ارائه شده می توان از صنعت عرقیات و گلاب کشور نهایت استفاده را برای اشتغال زایی و درآمد ارزی نمود. لذا باید مشکلات این صنعت را شناخت و کارآمد ترین راه ها را انتخاب کرد. نکاتی را می توان در این باب به شرح زیر عنوان نمود.
1- از اسانس های تولیدی می توان در کشور در مواردی اتکلن به بازار ارائه شود تا از سوء استفاده کشورهای دیگر جلوگیری شود.
2 - عرقیات انواع زیادی دارد. که فقط تعداد کمی از آنها در جامعه مصرف قابل توجهی دارند. عرقیات در بیشتر کشورها ناشناخته است که به غیر از گلاب، صادرات قابل توجهی از این صنعت به چشم نمی خورد. پس می توان با فرهنگ سازی انواع عرقیات در داخل و خارج کشور زمینه پیشرفت و سود آوری این صنعت را افزایش داد.
3- تلاش برای ارتقای بخش سنتی به صنعتی می تواند از پسماندهای این صنعت جلوگیری کند که محصولاتی با کیفیت و کمیت بیشتری تولید کرده است.
4- تداوم جشنواره ها می تواند مشوق کشاورزان و صنعت گران این عرصه باشد به نحوی که جشنواره ها در مراکز اصلی و در خود مناطق انجام شود.
5- ایجاد کارخانه ها در نزدیکی باغات گل محمدی و مواد اولیه دیگر می تواند از هزینه اضافی حمل و نقل جلوگیری کند.
6- پرداختن جدی مسئولان به مشکلات این صنعت در عرصه های کشاورزی حمل و نقل و راه های بین باغی و کمک به بخش خصوصی برای ارتقای روش سنتی به روش صنعتی فرهنگ سازی تولید محصولات دیگر و صادرات می تواند آبادانی بیشتر این صنعت را فراهم کند.
7- تلاش در عرصه گیاهان دارویی می تواند خود به پیشرفت این صنعت بینجامد.
8 - به حداقل رساندن ضایعات و استفاده بهینه از ضایعات در صنایع دیگر سود آوری این صنعت را افزایش می دهد.
ایران با تولید حدود دو میلیارد شاخه گل، هفدهمین تولیدکننده گل در جهان است و با تولید حدود 30 هزار تن گل محمدی اولین تولیدکننده این نوع گل به شمار می رود اما در زمینه صادرات گل در رتبه 170 و در زمینه صادرا ت گل سرخ پس از مراکش در رتبه دوم قرار گرفته است.
به گزارش خبرنگار کشاورزی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گرچه گل سرخ در سراسر جهان از جمله لهستان بلغارستان، مالزی ، مراکش و تونس و کشورهای اروپا کشت می شود اما ریشه آن به خاورمیانه برمی گردد و اولین زادگاه تولید گل محمدی و گلاب به ایران و عطر و اسانس آن به یونان باز می گردد.
گل محمدی درختچه کوچک با شاخه های زیاد و تیغ های ریز، برگ های آن روی سبز براق و پشت خزی دارند. گل های صورتی کمرنگ و بسیار معطر که تولید یک لیتر اسانس این گل نیازمند استفاده از چهار تن گلبرگ است و به همین دلیل محصولی بسیار گران بهاست و کیلویی 25 میلیون تومان قیمت دارد