( موضوع کنفراس دانشجویان خانمها : بطحایی – جمشیدی – نریمانی – شهابی فر )
کلمه چاپ از چاپنا واژه هندی گرفته شده است . در هند به چاپ کردن ، چهاپه و به چاپگر چهاپه گر میگویند .( این واژه ها در روزنامه های فارسی هند بکار می رفته است . و عده ای معتقدند که چاپ ا ز چاو مغولی گرفته شده و چاو نوعی پول در عصر ایلخانان بوده است . اما بیشتر صاحب نظران به پذیرفتن اشتقاق از ریشه هندی تمایل دارند نه مغولی .
چاپ چه هست ؟ عبارت است از فن صنعت وگاه هنر نقش کردن کلمات و تصاویر بر کاغذ ، پارچه ، پلاستیک و نظایر آن. و امروزه برا ی انتقال نقش و تصاویر با سرعت و حجم زیاد بکار میرود، مانند چاپ کتاب .از چاپ نیز در آموزش ،بازرگانی ، هنر و طراحی لباس استفاده میگردد.
یوهان گوتنبرگ : نخستین دستگاه چاپ را در سال 1455 میلادی اختراع کرد و از حروف چاپی غیر ثابت استفاده کرد. با اختراع دستگاه چاپ ، چاپ کتاب و انتشار آن در سطح وسیع امکان پذیر و سریعتر و قیمت کتابها نیز کاهش یافت و اطلاعات در دسترس شمار بیشتری از مردم قرار گرفت . و به عبارتی نوآوری در چاپ انقلابی در علوم و فرهنگ بوجود آورد.
مراحل چاپ : عبارت است از 1- تحویل گرفتن خبر ( ماکت آماده چاپ ) 2- آماده سازی خبر برای چاپ ( شامل آماده ساختن خود خبر ، تهیه طرح ، تصویر ، نقشه ، جدول و اشکال بصری لازم . 3- حروف نگاری و صفحه آرایی 4- نمونه خوانی 5- بازبینی آخرین نمونه 6- صفحه آرایی و تنظیم نهایی . 7- لیتوگرافی 8- بازبینی نمونه اوزالیدی 9- چاپ آخر 10- صحافی 11- مراحل پایانی و تحویل دادن اثر چاپی.
لیتوگرافی : به مجموع مراحلی می گویند که از ماکت فیلم برداری میکنند و ماکت را که در این مرحله به ورقهای بزرگ فیلم تبدیل شده است رتوش ، مونتاژ ، کپی ، و روی صفحات زینک ظاهر میکنند که فنی ترین مرحله چاپ است و همه مراحل در چاپخانه انجام می شود.
مونتاژ : چیدن ورقه های فیلم کنار یکدیگر ، به گونه ای که پس از تا، صفحه ها پشت سر هم قرار بگیرند و فرم چاپی را تشکیل بدهند . فرمهای مونتاژ شده بر روی کاغذ اوزالید ، نمونه گیری میشود و پس از اطمینان از صحت اثر و در صورت نیاز اعمال اصلاحات ، فرمهای مونتاژ شده را با شیوه های عکاسی روی زینک ظاهر میکنند که به این مرحله کپی کردن می گویند.
حروف نگاری یا حروف چینی : چیدن حروف و نمادها و نشانه ها را در کنار یکدیگر بر اساس روشهای حروف نگاری / حروف چینی و تبدیل کردن خبر دستی یا ماشینی به خبر چاپی ، حروف نگاری یا حروف چینی میگویند.
حروف چینی به دو صورت کلی انجام میگیرد. دستی و ماشینی .
حروف چینی دستی : حروف چاپی دستی از آلیاژ سرب ، قلع ، آنتیموان و گاه نیز مس و به صورت قطعه های مکعب مستطیل و کوچک ، یکسان ، هم ارتفاع ساخته میشود ، البته به اندازۀ حروف در اندازه های مختلف . حروف چینی دستی در حال حاضر در اکثر کشورهای جهان بکلی منقرض شده است زیرا نه سرعت و کارآمدی دارد ونه از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است .
حروف نگاری ماشینی : چیدن یا زدن حروف چاپ به کمک ماشین ، از ماشینهای ساده گرفته تا پیشرفته ترین و پیچیده ترین رایانه ها .که از طریق فلزگرم – نوری – شستی – صفحه کلید – نوارهای مغناطیسی زده میشود.
واحد اندازه گیری حروف چاپی : واحد اندازه گیری حروف چاپی پونت است . هر پونت 376/0 میلیمتر یا 72/1 اینچ است که در هر کشور به اقتضای شکل و طبیعت خطشان فرق می کند . هر 12 پونت یک سیسروکه تقریبا 5/4 میلیمتر یا نیم سانتیمتر و هر 4 سیسرو ، یک گوادرات ، حدود 2 سانتیمتر است . ودر نظامهای جدید هر 12 پونت برابر است با یک پیکا است.
انواع حروف : حروف چاپی فارسی ، صرف نظر ازر تفاوتهای جزئی آنها ، به پنج نوع تفسیم می شوند . 1- نازک 2- سیاه 3- سایه دار 4- ایرا نیک 5- تزئینی .
1- نازک : در متن استفاده میشود و اندازه های مختلف دارد و پونت آنها تعیین کنندۀ اندازه های آنهاست .
2- سیاه : برای عنوانهای اصلی و فرعی و نیز برجسته کردن کلمه یا عبارت کوتاه بکار میرود .
3- سایه دار: یا توخالی ، که امروزه کاربرد آن در نوشته های فارسی بسیار کمتر شده است .
4- حروف ایرانیک : که با نامهای حروف کج ، تابیده ، خوابیده و مورب هم معروف است و بیشتر برای عنوان آثار بکار میرود.
5- حروف تزئینی : کاربردش بیشتر جنبه هنری ، تفننی ، و آرایشی است و بیشتر تابع ذوق و سلیقه کتاب آراست تا نیازها و ملاحظات فنی .